شناسائی عوامل موثر بر نظام هدایت تحصیلی دانش آموزان جهت ارائه الگوی راهبردی

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 16، شماره 4 - شماره پیاپی 62، اسفند 1401، صفحه 122-146   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محبت منبری¹؛ کامبیز پوشنه^{* 2}؛ علی اکبر خسروی بابادی³

¹دانشجوی دکتری رشته‌ علوم تربیتی‌‌گرایش‌ برنامه‌ ریزی درسی‌، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار گروه برنامه‌ ریزی درسی‌، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی‌، تهران، ایران

³دانشیار گروه برنامه‌ ریزی درسی،‌ واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف تحقیق حاضر شناسائی عوامل موثر بر نظام هدایت تحصیلی جهت ارائه الگوی راهبردی بود. ‌تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها از نوع توصیفی – پیمایشی بوده و به دو روش کمی و کیفی انجام شده است‌. جامعه آماری در بخش کیفی 30 نفر از خبرگان رشته علوم تربیتی و در بخش کمی 200 نفر از مدیران آموزشی، مشاوران، کارشناسان و مجریان هدایت تحصیلی در مدارس متوسطه شهرستان بوشهر بود. با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، تعداد 132 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از روش مصاحبه و پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شده است. برای طراحی مدل اولیه نظام هدایت تحصیلی از روش مدلسازی ساختاری-تفسیری  و برای اعتبارسنجی مدل از روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. در بخش کیفی جهت تحلیل مضمون از نرم‌افزار Maxqda و تحلیل ساختاری-تفسیری با  MicMac و حداقل مربعات جزئی نیز با  Smart PLS استفاده شده است. بنا بر نتایج تحقیق در طراحی مدل‌، متغیرها به ترتیب اولویت از قرار زیر بوده است: نظام هدایت تحصیلی (C3)در سطح اول، ارائه طرح‌های هدایت تحصیلی (C2) و بافت و زمینة هدایت تحصیلی (C9) در سطح دوم، ارزیابی تحصیلی دانش‌آموزان (C7) در سطح سوم، محتوای کتب برنامه‌ریزی هدایت تحصیلی (C4) و آموزش و آگاه‌سازی مشاوران تحصیلی (C5) سطح چهارم و ساختار نظام هدایت تحصیلی (C6) و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی (C8) در سطح پنجم و در نهایت متغیر آسیب‌شناسی نظام هدایت تحصیلی (C3) در سطح ششم قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

‌هدایت تحصیلی؛ مشاوره تحصیلی؛ الگوی راهبردی

مراجع

آذر، عادل. خسروانی، فرزانه. جلالی، رضا. (1400). تحقیق در عملیات نرم، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.

آذر، عادل. غلامزاده، رسول. (1398). کمترین مربعات جزئی، تهران: انتشارات نگاه دانش.

حبیبی، آرش.‌(1401). تصمیم‌گیری چندشاخصه، تهران: انتشارات نارون.

حدادی، فرحناز .(1395). مدیران و فرایند هدایت تحصیلی،  رشد مدیریت مدرسه، 14(2): 44-56.

سالاری، یحیی. اسلام پناه، مریم. لایی، سوسن‌. موسوی، فرانک.‌(1401). مدل یابی عوامل مؤثر بر هدایت تحصیلی دانش آموزان مبتنی بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، مجله توسعه آموزش جندی شاپور اهواز.13(1):29-44.

علمی، آزیتا. پنجی، صغری. عبدالهی، داوود. (1396). آسیب شناسی هدایت تحصیلی و اولویت بندی عوامل آن در دانش آموزان پایه دهم دوره متوسطه، اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی، شیراز، دانشگاه علمی کاربردی شوشتر.

محمدی، راضیه‌. رئیسی، عباس. ‌(1401). آسیب‌شناسی تحقق سیاست توسعه متوازان در فرآیند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهرستان لردگان، دانش انتظامی چهارمحال و بختیاری. 11(4): 103-128.

موسوی، سید علی. پیرانی، عارف. مومنی، حسن. (1399). آسیب‌شناسی فرایند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان پایة نهم استان ایلام، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 19(3): 122-144.

نویــدی‌، احــد .(١٣٩٧). هــدایت‌ تحصــیلی‌ در نظــام آمــوزش و پــرورش ایــران: تجــارب عملــی‌ و چالش‌های‌ پایدار، فصلنامه‌ علمی‌–پژوهشی‌ تعلیم‌ و تربیت‌، ٣٤ (2): 118-101.

نیــازآذری‌، کیــومرث. شــریفی‌، بهمــن.  جبــاری‌، نگــین‌ .(١٣٩٩). ارائــه‌ مــدلی‌ بــرای‌ دســتیابی‌ بــه‌ هــدایت‌ تحصــیلی‌ کارآمــد دانــش‌آمــوزان در نظــام آموزشــی‌ ایــران، رهیافتی‌ نو در مدیریت‌ آموزشی‌، ٤(1):‌ ١٣٥-١٥٨.

وزارت آموزش‌و‌پرورش. (1395). آیین‌نامه هدایت تحصیلی دانش‌آموزان (مصوبه جلسه 927 تاریخ 24/12/94): شورای عالی آموزش‌و‌پرورش.

 Abedini Y. (2018). Predicting academic progress of high school students based on self-efficacy beliefs,socio-economic status and field of study, Two quarterly journals of the Iranian Psychological Association, 40 (2): 70-75.   

 Arizi H, Salahian A. (2015). Investigating the relationship between the value system of students and the selection criteria of university admission candidates in Isfahan, Educational Innovation Quarterly, 11 (4): 125-148.

Aslan, S. (2011). Primary Education Class Guidance Program on Primary Education Career Development in 6th, 7th and 8th Grades, Procedia- Social and Behavioral Sciences, 30 (4): 1782-1787.

Barabari H, Arvin B. (2021). Comparison of students' academic and career aspirations: the study of Zahedan and Tehran, Educational Research Quarterly, 37 (2): 127-146.

Bassy, O. J., & Edet, J. I. (2018). Counselling Services and Career Choice among Senior Secondary school Students in Uyo Education zone in akwaIbom State, Journal on school Educational Technology, 14(1):19-26.

Braun, V., Clarke, V., & Terry, G. (2021). Thematic Analysis: A Practical Guide, SAGE Publications Ltd.

Chadderton, Ch. (2016), The new statutory requirements in career guidance in England and the implications for careers provision under the coalition Government, London Review of Education, 3 (2): 23-40.

Coogan, Th. A. (2016). Supporting School Counseling in Belize: Establishing a Middle School Career Development Program, International Electronic Journal of Elementary Education, 8 (3): 379- 390.

Ebenehi, A S; Rashid, A M; Bakar, A R. (2016). Predictors of Career Adaptability Skill among Higher Education Students in Nigeria, International Journal for Research in Vocational Education and Training (IJRVET), 3 (4): 212- 227.

Haug, E. H. (2019). Nordic Research on Educational and Vocational Guidance: A Systematic Literature Review of Thematic Features between 2003 and 2016, International Journal for Educational and Vocational Guidance, 19(2): 185-202.

Hojjati, H. (2013). Academic guidance, Journal of Nursing Management,2 (3): 43-67.

Hoque, j. (2020). Vocational Interests of secondary school of student in relation to their level of aspiration, International Journal of Research in Social Sciences, 8(4):793-803.

Karamdoost, N., Zandvanian, A., and Abolghasemi, M. (2006). Designing appropriate patterns of academic guidance for high school students, Journal of Psychology and Educational Sciences, 33 (3): 99-122.

Mami, Sh., And Omidi, A. (2013). Investigating the psychological causes of excessive tendency of female high school students in Ilam to study in the field of experimental sciences, Journal of Humanities Research,29: 155-182.

Plant, P. (2010). Career Guidance in Vocational Education and Training and in the Workplace. International Encyclopedia of Edu-cation (Third Edition), 269-274.

Thamarasseri, I. (2014). Meta-Narrative on Guidance and Counselling in Schools, Journal on Educational Psychology, 7(3): 1-8.

Wilson, V., Hall, St., & Hall, J. (2007). Pupil guidance: An integral part of teacher education and development in Scotland? Teaching and Teacher Education, 23: 1153-116.

Ziegler, N., & Opdenakker, M-Ch. (2018). The development of academic procrastination in first-year secondary education students: The link with metacognitive self-regulation, self-efficacy, and effort regulation, Learning and Individual Differences, 64: 71-82.