القصص الغرامیة في الأدبین العربي و الفارسي مع إلقاء الضوء علی قصتی «لیلی و مجنون» و «یوسف و زلیخا» دراسة تحلیلیة مقارنة

فصلیة دراسات الادب المعاصر

دوره 14، شماره 56، فروردین 2023، صفحه 255-245   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/cls.2023.1978765.1400

نویسنده

زهرا خسروی ومکانی^*

استاذة مشارکة بجامعة آزاد الاسلامیة- الوحدة الطهران المرکزیة

چکیده

إن القصص الغرامیة نوع من الأنواع الأدبیة التي کانت و لاتزال موضع إهتمام کبیر علی مستوی عالمي بحیث أبهرت أبصار القارئین و المخاطبین. و نظراً إلی الصلة العریقة بین العرب و الفرس و آدابها لقد اتخذنا من بین الحکایات الغرامیة قصتي « لیلی و مجنون » و یوسف و زلیخا، لندرسهما في هذا المقال و إنها من القصص المشترکة بین الأدبین الفارسي و العربي إلا أنهما انحدرتا من أصل عربی ثم وجدتا طریقهما إلی الأدب الفارسی لتیثر إعجاب الشعراء و الأدباء الایرانیین أمثال ابی القاسم فردوسي و عبدالرحمن الجامي و امیر خسرو الدهلوي و مکتبي الشیرازي و غیرهم.

لقد رکزنا جلّ اهتمامنا في هذا المقال اولا علی دراسة مقارنه تحلیلة بین هاتین القصتین (لیلى مجنون و یوسف و زلیخا). تحلیلة في الأدبین العربي و الفارسي و ثانیاً من ثم بذلنا مجهودنا في إطلاق الضوء علی وجهات نظر الشعراء و مشاهیر الشعر الإیرانین الذین اتخذوا من هذه القصص وسیلة لإبداء أفکارهم و رُؤاهم.

کلیدواژه‌ها

القصص الغرامیةـ المنظومات الغرامیة الإیرانیة؛ الإتّجاهات الصوفیة؛ القرآن الکریم؛ یوسف ـ زلیخا؛ لیلي و مجنون

مراجع

ابوالفرج الصفهاني، الأغاني، بیروت، موسسه عز الدین للطباعة، النشر، بی تا.

ابوالفرج الصفهانی، الأغاني، التلخیص و الترجمه محمد حسین مشایخ فریدني،تهران شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1386ش

البحرانی، السید هاشم، البرهان في تفسیر القرآن، بیروت مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، الطبعة الاولی،1999

الثعلبی، ابن اسحاق محمد بن ابراهیم، قصص الأنبیاء المسمّي بالعرائس، مصر، قاهره، چاپ سنگي، بی تا.

جامي، گزیده هفت اورنگ، به ک.شش کرامت الله تفتگدار، تهران، چاپ اول، 1376ش.

جماعة من المستشرقین الروسیین، مسائل ادبیات دیرین ایران، ترجمه دکتر حسین محمد زاده صدیق، تهران، انتشارات نویا، 2536 شاهنشاهی.

حکمت، علی اصغر، رومئو و ژولیت ویلیام شکسپیر، مقایسه با لیلي و مجنون نظامي گنجوي، تهران، چاپخانه ي بروخیم، بي تا.

الطبرسی، ابو علی، فضل بن حسن، مجمع البیان في تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة لأعلمي للمطبوعات، الطبعة الاولی 1995م.

طبرسی، ابو علی، فضل بن حسن، مجمع البیان في تفسیر القرآن، ترجمه سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، مؤسسه انتشاراتی فراهانی، 1351ش.

الطبري، محمد بن جریر،الجامع البیان عن تأویل آیات القرآن، بیروت، دارالفکر، الطبعة الاولی،2001.

الطبري، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، بالإهتمام محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، 1967م .

طبري، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، ترجمه ي ابو القاسم پاینده، تهران، بنیاد فرهنگ، ایران، چاپ اول، 1352 ش

قرآن کریم.

فردوسي، ابوالقاسم، یوسف و زلیخا، به کوشش دکتر حسین محمد زاده صدیق، تهران، آفرینش، 1369 ش.

غنیمی هلال، محمد ، الحیاة العاطفیة بین العذریة و الصوفیة، القاهرة، 1960.

کراتشو کوفسکی، لیلی و مجنون، پژوهشی در ریشه های تاریخی و اجتماعی داستان، ترجمه دکتر کامل احمد نژاد به انضمام تلخیص و شرح لیلی و مجنون نظامی تهران انشارات زوار، 1376 ش.

الکفافي، عبدالسلام، في الأدب المقارن، بیروت، دارالنهضة العربیة، 1971.

کفافی، عبدالسلام، ادبیات تطبیقي شرقي_ اسلامي، ترجمه ي دکتر زهرا خسروي، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد دانشگاه تهران مرکز، 1385 ش.

ندا، طه، الادب المقارن، بیروت، دار النهضة العربیة،1991.

ندا، طه، ادبیات تطبیقي، ترجمه دکتر زهرا خسروي، فرزان روز، 1380 ش.

نظامي گنجوي، کلیات، تصحیح وحید دستگردي، به کوشش پرویز بابایی، انشارات نگاه، چاپ دوم، 1376ش.