دلالت‌مندی فضاهای داستانی ادبیات دریا در ایران و سوریه (مطالعه موردی: رمان اهل غرق از منیرو روانی‌پور و رمان الشراع و العاصفة از حنا مینه)

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 اسفند 1401

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2023.1967753.2468

نویسندگان

ربابه رمضانی^{* 1}؛ قادر پریز²

¹گروه زبان و ادبیات عربی- دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی - دانشگاه علامه طباطبایی- تهران- ایران

²عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

داستانهایی که صحنه حوادثشان دریا است در زمره ادبیات دریا به شمار می‌آیند. دریا از مفاهیم برجسته رمانهای فارسی و سوری است. دراینمقاله، منیروروانی‌پور ازایران و حنامینه از سوریه نماینده ادبیات دریا در داستان نویسی معاصرند. نکته مهم آنکه رمانهای حوزه ادبیات دریا اغلب درپی ایجاد تحول بوده وبه حکم عمیق و ناشناخته بودن دریا، بر تغییرات ریشه‌ای و مبارزات سیاسی اجتماعی مردم تأکید دارند. در این رمانها ملوانان یا ماهیگیران و اهالی بندر نماد توده مردم به شمار میآیند.این مقاله بر آن است تا دو رمانی را که در حوزه ادبیات دریاست ضمن معرفی و تحلیل، با تفصیل بیشتری بدان ها بپردازد. رمان اهل غرق از روانی‌پور به تحولات اجتماعی مردم روستای جفره در بوشهر می پردازد و روند تغییرشان از سادگی و صمیمیت روستایی و اعتقادات بومی و سنتی به سوی جامعه مدرن و صنعتی را ترسیم و به نوعی سنت ومدرنیسم را رویاروی یکدیگر قرار می‌دهد. رمان الشراع والعاصفة ( بادبان و توفان) از حنا مینه نیز تحول جامعه سوریه از ناآگاهی وسرسپردگی، به جامعه‌ای مبازر و آگاه را حکایت دارد. با روش تحقیق توصیفی، تحلیلی مقاله، به این نتیجه می‌رسیم که جستجوی تحولات عمیق و ریشه‌ای،ارتباط مستقیم مکان با عناصر داستان،اشعار عامیانه و ادبیات دریا، تاثیر مکان بر شخصیت، شخصیت بالنده و پویا، نماد وتخیل، اسطوره‌آفرینی‌و اسطوره‌پردازی،آیین نمایی و رسومات پردازی، از ویژگی های رمان‌های ادبیات دریا به شمار میروند.

کلیدواژه‌ها

"؛ ادبیات دریا"؛ منیرو روانی پور"؛ اهل غرق"؛ حنا مینه"؛ ، "؛ الشراع والعاصفة"