مطالعه روابط میان حضور زنان در هرم مدیریتی شرکت‌ها، کیفیت گزارشگری مالی و حق‌الزحمه حسابرسی

مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 5، مهر 1401، صفحه 53-90   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سمیه رحیمی^{* 1}؛ قدرت اله طالب نیا²

¹کارشناسی ارشد، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، حسابداری و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، حسابداری و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: حق‌الزحمه حسابرسی یکی از عوامل ارزیابی کیفیت حسابرسی است که می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های صاحبکار و ویژگی‌های حسابرس و فرآیند حسابرسی قرار گیرد. از این‌رو بررسی عوامل مؤثر بر حق‌الزحمه حسابرسی اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق روابط میان حضور زنان در هرم مدیریتی شرکت‌ها، کیفیت گزارشگری مالی و حق‌الزحمه حسابرسی مورد بررسی قرار گرفته است.
روش: جامعه آماری تحقیق، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1399 است. براساس شرایط استخراج نمونه، تعداد 115 شرکت بورسی از صنایع مختلف طی دوره 7 ساله مورد تحلیل قرار گرفتند. هدف پژوهش کاربردی بوده و از نظر روش توصیفی و از نوع پس‌رویدادی است. برای گردآوری داده‌‌ها از صورت‌‌های مالی حسابرسی شده و اطلاعات موجود در سامانه اطلاعاتی سازمان بورس، سایت کدال و نرم‌افزار رهاورد نوین استفاده شده است. جهت ذخیره‌سازی، طبقه‌بندی و محاسبه متغیرها از نرم‌افزار اکسل و جهت اجرای تحلیل آماری داده‌‌ها از نرم‌افزار ایویوز استفاده گردید.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین حضور زنان در هرم مدیریتی شرکت‌ها و مدیریت سود از طریق فعالیت‌های واقعی به عنوان معیار کاهنده کیفیت گزارشگری مالی، رابطه معنادار منفی وجود دارد. از طرفی، بین حضور زنان در هرم مدیریتی شرکت‌ها و حق‌الزحمه حسابرسی رابطه معنادار مثبتی وجود دارد. همچنین، بین مدیریت سود از طریق فعالیت‌های واقعی به عنوان معیار کاهنده کیفیت گزارشگری مالی و حق‌الزحمه حسابرسی، رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. با این حال، حضور زنان در هرم مدیریتی شرکت‌ها بر رابطه بین مدیریت سود از طریق فعالیت‌های واقعی به عنوان معیار کاهنده کیفیت گزارشگری مالی و حق‌الزحمه حسابرسی تأثیر معناداری ندارد.

کلیدواژه‌ها

زنان؛ هرم مدیریتی؛ شرکت‌ها؛ گزارشگری مالی؛ حق‌الزحمه حسابرسی

مراجع

اکبرخانی، محمدعلی؛ نقش‌بندی، نادر؛ مرید احمدی‌یزدی، زهرا (1398)، بررسی رابطه تنوع جنسیتی مدیران، حق‌الزحمه حسابرس و انتخاب حسابرس. چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، 2(19)، ص26-1.

اکبریان‌مهر، مهدیه؛ نوری، فریبا (1401). تحلیل چگونگی موفقیت زنان در مدیریت، و غلبه بر موانع درک شده. در: سومین کنفرانس ملی پژوهش‌های سازمان و مدیریت.

ایمانی‌برندق، محمد؛ عبدی، مصطفی؛ کاظمی‌علوم، مهدی (1396). بررسی تأثیر تنوع جنسیتی در کمیته حسابرسی بر حق‎الزحمه حسابرسی شرکت‎های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 24(3)، ص322-303.

جامعی، رضا؛ نصرتی، کاوه (1398). بررسی تأثیر الزام آئین‌نامه حق‌الزحمه پایه خدمات حسابرسی (جامعه حسابداران رسمی ایران) بر مدیریت سود بر مبنای اقلام تعهدی اختیاری شرکت‎های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 8(30)، ص90-75.

جبارزاده کنگرلوئی، سعید؛ دمیرچی، اصغر (1398). بررسی تأثیر نوع مالکیت شرکت بر رابطه بین مدیریت سود و حق‌الزحمه حسابرسی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 11(42)، ص88-71.

حاجیها، زهره؛ سادات هاشمی، سمیرا؛ صبوری، امیر (1398). حضور زنان در کمیته حسابرسی: حق‌الزحمه حسابرسی و نوع اظهارنظر حسابرس مستقل. پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی، 3(6)، ص56-45.

خوشکار، فرزین؛ رستمی، سهیلا؛ خنده، مهناز (1398). رابطه حق‌الزحمه حسابرسی با کیفیت سود و کیفیت گزارشگری مالی. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 3(24)، ص51-35.

دارابی، رویا؛ اژدری، فاطمه (1397). بررسی رابطه نظام راهبری و ویژگی‌‌های حسابرسی با مدیریت سود واقعی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش حسابداری و حسابرسی، 8(2)، ص21-1.

داروغه حضرتی، فاطمه؛ پهلوان، زهرا (1391)، تأثیر سطوح مدیریت سود بر هزینه حسابرسی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری مدیریت، 5(4)، ص67-55.

رجبی، روح‌الله؛ قربانی، محمود؛ شعبانی، کیوان (1394)، رابطه هزینه حسابرسـی مسـتقل با کیفیت سـود و اسـتقلال هیئت مدیـره در بازار بـورس اوراق بهـادار تهران. دانش حسابرسی، 15(59)، ص126-109.

رشیدی‌باغی، محسن (1398). نقش کیفیت گزارشگری مالی در تغییر اعتماد به نفس بیش از اندازه مدیران و حق‌الزحمه حسابرسی. دانش حسابرسی، 19(75)، ص229-251.

سرلک، نرگس؛ جودگی چگنی، زهرا؛ حیدری سودشجانی، زهرا (1399). رابطه تخفیف حق‌الزحمه حسابرسی با خطای حسابرسی و کیفیت سود در وضعیت رکود اقتصادی. بررسی‌های حسابرسی و حسابرسی، 27(3)، ص380-360.

عمادالدینی، امیر؛ سعیدی، پرویز (1398). بررسی رابطه بین حق‌الزحمه غیرعادی حسابرسی با مدیریت سود تعهدی و مدیریت سود واقعی. چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، 2(9)، ص97-78.

فاضلی، نقی؛ نیاکان، رعنا (1400). بررسی رابطه بین حضور مدیران زن و سواد مالی آنها در پیشگیری از مدیریت سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 10(37)، ص59-72.

DOI: 10.22034/iaas.2021.131416

فخاری، حسین؛ قربانی، هادی؛ رجب بیکی، محمدعلی (1397). پایداری و جهش در حق‌الزحمه غیرعادی حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی. پیشرفت‌های حسابداری، 10(2)، ص250-221.

کاظمی‌علوم، مهدی؛ ایمانی‌برندق، محمد؛ عبدی، مصطفی (1398). بررسی تأثیر تنوع جنسیتی در هیأت مدیره و کمیته حسابرسی بر کیفیت سود. دانش حسابداری، 10(1)، ص168-137.

Abbott, L., Park, Y. & Parker, S. (2000). The effects of audit committee activity and independence on corporate fraud. Managerial Finance, 26(11), p.55–67.

Abbott, L., Parker, S. & Presley, T. (2012). Female Board Presence and the Likelihood of Financial Restatement. Accounting Horizons, 26(4), p.607–629.

Abbott, L., Parker, S., Peters, G. & Raghunandan, K. (2003). The Association between Audit Committee Characteristics and Audit Fees. Auditing: A Journal of Practice and Theory, 22(2), p.17- 32.

Adams, R. & Ferreira, D. (2009). Women in the Boardroom and their Impact on Governance and Performance. Journal of Financial Economics, 94(2), p.291–309.

Alali, F. (2011). Audit fees and discretionary accruals: Compensation structure effect. Managerial Auditing Journal, 26(2), p.90-113.

Alhadab, M. (2018). Abnormal audit fees and accrual and real earnings management: evidence from UK. Journal of Financial Reporting and Accounting, 16(3), p.395-416.

Alkebsee, R.H., Tian, G.-L., Usman, M., Siddique, M.A. & Alhebry, A.A. (2021). Gender diversity
in audit committees and audit fees: evidence from China. Managerial Auditing Journal, 36(1), p.72-104.

Antle, R., Gordon, E., Narayanamoorthy, G. & Zhou, L. (2006). The joint determination of audit fees, non-audit fees, and abnormal accruals. Review of Quantitative Finance and Accounting, 27(3), p.235-266.

Arun, T.G., Almahrog, Y.E. &Aribi, Z.A. (2015). Female directors and earnings management: Evidence from UK companies. International Review of Financial Analysis, 39, p.137-146.

Bala, H., Amran, N.A. & Shaar, H. (2018). Audit Fees and Financial Reporting Quality: Study of Listed Companies in Nigeria. International Review of Management and Business Research, 7(2), p.482- 489.

Beasley, M.S., Carcello, J.V., Hermanson, D.R. & Neal, T. (2010). Fraudulent Financial Reporting 1998–2007: An Analysis of U.S. Public Companies. Durham, NC: COSO.

Bhuiyan, B.U.M., Rahman, A. & Sultana, N. (2020). Female tainted directors, financial reporting quality and audit fees. Journal of Contemporary Accounting & Economics, 16(2), p.100189.

Carcello, J.V., Hermanson, D.R., Neal, T.L. & Riley, R.R. (2002). Board Characteristics and Audit Fees. Contemporary Accounting Research, 19(3), p.365-384.

Carter, D., Simkins, B. & Simpson, W. (2003). Corporate Governance, Board Diversity, and Firm Value. The Financial Review, 38(1), p.33–53.

Chen, M., Moroney, R. & Houghton, K. (2005). Audit Committee Composition and the Use of an Industry Specialist Audit Firm. Accounting and Finance, 45(2), p.217-239.

Chen, Y., Eshleman, J. & Soileau, J. (2016). Board Gender Diversity and Internal Control Weaknesses. Advances in Accounting incorporating advances in international accounting, 32(1), p.1-9.

Choi, J.H., Kim, J.B. & Zang, Y. (2010). Do Abnormally High Audit Fees Impair Audit Quality? Auditing A Journal of Practice & Theory, 29(2), p.73- 97.

Choi, J.H., Kim, J.B. & Zang, Y. (2010). Do Abnormally High Audit Fees Impair Audit Quality? Auditing A Journal of Practice & Theory, 29(2), p.73- 97.

Cox, T., Lobel, S. & McLeod, P. (1991). Effects of ethnic group cultural differences on cooperative and competitive behavior on a group task. Academy of Management Journal, 34(4), p.827–847.

Dallas, L. (2002). The New Managerialism and Diversity on Corporate Boards of Directors. Tulane Law Review, 76(5-6), p.1363–1405.

Dawson, L. (1997). Ethical Difference between Men and Women in Sales Profession. Journal of Business Ethics, 16(1), p.1143-1152.

DeZoort, T. & Salterio, S. (2001). The Effects of Corporate Governance Experience and Financial Reporting and Audit Knowledge on Audit Committee Members' Judgments. Auditing: A Journal of Practice and Theory, 20(2), p.31–47.

Eagly, A. & Carli, L. (2003). The Female Leadership Advantage: An Evaluation of the Evidence. The Leadership Quarterly, 14(6), p.807–834.

Ettredge, M., Li, C. & Emeigh, E. (2014). Fee pressure and audit quality. Accounting, Organizations and Society, 39, p.247–263.

Fondas, N. & Sassalos, S. (2000). A Different voice in the Boardroom: How the Presence of Women Directors Affects Board Influence over Management. Global Focus, 12(2), p.13–22.

Frankel, R.M., Johnson, M.F. & Nelson, K.K. (2002). The Relation between Auditors' Fees for Nonaudit Services and Earnings Management. The Accounting Review, 77, p.71-105.

Gandía, J.L. & Huguet, D. (2020). Audit fees and earnings management: differences based on the type of audit. Economic Research. DOI: 10.1080/1331677X.2020.1836990

Gonçalves, T., Gaio, C. & Santos, T. (2019). Women on the Board: Do They Manage Earnings? Empirical Evidence from European Listed Firms, Review of Business Management, 21(3),
p.586-597.

Goodwin, J. & Kent, P. (2006). Relation between External Audit Fees, Audit Committee Characteristics and Internal Audit. Accounting and Finance, 46(3), p.387–404.

Gul, F.A., Chen, C.J. & Tsui, J.S. (2003). Discretionary accounting accruals, managers' incentives, and audit fees. Contemporary Accounting Research, 20(3), p.441-464.

Gul, F.A., Khedmati, M., Lim, E.K.Y. & Navissi, F. (2018). Managerial Ability, Financial Distress, and Audit Fees. Accounting Horizons, 32 (1), p.29-51.

Gull, A.A., Nekhili, M., Nagati, H. & Chtioui, T. (2008). Beyond gender diversity: How specific attributes of female directors affect earnings management. The British Accounting Review, 50(3), p.255-274.

Gupta, P.P., Krishnan, G.V. & Yu, W. (2012). Do auditors allow earnings management when audit fees are low? Available at: https://ssrn.com

Healy, P. & Wahlen, J. (1999). A review of the earnings management literature & its implications for standard setting. Accounting Horizons, 13, p.365-38.

Hillman, A., Shropshire, C. & Cannella, A. (2007). Organizational Predictors of Women on Corpo rate Boards. Academy of Management Journal, 50(4), p.941-952.

Hogan, C. & Wilkins, M. (2008). Evidence on the audit risk model: do auditors increase audit fees
in the presence of internal control deficiencies? Contemporary Accounting Research, 25(1), p.219-242.

Huse, M. & Solberg, A. (2006). Gender-related Boardroom Dynamics: How Scandinavian Women Make and can Make Contributions on Corporate Board. Women in Management Review, 21(2), p.113–130.

Huse, M., Nielsen, S. & Hagen, I. (2009). Women and Employee-elected Board Members, and their Contributions to Board Control Tasks. Journal of Business Ethics, 89(4), p.581–597.

Ittonen, K., Miettinen, J. & Vahamaa, S. (2010). Administration Does Female Representation on Audit Committees Affect Audit Fees. Quarterly Journal of Finance and Accounting, 49(3-4), p.113–139.

Jehn, K., Northcraft, G. & Neale, M. (1999). Why Differences Make a Difference: A Field Study of Diversity, Conflict and Performance in Workgroups. Administrative Science Quarterly, 44(4), p.741–763.

Jensen, M.C. & Meckling, W.H. (1976). Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Costs and Ownership Structure. Journal of Financial Economics, 3(10), p.305–360.

Joy, L. (2008). Women board directors in the United States: An eleven-year retrospective. International Research and Practice.

Kreder, R. & Evert, A. (2016). Board diversity and earnings quality: The association between female board presence and the magnitude of discretionary revenue activities, evidence from US-listed firms. A thesis for Accounting Auditing and Control, Erasmus University Rotterdam.

Krishnan, G. & Parsons. L. (2008). Getting to the Bottom Line: An Exploration of Gender and Earnings Quality. Journal of Business Ethics, 78(1-2), p.65–76.

Krishnan, G.V., Sun, L., Wang, Q. & Yang, R. (2013). Client risk management: A pecking order analysis of auditor response to upward earnings management risk. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 32(2), p.147-169.

Lai, K.M.Y., Srinidhi, B., Gul, F.A. & Tsui, J.S.L. (2017). Board Gender Diversity, Auditor Fees, and Auditor Choice. Contemporary Accounting Research, 34(3), p.1681-1714.

Leventis, S. & Dimitropoulos, P.E. (2010). Audit Pricing, quality of earning & board independence: The Cose of the Athens stock exchange. International Journal of Cardiology, 26, p.325-332.

Nakhil, M., Gull, A.A., Chtioui, T. & Radhouane, I. (2020). Gender‐diverse boards and audit fees: What difference does gender quota legislation make? Journal of Business Finance & Accounting, 47(1-2), p.52-99.

Nizam Ud Din, & et al. (2021). Gender diversity in the audit committee and the efficiency of internal control & financial reporting quality. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 34(1),
p.1170-1189.

Rose, C. (2007). Does Female Board Representation Influence Firm Performance? The Danish Evi dence. Corporate Governance: An International Review, 15(2), p.404–413.

Roychowdhury, S. (2006). Earnings Management through Real Activities Manipulation. Journal of Accounting and Economics, 42(3), p.335-370.

Srinidhi, B., Gul, F. & Tusi, J. (2011). Female directors and earnings quality. Contemporary Accounting Research, 28(5), p.1610-1644.

Terjesen, S., Sealy, R. & Singh, V. (2009). Women directors on corporate boards: A review and research agenda. Corporate Governance: An International Review, 17(3), p.320-337.

Turley, S. & Zaman, M. (2004). The Corporate Governance Effects of Audit Committees. Journal of Management and Governance, 8(3), p.305–332.

Xiang, R., Qin, M. & Peterson, C.A. (2015). Gender Diversity of Audit committee and Audit
Fees: Evidence from Chinese Listed Companies. Asian Journal of Finance & Accounting, 7(2), p.239-254.

Yang, W.S., Chun, S.L. & Ramadili, S.M. (2009). The effect of board structure and institutional ownership structure on earnings management. International Journal of Economics and Management, 3(2), p.332-353.

Zalata, A.M., Tauringana, V. & Tingbani, I. (2018). Audit committee financial expertise, gender, and earnings management: Does gender of the financial expert matter? Journal of International Review of Financial Analysis, 55, p.170-183.