کاربست نظریه استعاره مفهومی در بازنمایی تفکر غالب سعدی و پروین در مورد مفاهیم "دنیا" و "زندگی"

مطالعات نقد ادبی

دوره 17، شماره 53، اسفند 1401، صفحه 57-81   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ناهید بهمنش¹؛ فروغ کاظمی^{* 2}؛ ستاره مجیدی¹

¹گروه زبانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²گروه زبان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در پژوهش پیش‌رو مساله اصلی بررسی شیوه مفهوم‌سازی  استعاری "دنیا" و "زندگی" در قصیده‌ها و قطعه‌های سعدی و پروین است. هدف از این تلاش آن است که  دیدگاه غالب این دو شاعر نسبت به فلسفه زندگی بازنمایی شود. پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام شد. . نتایج حاصل از بررسی‌های کمی پژوهش شامل 299 استعاره مفهومی با حوزه مقصد دنیا و زندگی است که از قصیده‌ها و قطعه‌های دو شاعر نمونه‌گیری و ارزیابی شد. یافته‌ها نشان‌می‌دهد که در شعر دو شاعر حوزه‌های مبدأ مشترک برای مفهوم‌سازی دنیا و زندگی، شیء و انسان است. از وجوه اشتراک دو شاعر آنست که بر اساس داده هردو به مفهوم‌سازی دنیا بیشتر توجه داشته‌اند تا مفهوم‌سازی زندگی. پژوهش نشان‌داد در شعر هر دو شاعر میان اهداف استعاره‌های مفهومی دنیا و زندگی همپوشانی و انسجام وجود دارد؛ به طوری‌که می‌توان‌گفت نمایان‌گر ناپایداری دنیا، لزوم عدم توجه به فریبندگی‌های دنیا، لزوم توجه به چگونگی گذران عمر و زندگی و لزوم انجام اعمال‌ نیک در طول زندگی  برای دستیابی به سعادت ابدی در دنیای پس از مرگ هستند.

کلیدواژه‌ها

استعاره مفهومی؛ دنیا؛ زندگی؛ سعدی؛ پروین

مراجع

قرآن کریم

 اعتصامی، پروین.(1396). دیوان اشعار، چاپ سوم، تهران: نشر ثالث.

سعدی، شیخ مصلح الدین.(1381)، کلیات، نسخه تصحیح شده محمد علی فروغی، تهران: نشر پیمان.

لیکاف، جرج؛ جانسون، مارک.(1395)، استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم، ترجمه هاجر آقا ابراهیمی، تهران: نشر علم. 

Charteris-Black, J. (2017). The routledge handbook of language and politics, London: Taylor and Francis group.

Evans, V. & Bergen, B. & Zinken, J. (2007). The Cognitive Linguistics Readers, USA: Equinox Publications.

Geraerts, D. (2006). Cognitive Linguistics: Basic Readings, Mouton De Gruyter.

Kovecses, Z. (2009). Metaphor and Poetic Creativity: A Cognitive Linguistic Account,       Journal Acta Universitatis Sapientiae, Philologica, University Eötvös Loránd, 1(2):         181-196.

Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaohor, Cambridge: CambridgeUniversity Press.

Lakoff, G. & Johnsen, M. (2003). Metaphors we live by, Chicago: University of Chicago Press.

Lee, D. (2001). Cognitive Linguistics, New York: Oxford University Press.

Luo, R. (2018). A Study on Chinese LIFE Metaphors fro Corpus-Based Approach                        , Neuroquantology, 16(5): 67-75.

Talmy, L. (2000). Towards a cognitive semantics, Cambridge, MA: MIT Press.

Trang, Ph. (2021). The conceptualization of life in English and Vietnamese propaganda      slogans, Vietnam: V NU Journal of Foreign Studies, 37(1): 153-164.

Yang, X. (2015). Retracted: A Cognitive Poetic Approach to the Function of Metaphor,    China: Journal of Advances in Literary Study, 3(3): 84-88.