شجاعت در شعر متنبی از دیدگاه روان‌شناسی مثبت گرا

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

دوره 15، شماره 55، فروردین 1402، صفحه 410-431   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/dk.2022.1939178.2326

نویسندگان

کبری صفری¹؛ حسن شوندی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

چکیده

روان‌شناسی مثبت­ گرا رویکردی جدید به روان‌شناسی است که بر مبنای شناخت توانمندی‌ها و تقویت آنها در انسان به جای پرداختن به کشف نقص و بیماری‌های درونی او توسط مارتین سلیگمن ابداع گردید. این توانمندی‌ها از فضیلت ­ها سرچشمه می­ گیرد. روان‌شناسی مثبت گرا این فضایل را به شش فضیلت عام تقسیم می‌کند. یکی از این فضیلت ­ها در روان‌شناسی مثبت­گرا شجاعت است. این مقاله با عنوان «شجاعت در شعر متنبی از دیدگاه روان‌شناسی مثبت­گرا» ضمن ارائه تعریف روان­شناختی فضیلت شجاعت و انواع آن، به نیروهای منشی آن فضیلت مانند صداقت، جدّیت و پیگیری، تاب­آوری و سر سختی، ریسک­ پذیری و انعطاف در شعر متنبی با اتکا به روش توصیفی - تحلیلی، در راستای گسترش پژوهش ­های بین رشته­ ای، و ایجاد دریچه ­ای نو برای پژوهش­گران حوزۀ ادبیات، پرداخته و متنبی را فردی شجاع و مثبت نگر ارزیابی نموده است.

کلیدواژه‌ها

متنبی؛ شعر مثبت گرا؛ شجاعت؛ تاب آوری؛ صداقت

مراجع

کتاب‌ها

ابن عباد، الصاحب (1965م) الأمثال السائرة من شعر المتنبی، بغداد: مطبعة المعارف. البرقوقی، عبدالرحمن (1368) شرح دیوان المتنبی، قم: امیر.

البرقوقی، عبدالرحمن (1382) شرح دیوان المتنبی، ترجمۀ علیرضا منوچهریان، همدان: نور علم.

البرقوقی، عبدالرحمن (1387) شرح دیوان المتنبی، ترجمۀ علیرضا منوچهریان، تهران: زوار.

البرقوقی، عبدالرحمن (1986م) شرح دیوان المتنبی، بیروت: دار الکتب العربی.

کار، آلن (1385) روان‌شناسی مثبت، ترجمة حسن پاشا شریفی، تهران: سخن.

مقالات

پیرانی، منصور. (1392). نگاهی به شعر حافظ با نگاه روان‌شناسی مثبت‌نگر مارتین سلیگمن. مجموعه مقالات هفتمین همایش ملی پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی هرمزگان، 338-33۷.

جهانگیری، جهانگیر، محمدی، نسرین. (1397). بررسی رابطه بین شجاعت اجتماعی و فرهنگ سیاسی. توسعه اجتماعی، 12(4)، 33-56. doi: 10.22055/qjsd.2018.13679.

خراسانی، محبوبه، عربها، فاطمه. (1397). روان‌شناسی مثبت در الهی‌نامۀ عطار نیشابوری. مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، 12(3)، 57-86. 20.1001.1.26766116.1397.12.3.3.6 :dor

رمضانی، فریدون، حجازی، مسعود. (1399). نقش تاب‌آوری و سرسختی روان‌شناختی در سلامت روانی افراد ورزشکار و غیر ورزشکار. روانشناسی بالینی و شخصیت، 15(2)، 27-36. doi: 10.22070/cpap.2020.2814

سامانی، سیامک، جوکار، بهرام، صحراگرد، نرگس. (1386). تاب‌آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی. روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 13(3)، 295-290.

طاهری اصل، مهدی، نبی‌لو، علیرضا. (1399). بررسی کاربردشناسی کنش های گفتاری در بابِ شیر و گاوِ کلیله و دمنه بر اساس نظریۀ پلاچیک. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 12(پیاپی 44)، 205-233. doi: 10.30495/dk.2020.677780.

عسگری، پرویز، عنایتی، میرصلاح‌الدین، عسگری، مانا، روشنی، خدیجه. (1390). رابطۀ مسئولیت‌پذیری، ریسک‌پذیری و هیجان‌خواهی با تیپ D. اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی، 5(20)، 17-24.

عینی، نسرین. (1395). بررسی عناصر نشانه شناختی امیدواری در غزلیّات حافظ با تکیه بر روانشناسی مثبت‌گرا. فصلنامه زبان و ادب فارسی، 8(26.27)، 279-310. dor: 20.1001.1.20 08899.1395.8.26.27.13.7.54.

گلی‌زاده، پروین، یزدانجو، محمد، مساعدف مینا. (1395). تحلیل اندیشه‌های مثبت‌گرایانه در مثنوی معنوی از منظر علم روان‌شناسی. پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، 10(1)، 101-128. doi: 10.22108/jpll.2016.20884.

نصیر، مرضیه. (۱۳۸۹). رابطه راهبردهای مقابله با استرس و تاب آوری با خوشبینی. یافته‌های نو در روان‌شناسی، 5(16)، 75-70.