بررسی نقش مغیره بن شعبه در استلحاق نسب زیادبن عبید به ابوسفیان و پیامدهای آن

فصلنامه تاریخ

مقاله 3، دوره 17، شماره 67، اسفند 1401، صفحه 40-63   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

غلامعلی سلیم گندمی¹؛ غفار پوربختیار^{* 2}؛ عبدالعزیز موحد³

¹دانشجوی دکتری گروه تاریخ اسلام، واحد شوشتر ، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر ، ایران.

²استادیارگروه تاریخ، واحد شوشتر،دانشگاه آزاد اسلامی ، شوشتر ،ایران.

³استادیار، گروه تاریخ، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.

چکیده

زیادبن‌عبید یکی از سه ضلع مثلث مشاورین معاویه بود که تا پایان دوره خلافت خلیفه سوم، فقط کار دبیری بصره را برعهده داشت. و به محض ورود امام‌علی(ع) به عرصه خلافت با ارتقاء جایگاه، خود مسند امارت فارس را با منابع عظیم ثروت در دست گرفت. وی بعنوان یکی از چهار داهی مشهور عرب، مشهوربود و با تکیه بر درایت و هوش سرشارخود توانست، جایگاه خود را بعنوان یکی از قدرت‌های بزرگ منطقه تثبیت نماید. اما دیری نپایید که وی به طمع دستیابی به آرزوی دیرینه خود و بدست آوردن خلافت شام، با وساطت سفیر معاویه(مغیره‌بن‌شعبه) و بدون توجه به نصایح امام‌علی، با قبول الحاق نسب خود به ابوسفیان، برادر معاویه شد. و گمان می‌کرد، با پذیرش این استلحاق، بزودی در حلقه اول رقیبان ولایت‌عهدی قرار خواهد گرفت. اما در نهایت او نه تنها به حکومت شام نرسیده بلکه مرگ زود هنگام زیاد قبل از خلیفه، مسیر ولایت عهدی یزید را نیز هموار نمود. محقق دراین مقاله به طرح این سوال می پردازد که تاثیر اندیشه و انگیزه زیاد، در شکل‌گیری و پیشبرد روند استلحاق و نقش مغیره در آن چه بوده است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت بنظر میرسد انگیزه زیاد در استلحاق نسب خود به ابوسفیان نیل به قدرت بوده و مغیره نیز نقشی کلیدی در این الحاق برعهده داشته است. روش تحقیق نیز توصیفی بوده که با استفاده از منابع و اطلاعات کتابخانه‌ای گردآوری شده است،

کلیدواژه‌ها

زیادبن‌عبید؛ استلحاق؛ برادرخوانده؛ ولایت عهدی

مراجع