بررسی کارکردهای ارسی در معماری داخلی فضاهای مسکونی (نمونۀ موردی: ارسی‌خانۀ تهران)

معمار شهر

دوره 1، شماره 4، اسفند 1401، صفحه 23-37   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیده مریم مجتبوی^{* 1}؛ کیانا نیکبخت²

¹استادیار گروه معماری، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد معماری داخلی، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران

چکیده

نور جوهر خوانش هستی است و ارسی، پنجره‌ای است رو به نور. ارسی از عهد صفویه به این سو در تاریخ هنر، به شهرت رسیده و به عنوان یکی از اجزای هنرهای سنتی ایران در معماری بناها، نقشی چندبعدی داشته است. اما در گذر از معماری سنتی به معماری مدرن در آستانۀ فراموشی قرار گرفته است. بنابراین ضروری است کارکردهای ارسی در معماری سنتی ایران بررسی و ویژگی‌های آن را مورد بازشناسی قرار گیرد تا معماران معاصر بتوانند آن را جوهره و دستمایۀ طراحی فضاهای معاصر قرار دهند. هدف اصلی این پژوهش، واکاوی کارکردهای ارسی در معماری داخلی فضای مسکونی و بررسی نحوه تأثیر عنصر ارسی در نمونۀ مورد بررسی (خانۀ ارسی تهران) می‌باشد. تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع کیفی است که در پروسه پیشبرد پژوهش، از روش بررسی نمونه موردی (تک نمونه) و در راستای جمع‌آوری متون از تحقیقات کتابخانه‌ای و میدانی بهره گرفته شد؛ به گونه ای که در بخش اول تحقیق (چارچوب نظری تحقیق) از مفهوم به مصداق و در بخش دوم که شامل بررسی نمونۀ موردی است، از مصداق به مفهوم پرداخته شد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد، ارسی در خانه‌های سنتی شش کارکرد (ارتقاء سلامت، ایجاد آسایش حرارتی، تزئین، افزایش‌دهندۀ حریم شخصی، ارتقاء انعطاف‌پذیری و تأمین نور و منظر) را به عهده داشته است. در نمونۀ موردی از ارسی مدرن جهت طراحی فضاهای داخلی و طراحی پوستۀ نما بهره برده شده و پنجره‌های ارسی هر شش کارکرد را پاسخ داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

فضای مسکونی؛ معماری داخلی؛ پنجره؛ ارسی؛ ارسی‌ خانه

مراجع