تحلیل رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی براساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده: باتاکید بر خوش-بینی-بدبینی و سواد مالی

پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداری

دوره 2، شماره 4 - شماره پیاپی 7، اسفند 1401، صفحه 64-83   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/fbra.2023.1979665.1180

نویسندگان

محمد نظری پور^{* 1}؛ بابک زکی زاده²

¹گروه حسابداری، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران

²کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد آبادان ، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان

چکیده

از جمله الزامات توسعه بازار سرمایه، تحلیل رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی از جنبه‌های مختلف است. در این پژوهش رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی براساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی شد بسط یافته (شامل دو متغیر خوش‌بینی-بدبینی و سواد مالی) مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. داده‌های این پژوهش از طریق توزیع پرسش‎نامه بین 266 سرمایه‌گذار حقیقی فعال در بورس اوراق بهادار تهران جمع‌آوری‌شده است. تحلیل داده‌های پژوهش با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم‌افزارهای اسمارت پی‌ال‌اس نسخه 3 و اس‌پی‌اس‌اس نسخه 26 انجام گرفته است. بنابر یافته‌های این پژوهش، هر 10 فرضیه پژوهش تایید شدند. از 10 فرضیه، 7 مورد مربوط به اثرات مستقیم و 3 مورد نیز مربوط به اثرات غیرمستقیم است. بدین معنی متغیرهای نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری ادراک شده، خوش‌بینی-بدبینی بر قصد سرمایه‌گذاری افراد اثر مثبت و معناداری دارد. به‌علاوه متغیر خوش‌بینی-بدبینی بر نگرش و متغیر سواد مالی بر متغیرهای نگرش و کنترل رفتاری ادراک شده اثر مثبت و معناداری دارند. همچنین متغیرهای نگرش و کنترل رفتاری ادراک شده بر روابط بین متغیرهای خوش‌بینی-بدبینی و سواد مالی با قصد سرمایه‌گذاری افراد اثر میانجی دارند. درنهایت، طبق نتایج این پژوهش به‌کارگیری مدل تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده بسط یافته در بازار سرمایه می‌تواند به رشد و توسعه این بازار کمک نماید.

کلیدواژه‌ها

تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده؛ خوش‌بینی-بدبینی؛ سواد مالی؛ سرمایه‌گذاران حقیقی

مراجع