مطالعه دزیمتری لحظه‌‌ای در پرتودرمانی با استفاده از دستگاه تصویربرداری پورتال الکترونیکی (EPID) جهت ارزیابی تضمین کیفیت درمان

فصلنامه بیولوژی کاربردی

دوره 12، شماره 48، دی 1401، صفحه 5-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سعید داودی¹؛ حسن تشکری^{* 2}؛ الهام سعیدزاده³؛ احمد شاکری⁴

¹دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه پرتوپزشکی، دانشکده علوم پایه، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

²استادیار، گروه فیزیک، دانشکده علوم پایه، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

³استادیار، گروه مهندسی هسته‌ای، دانشکده فنی مهندسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

⁴کارشناسی ارشد، بخش رادیوتراپی، بیمارستان شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران

چکیده

هدف: تضمین کیفی و کنترل کیفی از ارکان لاینفک در پرتودرمانی بیماران سرطانی می‌باشند، که هدف از انجام آن اطمینان از کیفیت بالای پرتودرمانی بیماران است تا نتایج درمان بهینه باشد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر دزیمتری لحظه‌ای با دستگاه تصویربرداری پورتال الکترونیکی جهت بدست آوردن دز میدپلن است.
مواد و روش‌ها: دزیمتری درون‌تنی یکی از روش‌های کنترل ‌کیفیت و مستقیم‌ترین روش برای پایش دز تحویلی به بیمار در طی پرتودرمانی می‌باشد که بزرگ‌ترین چالش در پرتودرمانی است. معمولاً دزیمتری درون‌تنی در مراحل ابتدایی یا حین درمان انجام می‌گیرد؛ که در صورت بروز خطا در هر یک از مراحل درمان، این خطا مشخص شده و امکان جبران آن و ادامه صحیح درمان وجود داشته باشد. در پژوهش حاضر دز میدپلن با سه روش میانگین حسابی، میانگین هندسی و دز انتقال به صورت شبیه‌سازی با گیت بدست آمده و نتایج آن‌ با داده‌های بالینی بدست آمده از قسمت عملی مقایسه‌ شد.
یافته‌ها: پس از مقایسه‌ تمام نتایج بدست آمده از روش‌های قابل استناد و جمع‌بندی داده‌ها نسبت به پژوهش حاضر، با توجه به پاس شدن معیار پذیرش در مقایسه قسمت عملی و شبیه‌سازی می‌توان گفت که انجام دزیمتری با استفاده از اپید، یک روش قابل قبولی جهت پیشبرد یک سیستم جامع به منظور محاسبات دزیمتری بسیار دقیق‌تر در مراکز رادیوتراپی که مجهز به اپید هستند، است.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج بدست آمده از قسمت عملی و همچنین شبیه‌سازی پروژه، نتایج با شاخص گاما کمتر از %1 برای میدپلن ارائه شد.
 

کلیدواژه‌ها

 رادیوتراپی؛ دزیمتری لحظه‌ای؛ اپید؛ پرتودرمانی؛ کیفیت درمان؛ دستگاه تصویربرداری پورتال الکترونیکی (EPID)

مراجع

1. Beygi M & Khaledi N. Quality assurance and quality control in radiotherapy (Conformal and IMRT). URL= https://www.researchgate.net/publication/301779576
2. Boellaard R & et al. New Method to Obtain the Midplane Dose Using Portal In Vivo Dosimetry. Int J Radiation Oncology BiolPhys. 1998; 41(2): 465–474.
3. Elmpta, & WV & et al . A literature review of electronic portal imaging for radiotherapy dosimetry. Radiotherapy and Oncology. 2008; 88, 289–309.
4. Fuangrod T & et al. Investigation of a real-time EPID-based patient dose monitoring safety system using site-specific control limits. Radiat Oncol. 2016; 11: 106.
5. Hansen VN, Evans PM & Swindell W. The application of transit dosimetry to precision radiotherapy. Med Phys. 1996; 23: 713–721.
6. Huyskens D, Van Dam J & Dutreix A. Midplane dose determination using in vivo dose measurements in combinationwith portal imaging. Phys Med Biol. 1994; 39: 1089–1101.
7. Podgorshak AB. Physics of radiation oncology. Trans. by L Moghadam Benaim & K Mousavi Khamene. Tehran: Research Institute of Nuclear Sciences and Technologies, 2005. [in persian]
8. Wendling M & et al. Accurate two-dimensional IMRT verification using a back-projection EPID dosimetry Medical physics. 2006; 33: 259-273.