مبانی و چالش های تعیین قانون حاکم بر قراردادهای الکترونیکی بین المللی

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 5، دوره 16، شماره 59، فروردین 1402، صفحه 107-131   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2022.1954590.2316

نویسندگان

لعیا باقری صمغ ابادی¹؛ مجید صفوی^{* 2}؛ صالح یمرلی³

¹دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران. رایانامه: [e-mail]

²استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: [e-mail]

³استادیار گروه الهیات، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران. رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: قراردادهای الکترونیکی نوعی قرارداد هستند که در آن‌ها تعامل بین طرفین در انعقاد قرارداد می‌تواند از طریق ابزارهای الکترونیکی مختلف مانند پست الکترونیکی، یک برنامه کامپیوتری یا توسط دو عامل الکترونیکی که برای تشخیص شکل‌گیری قرارداد برنامه‌ریزی‌شده‌اند، صورت پذیرد. اما آنچه در خصوص این قراردادها حائز اهمیت است، قانون حاکم بر این قراردادهاست که به یک چالش مبدل شده است.

روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی انجام‌شده است.

یافته‌ها و نتایج: مبانی قراردادهای الکترونیکی شامل حاکمیت اراده بین طرفین، تسریع و تسهیل در انعقاد قرارداد، الحاقی بودن قرارداد الکترونیکی، عدم مراجعه و حضور فیزیکی، اصل رضایی بودن قرارداد الکترونیکی و جنبه بین‌المللی بودن آن است. تغییرات حاصل‌شده ناشی از فناوری ارتباطات و اطلاعات و درنتیجه ظهور پدیده فضای مجازی سبب گردیده که عوامل ارتباط سابق یا وجود ندارد یا در صورت وجود به مفهوم سابق نباشد درنتیجه مفهوم عوامل ارتباطی نظیر زمان و مکان انعقاد قرارداد، محل اقامت طرفین مواجه با چالش گردیده است.

کلیدواژه‌ها

قرارداد الکترونیکی؛ تجارت الکترونیکی؛ امضاء الکترونیکی؛ قراردادهای بین‌المللی

مراجع

- ابوالحسن مجاهد، اسامه. (2000). خصوصیه التعاقد عبر الاینترنت. دارالنهضه. القاهره.

- احمدی جشفقانی، حسینعلی؛ مشایخ، رسول؛ عزیزیان، سعیده؛ عزیزیان، شیم. (1397). ماهیت، ویژگی‌ها و اصول حاکم بر تشکیل قرارداد الکترونیکی (مورد مطالعه: قوانین جمهوری اسلامی ایران). کنفرانس ملی اندیشه‌های نوین و خلاق در مدیریت، حسابداری، مطالعات حقوقی و اجتماعی، 1.

https://www.sid.ir/paper/898313/fa

- السان، مصطفی. (1384). تشکیل قراردادهای الکترونیکی. پژوهشنامه بازرگانی، 9(36)، 184 – 141.

https://www.sid.ir/paper/373169/fa

- امیرمعزی، احمد. (1395). قواعد حل تعارض در قانون حاکم بر تعهدات قراردادی. چاپ اول. موسسه انتشارات دادگستر.

- امیری قائم‌مقامی، عبدالحمید. (1378). حقوق تعهدات. انتشارات میزان.

- جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1378). دوره حقوق مدنی. جلد اول. دانشگاه تهران.

- چارلز اچ، مارتین. (1387). کنوانسیون قراردادهای الکترونیکی آنسیترال: آیا لازم الاجرا خواهد شد یا خیر؟. ترجمه علی رضائی. مجله تحقیقات حقوقی، (47)، 375 – 325.

https://www.sid.ir/paper/441137/fa

- حجت زاده، علیرضا؛ نوشادی، ابراهیم. (1390). قانون حاکم بر قراردادهای الکترونیکی بین‌المللی (بررسی تطبیقی). مجله حقوقی بین‌المللی، 28(44)، 282 – 263.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1019817

- سلطانی، وانتا. (1396). بررسی تطبیقی قانون حاکم بر قراردادهای الکترونیکی از منظر حقوق ایران، اتحادیه اروپا و چین. کنفرانس در زمینه روانشناسی و علوم آموزشی حقوق و علوم اجتماعی، 3.

https://www.sid.ir/paper/837086/fa

- فیضی چکاب، غلام نبی. (1386). لحظه انعقاد قرارداد الکترونیکی معاملات. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، (42)، 206 – 167.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/153421

- مافی، همایون. (1387). تحلیلی بر عملکرد دیوان داوری دعاوی ایران – آمریکا. مجله پژوهش حقوق و سیاست، 10(24)، 223 – 177.

https://www.sid.ir/paper/98112/fa

- محمدی، سام؛ کاویار، حسین؛ مافیف همایون. (1390). مفهوم قرارداد تجاری الکترونیکی و ارتباط آن با قرارداد بین‌المللی. پژوهشنامه حقوق کیفری، 1(2)، 142 – 125.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/916599

- مقامی نیا، محمد. (1391). نحوه انعقاد قراردادهای الکترونیکی و ویژگی‌های آن. دانش حقوق مدنی، 1(1)، 98 – 85.

https://www.sid.ir/paper/245944/fa

- ممدوح ابراهیم، خالد. (2005). ابرام العقد الالکترونی. القاهره دارالفکر.

- نصیری، محمد. (1391). حقوق بین‌الملل خصوصی. نشر آگه.

- نیازی، غفور. (1396). بررسی مسئولیت ناشی از قراردادهای اینترنتی در حقوق ایران و نقش تدریس در آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر.

 

- EC Convention on the Law Applicable to Contractual Obligations (Rome 1980(.

https://eur-lex.europa.eu/

- Hance, Balz. (1996). Business and Law on the Internet. 2^nd  Edition. London McGraw-Hill.

- Koning, Luka;  Junger, Marianne; van Hoof, Joris. (2020). Digital signatures: a tool to prevent and predict dishonesty?. Mind & Society, (19), 257–285.

https://link.springer.com/article/10.1007/s11299-020-00237-1

- Murray, Andrew D. (2004). La regulación de los contratos electrónicos: una comparación entre la posición Europea y Norteamericana. Foro de derecho Mercantil Revista Internacional, (2),75-97.

http://eprints.lse.ac.uk/15660/

- Mason, Stephen. (2016). Electronic Signatures in Law. University of London Press. Institute of Advanced Legal Studies.

- Polanski, Paul Przemyslaw. (2006). Convention on E-Contracting: The Rise of International Law of Electronic Commerce? Leon Kozminski Academy of Entrepreneurship and Management. Bled e Conference Values Bled, Slovenia, 19.

- Saripan, Hartini; Haminb, Zaiton. (2010). The application of the digital signature law in securing internet banking: some preliminary evidence from Malaysia. Procedia Computer Science, (3), 248-253.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877050910004175