جایگاه فقه در نظام کیفری ایران

فقه و تاریخ تمدّن

دوره 8، شماره 3، مهر 1401، صفحه 44-54   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ابراهیم علی عسگری^{* 1}؛ سعید میرزایی²؛ عبدالوحید زاهدی³؛ ریحانه حسنپور⁴؛ جواد کلهری⁵

¹مربی گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی ، واحد ارومیه ، دانشگاه آزاد اسلامی ، ارومیه ، ایران(نویسنده مسئول

²دانشجوی دکتری گروه حقوق جزا و جرم شناسی ، واحد تهران غرب ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران

³استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی ، واحد تهران غرب ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران

⁴دانشجوی دکترای گروه فقه و حقوق اسلامی ، واحد همدان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، همدان.، ایران.

⁵دانشگاه ازاد همدان

چکیده

سیاست کیفری بیانگر خط مشی و تئوری‌هایی است که بر معیارهایی چون جرم‌انگاری، اعمال مجازات، دادرسی کیفری و ... حاکم است. سیاست کیفری در نظام‌های مختلف حقوقی از منابعی مانند فرهنگ، شرایط اقتصادی و اجتماعی و مهمتر از همه دین تاثیر می‌پذیرد. به نظر می‌رسد که فقه به عنوان مهمترین عامل تاثیرگذار بر سیاست کیفری ایران شناخته شده و بسیاری از اصول سیاست کیفری ایران برگرفته از فقه امامیه است. هدف اصلی در این پژوهش آن است که نقش فقه را به طور کلی در سیاست کیفری ایران مورد بحث قرار دهیم و اصول دین اسلام را در سیاست کیفری ایران بررسی نماییم. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای انجام خواهد شد در انتها به این نتیجه دست یافتیم که نظام کیفری ایران تا حد زیادی تحت تاثیر فقه امامیه بوده است به نحوی که سیاستهای کیفری ایران مبتنی بر فقه امامیه بوده و در تقنین قوانین ، فقه نصب العین قانونگذار بوده و حتی در تفسیر قوانین نیز ملاک قضات و مفسرین قانون، فقه و نظر فقها بوده است رویکردهای نوین قانونگذار مانند نظریه برچسبزنی،قضا زدایی، بزه‌پوشی و ... نیز مبتنی بر مبانی فقهی است و از آنجایی که اقبال قانون منوط به تناسب آن با فرهنگ و باورهای افراد جامعه است لذا فقهی بودن قوانین ایران موجب اقبال بیشتر افراد جامعه گردیده است .سیاست کیفری بیانگر خط مشی و تئوری‌هایی است که بر معیارهایی چون جرم‌انگاری، اعمال مجازات، دادرسی کیفری و ... حاکم است. سیاست کیفری در نظام‌های مختلف حقوقی از منابعی مانند فرهنگ، شرایط اقتصادی و اجتماعی و مهمتر از همه دین تاثیر می‌پذیرد. به نظر می‌رسد که فقه به عنوان مهمترین عامل تاثیرگذار بر سیاست کیفری ایران شناخته شده و بسیاری از اصول سیاست کیفری ایران برگرفته از فقه امامیه است. هدف اصلی در این پژوهش آن است که نقش فقه را به طور کلی در سیاست کیفری ایران مورد بحث قرار دهیم و اصول دین اسلام را در سیاست کیفری ایران بررسی نماییم. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای انجام خواهد شد در انتها به این نتیجه دست یافتیم که نظام کیفری ایران تا حد زیادی تحت تاثیر فقه امامیه بوده است به نحوی که سیاستهای کیفری ایران مبتنی بر فقه امامیه بوده و در تقنین قوانین ، فقه نصب العین قانونگذار بوده و حتی در تفسیر قوانین نیز ملاک قضات و مفسرین قانون، فقه و نظر فقها بوده است رویکردهای نوین قانونگذار

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: سیاست کیفری؛ فقه؛ مجازات؛ جرم‌انگاری