تبیین اثرات رفتار مصرفی شهروندان دوران معاصر در شکل‌گیری فضاهای شهری در مراکزخرید (نمونه موردی: مگامال اکباتان – کلانشهر تهران

برنامه ریزی و توسعه محیط شهری

مقاله 3، دوره 3، شماره 9، اردیبهشت 1402، صفحه 37-52   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/juepd.2023.1974801.1121

نویسندگان

مهدی مرادی¹؛ کیانوش ذاکرحقیقی^{* 2}؛ کرامت اله زیاری³

¹دانشجوی دکتری شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

²استاد مدعو، گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

³استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران.

چکیده

با ورود جریانات مدرنیسم به شهرهای ایران و به موازات فرایند توسعه روند جهانی شدن، فضاهای تجاری ساختار جدیدی به خود پیدا کرده و به صورت مال‌ها(مراکزخرید بزرگ مقیاس) جایگزین فضای تجاری گردیده‌اند.هم‎چنین رفتار کاربران فضایی با توجه به تغییر نقش فضاهای شهری دگرگون شده است و رفتار مصرفی به عنوان یکی از رفتارهای جامعه در نظر گرفته شده است. لذا؛ شناسایی مؤلفه‌های شکل‌گیری فضاهای شهری در مراکزخرید بزرگ مقیاس با تأکید بر رفتار مصرفی دوران معاصر هدف اصلی این مقاله می‌باشد. ماهیت موضوع و اهداف تحقیق، رویکرد حاکم بر این پژوهش "توصیفی-تبیینی" و "بنیادی"است. روش انجام پژوهش به صورت کیفی می‌باشد. با توجه به جمع آوری داده ها از روش پیمایشی استفاده شده است که برای گردآوری داده ها از مصاحبه به عنوان ابزار اصلی بهره برده شده است. جامعه آماری نیز شامل کلیه کاربران استفاده کننده از فضا در مگامال اکباتان تهران در نظر گرفته شده است. حجم نمونه نیز با توجه به سطح اشباع نظری30 نفر در قالب فوکوس گروه‌های 5-6 نفر به صورت تصادفی بوده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تفاوت رفتاری نسبت به گذشته و نیز نسبت به اسلوب‌های رفتار در دیگر بازارهای سنتی را یکی دیگر از ویژگی‌های مگامال‌ها و مال‌ها در نظر گرفت  به طوری‌که که تأثیرات فضای مال‌ها بر سرشت و کیفیت حرکات و ژست‌های پرسه‌زنی جوانان قابل رویت و فضایی است که به وسیله حجم انبوه ویترین‌ها، تبلیغات‌های تجاری، مشوق مصرف و غیره بازتولیدگر و سامان‌دهنده این نوع اعمال قدرت درون پرسه‌زنی‌ها و قوانین نامکتوب می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

فضاهای شهری؛ مراکزخرید بزرگ مقیاس؛ رفتار مصرفی؛ دوران معاصر؛ مگامال اکباتان

مراجع

• Aderemi, B. D., Olonade, O. Y., & Femi, A. F. (2019). Megamalls as site for social interaction: A case study of Shoprite and Ventura, Ibadan, Nigeria.
• Ageev, I., Nikolaeva, A., & Rumyantsev, P. P. (2016). Social and economic well-being in the conditions of the urban space: the evolution of methodological approaches in the historical urban studies.
• Ahor, Iran. Jajarmi, Kazem. Nazarian, Asghar. Moshieri, Seydarhim. (2012). From Bazaar to Big Bazaar (Megamal). Environment preparation. 6(20): 145-176.
• Asgari, Ali, Nasir Salami, Seyed Mohammad Reza, Sultanzadeh, Hossein, Hashem Nejad Shirazi, Hashem. (2017). consumption architecture; A semantic analysis on the phenomenon of consumption in large urban shopping centers. Bagh Nazar, 15(59), 17-28.
• Beiró, M. G., Bravo, L., Caro, D., Cattuto, C., Ferres, L., & Graells-Garrido, E. (2018). Shopping mall attraction and social mixing at a city scale. EPJ Data Science, 7(1), 28.
• Brenner, N. (2019). New urban spaces: Urban theory and the scale question. Oxford University Press.
• Bugaric, B. (2010). Active urban scenes. Little, Brown.
• Cox, N., Ganong, P., Noel, P., Vavra, J., Wong, A., Farrell, D., & Greig, F. (2020). Initial impacts of the pandemic on consumer behavior: Evidence from linked income, spending, and savings data. University of Chicago, Becker Friedman Institute for Economics Working Paper. - Tang, S., Hao, P., & Feng, J. (2020). Consumer behavior of rural migrant workers in urban China. Cities, 106, 102856.
• De Magalhaes, C., & Trigo, S. F. (2017). Contracting out publicness: The private management of the urban public realm and its implications. Progress in Planning, 115, 1-28.
• Fani, Zahra. (2013). Studies and contemporary urban geography (fundamental concepts and perspectives), Tehran, Samt Publications.
• Farrag, Dalia A. & El Sayed, Ismail M. & Belk, Russell W. (2010) Mall Shopping Motives and Activities: A Multimethod Approach, Journal of International Consumer Marketing, Vol.22, pp. 95-115.
• Grabkowska, M. (2018). Urban space as a common in print media discourse in Poland after 1989. Cities, 72, 122-129.
• Habibi, Leila, Pati, Farzin. (2016). From the market to the arcade: an analysis of the evolution of modern commercial spaces in Tehran. Bagh Nazar, 14(49), 45-56.
• Izadpanah, Mehbobe, Habibi, Mitra. (2017). Analysis and evaluation of the position of goods as a public space, case study: Tehran Palladium shopping center. Shahr Paydar Quarterly, 1(4), 37-56.
• Jäger, Philipp Frank. (2016) Where the whole city meets: youth, gender and consumerism in the social space of the MEGA shopping mall in Aktobe, western Kazakhstan, Journal of Central Asian Survey, 35)2(:178-194.
• Kazemi, Abbas (2016), "Financialization" of the city and the political economy of space, Narrative Analytical Cultural Journal, From Yesterday's Passages to Today's Things, The Road of Destruction or the Pavement of Redemption, number seven, under the supervision of the Policy Council, Farvardin, Tehran.
• Khademi, Shahrazad, Alipour, Sara. (2016). Property, today's manifestation of public space in Tehran? Manzar Scientific Journal, 9(40), 42-53.
• Kwun, J. Lee, S. (2013), Optimized Exit Location Planning in an Underground Mega Mall Based on Mathematical Model of Algorithm, JAABE, vol.12, no.2, 253-260.
• Mittal, A. Jhamb, D. (2016). Determinants of Shopping Mall Attractiveness: The Indian Context, Procedia Economics and Finance, 37, 386 – 390.
• Najoomian, Amir Ali (2015), Property as a Narrative, theses about the concept of "property" and its functions and implications, Narrative Analytical Cultural Journal, From Yesterday's Passages to Today's Property, The Road of Destruction or the Pavement of Salvation, number seven, under the supervision of the Council Policy, Farvardin, Tehran.
• Ozorhon, Guliz. & Ozorhon, Ilker Fatih. (2014) Investigation of the change of the shopping mall’s space organization in Istanbul, Journal of Architecture and Urbanism, Vol.38, No.2, pp.120-129.
• Sarafi, Mozafar (2014), urban spatial development planning, Shahid Beheshti University, Tehran.
• Weitz, A. B., Levy, M., & Grewal, D. (2012). Retailing management, New York: McgrawHill.
• Xiao-rong, L., & Hai-xiao, P. (2017). The effects of the integration of metro station and mega-multi-mall on consumers’ activities: a case study of Shanghai. Transportation research procedia, 25, 2574-2582.