مروری بر ماهیت و مؤلفه‌های هوش معنوی، راهکارهای پرورش و آثار تربیتی آن

فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی

مقاله 1، دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 44، اسفند 1399، صفحه 1-21   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فائزه اعتمادی¹؛ رضا جعفری هرندی^{* 2}

¹کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران

²دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

 هدف از این پژوهش، بررسی دیدگاه های متخصصین پیرامون هوش‌معنوی، راهکارهای پرورش و آثار تربیتی آن می باشد. در این مقاله از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. جمع آوری داده ها نیز از طریق فیش برداری و با مرور منابع مکتوب از جمله کتب، مقالات، پایان نامه ها، اسناد و منابع الکترونیکی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که سازه هوش معنوی یکی از مفاهیم جدید و جذابی است که در پرتو علاقه صاحب نظران و روانشناسان به حوزه دین و معنویت مطرح شده است. آنچه که موجب شده است تا سازه معنویت به عنوان هوش مفهوم سازی شود، آن دسته از یافته‌های علمی بیان‌کننده این واقعیت می‌باشد که کاربست الگوهای ویژه‌ای از افکار، هیجان و رفتار در زندگی روزمره می‌تواند موجب افزایش سازگاری و بهزیستی انسان شود. هوش معنوی به واسطه برخی از توانایی‌ها و ویژگی‌های ذاتی مثل توانایی برای ورود به حالت‌های متعالی، توانایی شناسایی ابعاد غیرمادی و ایجاد یک دیدگاه کل گرایانه به تجربه‌های زندگی، آشکارا می‌تواند از دیگر انواع هوش متمایز شود. همچنین یافته‌ها نشان داد که در متون اسلامی نیز توجهات زیادی به مؤلفه هوش معنوی شده است. هوش معنوی را می‌توان با تمرین‌‌‌های مختلف توجه، تغییر شکل دادن هیجانات و تقویت کردن رفتارهای اخلاقی، افزایش داد. در این مقاله به تفصیل مباحث مربوط به هوش معنوی و همچنین نظر متخصصین پیرامون آن مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

هوش؛ معنویت؛ هوش معنوی

مراجع