حقیقت عالم أمر و ارتباط آن با عالم خلق در منابع اسلامی

عرفان اسلامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 فروردین 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.2234/erfan.2023.700695

نویسندگان

مهدی ایمانی مقدم^{* 1}؛ رضا جمالی²

¹استادیار گروه معارف، دانشگاه اراک،ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]

²دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه.

چکیده

هدف از این تحقیق تبیین دقیق مفهوم عالم أمر و بررسی تفاوت آن با عالم خلق است .عوالم وجود در مکاتب فلسفی و  نحله های عرفانی دارای تقسیماتی مختلف بوده است که در منابع اسلامی در جهان دو عالم وجود دارد که کاملا از هم مجزا هستند؛ یکی نظام خلق و دیگری نظام امر، نظام خلق یعنی نظام و عالمی مبتنی بر مسببات مادی که در گرو ماده، ‌‌زمان، ‌مکان، ‌تدریج، ‌حرکت، ‌کون و مقدار است ‌ولی نظام امر نظامی است که از همه امور مادی خالی است و فقط اراده خداوند مسبب اصلی آن است، ‌به همین سبب از نظام مجردات است. ‌هر کدام از این دو ویژگی­های خاصی دارند، گاهی آنها را با یکدیگر تلفیق کرده، یکی می­دانند و گاهی نیز به صورت عام و خاص به این دو عالم می­نگرند.
نتیجه آنکه با دقت در موضوعات و معانی آیات قرآنی می­توان عالم امر را ‌عالم اختصاصی خداوند متعال معرفی کرد که صرفا بر اراده و حکم او استوار است، و از ماده و همه عوامل مادی همانند: زمان، ‌‌مکان، ‌تدریج و تخلف، ‌حرکت، کم و کیف، دخالت بشر و عناصر طبیعی جهان مبرا است، ‌لذا برای ادراک طبیعی انسان نامأنوس است. تحقیق حاضر به روش تحلیلی و کتابخانه ای و تتبع در تفاسیر قرآن کریم به انجام رسیده است.

کلیدواژه‌ها

عوالم وجود؛ عالم أمر؛ عالم خلق؛ مبدعات؛ مخترعات؛ مکنونات

مراجع