اجرای نتایج روش‌های برخطِ جایگزین حل اختلاف مطالعه‌ای تحلیلی در راهکارهای اجرای داوطلبانه

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 6، دوره 16، شماره 59، فروردین 1402، صفحه 133-163   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2023.1952988.2297

نویسندگان

رضا معبودی نیشابوری^{* 1}؛ سیدعلیرضا رضائی²

¹استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد.

²دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق علوم و سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: درباره روش‌های برخط حل اختلاف، با توجه به اوصاف خاص آنها به دلیل وقوع در فضای مجازی، ابهامات و مسائل حقوقی مطرح است. یکی از چالش‌های موجود درباره روش‌های مذکور، نحوه اجرای نتیجۀ آنها می‌باشد. علاوه بر عدم حمایت اجرایی کافی اسناد نهایی بین‌المللی از نتایج حل اختلاف برخط، باید توجه داشت که روش‌های مذکور، اکثراً در دعاوی مربوط به تجارت الکترونیکی استفاده می‌شوند و ویژگی اصلی دعاوی مزبور، تعداد بالا و ارزش پایین آنها است. لذا استفاده از روش‌های سنتی حل اختلاف که مستلزم مراجعه به دادگاه می‌باشد، در این گونه دعاوی منطقی نیست و باید اجرای اسناد نهایی حل اختلاف برخط متناسب با اوصاف آنها و بدون نیاز به مراجعه به دادگاه، صورت گیرد. از این حیث، راهکارهایی در عرصه تجارت الکترونیکی اتخاذ شده‌اند که با تاکید بر تمایل طرفین به حفظ شهرت و سهم بازاری خود، نتایج حل اختلاف برخط به صورت داوطلبانه توسط ایشان اجرا گردد. راهکارهای مذکور مشتمل بر «طرح نماد اعتماد»، «راهکار رتبه‌بندی»، «روش اعلام فهرست سیاه» و «راهکارهای تنبیهی»، در این مقاله مورد بررسی وتحلیل قرار گرفته‌اند.

یافته‌‌ها و نتایج: نهایتاً پژوهش حاضر به این نتیجه نائل آمده است که جهت توسعۀ روش‌های برخط حل اختلاف، حمایت از راهکارهای تشویق اجرای داوطلبانه نتایج روش‌های مذکور از اهمیت بالایی برخوردار است اما این هدف، بدون تنظیم مقررات قانونی لازم حاصل نمی‌شود زیرا اعتماد مهم‌ترین عامل تاثیر روش‌های مذکور بوده و جهت افزایش اعتماد اشخاص و فعالان تجاری، باید قوانین متناسبی وضع گردد.

کلیدواژه‌ها

حل و فصل اختلافات برخط"؛ تجارت الکترونیکی"؛ اجرای داوطلبانه نتیجۀ دعوا"؛ نماد اعتماد"؛ "؛ رتبه‌بندی"

مراجع

- ابوترابی زارچی، محمد حسن. (1386). داوری برخط و مسائل حقوقی آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی تهران.

- السان، مصطفی. (1385). جنبه‌های حقوقی داوری آن‌لاین. دو فصلنامه علمی حقوق تطبیقی، 11(58)، 106 – 79.

https://law.mofidu.ac.ir/article_46833.html

- السان، مصطفی. (1391). حقوق تجارت الکترونیکی. سمت.

- باقرزاده، احد. (1383)، ضرورت رویکرد نظری حقوق مصرف‌کننده به حقوق بشر. مجله حقوقی دادگستری، (46)، 172 – 144.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/484359

- بدری زاده، سیما؛ توسلی نائینی، منوچهر. (1390). شناسایـی و اجرای آراء داوری تجـاری بین‌المللی صادره در فضای مجازی. دو فصلنامه حقوق تطبیقی، 7(2)، 146 – 123.

https://www.sid.ir/paper/219102/fa

- توکلی، زهرا؛ طبائی، مهشیدسادات. (1394). اعتبار حقوقی داوری اینترنتی در تجارت بین‌المللی. فصلنامه تحقیقات حقوقی آزاد، 8(28)، 122 – 87.

https://journals.iau.ir/article_525140.html

- داراب‌پور، مهراب. (1387)، بررسی ماهوی حقوق مصرف‌کنندگان در حقوق انگلستان و ضرورت اصلاح کاستی‌های حمایتی از آنان در حقوق ایران. فصلنامه تحقیقات حقوقی، 11(48)، 63 – 9.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1222564

- رهنمون، رئوف؛ شیخ الاسلامی اسعد. (1390). حمایت از حقوق مصرف‌کننده و قلمرو آن در فقه شافعیان و امامیه. مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی، 44(1)، 97 – 77.

https://www.sid.ir/paper/198515/fa

- معبودی نیشابوری، رضا؛ رضائی، سیدعلیرضا. (1399). تحلیل دعاوی مستثنی‌شده از قلمرو کنوانسیون سنگاپور 2019 با مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و فقه امامیه. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 11(20)، 194 – 169.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1726559

- یوسف زاده، احمد؛ باریکلو، علیرضا. (1396)، نقش دعاوی گروهی در حمایت از مصرف‌کننده. دو فصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی، 24(11)، 24 – 1.

https://lawecon.um.ac.ir/article_29657.html

 

- Akerlof, G. (1995). The market for “lemons”: quality uncertainty and the market mechanism. In S. Estrin, & A. Marin, Essential Readings in Economics. London: Macmillan Publishers Limited.

- Anderson, E., & Simester, D. (2014). Reviews Without a Purchase Low Ratings, Loyal Customers and Deception. Journal of Marketing Research, 51(3):249-269.

https://www.researchgate.net/publication/276034551

- Arbel, Y. (2019). Reputation Failure: The Limits of Market Discipline in Consumer Markets. Wake Forest Law Review, 54(5), 1239-1304. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3239995

- Centeno, R., Hermoso, R., & Fasli, M. (2015). On the inaccuracy of numerical ratings: dealing with biased opinions in social networks. Information Systems Frontiers, 17(4), 809-825.

https://ideas.repec.org/a/spr/infosf/v17y2015i4d10.1007_s10796-014-9526-1.html

- Cortes, P. (2010). Online Dispute Resolution for Consumers in the European Union. New York: Routledge.

- Cortés, P. (2015). A New Regulatory Framework For Extra-Judicial Consumer Redress: Where We Are And How To Move Forward. Legal Studies, 35(1), 114-141.

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/lest.12048

- Cortés, P. (2016). The New Regulatory Framework For Consumer Dispute Resolution. London: Oxford University Press.

- Cortés, P. (2017). The Law Of Consumer Redress In An Evolving Digital Market: Upgrading From Alternative To Online Dispute Resolution. Cambridge: Cambridge University Press.

- Cortes, P., & de la Rosa, F. (2013). Building a Global Redress System for Low-Value Cross-Border Disputes. International and Comparative Law Quarterly, 62(2), 407-440.

https://www.jstor.org/stable/43301567

- Cortes, P., & Lodder, A. R. (2014). Consumer Dispute Resolution Goes Online: Reflections On The Evolution Of European Law For Out-Of-Court Redress. Maastricht Journal Of European And Comparative Law, 21, 14-38.

https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2414098

- Dellarocas, C., & Wood, C. A. (2008). Sound Of Silence In Online Feedback: Estimating Trading Risks In The Presence Of Reporting Bias. Manage Sci, 54(3), 460–476.

https://psycnet.apa.org/record/2008-18985-003

- Duca, D., Louis, F., Rule, C., & Cressman, B. (2015). Lessons And Best Practices For Designers Of Fast Track, Low Value, High Volume Global E-Commerce Odr Systems. Penn State Journal of Law & International Affairs, 4(1), 242-289.

https://elibrary.law.psu.edu/jlia/vol4/iss1/13/

- Duca, D., Louis, F., Rule, C., & Loebl, Z. (2012). Facilitating Expansion Of Cross-Border E-Commerce Developing A Global Online Dispute Resolution Systems (Lessons Derived From Existing Odr Systems-Work Of The United Nations Commission On International Trade Law). Penn State Law Legal Studies Research Paper, 1(1), 59-85.

https://elibrary.law.psu.edu/jlia/vol1/iss1/4/

- eBay. (2022). eBay Sales Reports. Retrieved February 17, 2022, https://pages.ebay.com/sellerinformation/sellingresources/salesreports.html

- Hanriot, M. (2015). Online Dispute Resolution (Odr) as a Solution to Cross Border Consumer Disputes: The Enforcement of Outcomes. McGill Journal of Dispute Resolution, 2, 1-22.

https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2811195

- Josang, A., Ismail, R., & Boyd, C. (2007). A Survey Of Trust And Reputation Systems For Online Service Provision. Decision Support Systems, 43(2), 618-644.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0167923605000849

- Kaufmann-Kohler, G. (2005). Online Dispute Resolution And Its Significance For International. Paris: International Chamber of Commerce.

- Koulu, R. (2016). Blockchains And Online Dispute Resolution: Smart Contracts As An Alternative To Enforcement. SCRIPTed-A J Law Technol Soc, 13(1), 40-69. https://script-ed.org/?p=2669

- Kuwabara, K. O. (2015). Do reputation systems undermine trust? Divergent Effects Of Enforcement Type On Generalized Trust And Trustworthiness. American Journal of Sociology, 12(5), 1390–1428.

https://www.jstor.org/stable/10.1086/681231

- Mayzlin, D., Dover, Y., & Chevalier, J. (2014). Promotional Reviews: An Empirical Investigation Of Online Review Manipulation. Am Econ Rev, 104(8), 2421–2455.

https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.104.8.2421

- Nicuesa, A. (2018). Reputational Feedback Systems and Consumer Rights: Improving the European Online Redress System. International Journal of Online Dispute Resolution, 5(1-2), 122-145.

https://www.researchgate.net/publication/332146789

- Nosko, C., & Tadelis, S. (2015). The Limits of Reputation in Platform Markets: An Empirical Analysis and Field Experiment. National Bureau of Economic Research.

http://www.nber.org/papers/w20830

- Resnick, P., Zeckhauser, R., Swanson, J., & Lockwood, K. (2006). The Value Of Reputation On Ebay: A Controlled Experiment. Perimental Economics, (9), 79 – 101.

https://link.springer.com/article/10.1007/s10683-006-4309-2

- Rietjens, B. (2006). Trust and reputation on eBay: towards a legal framework for feedback intermediaries. Inf Commun Technol Law, 15(1), 55–78. https://www.researchgate.net/publication/233289151

- Rule, C., & Singh, H. (2011). ODR and Online Reputation System: Maintaining Trust and Accuracy Through Effective Redress. Hague: Eleven International Publishing.

- Scultz, A. (2018). Building On Oarb Attributes In Pursuit Of Justice. In M. Piers, & C. Aschauer, Arbitration in the Digital Age: The Brave New World Of Arbitration. Cambridge: Cambridge University Press.

- Solovay, N., & Reed, C. K. (2003). The Internet And Dispute Resolution: Untangling the Web. New York: ‎ Law Journal Press.

- Thornburg, E. G. (2000). Going Private: Technology, Due Process, And Internet Dispute Resolution. University of California at Davis Law Review, (34), 151-220.

https://www.researchgate.net/publication/228221287

- Uncitral. (2013). Online Dispute Resolution For Cross-Border Electronic Commerce Transactions: Overview Of Private Enforcement Mechanisms. United Nations. Vienna: Uncitral Working Group III. https://undocs.org/en/A/CN.9/WG.III/WP.124

- Wang, F. F. (2009). Online Dispute Resolution Technology, Management And Legal Practice From An International Perspective. Oxford: Chandos Publishing.

- Zheng, J. (2020). Online Resolution of E-commerce Disputes Perspectives from the European Union, the UK, and China. Shanghai: Springer.