نیاز‌سنجی فرهنگی دانشجویان دانشگاه تهران

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 2، دوره 18، شماره 54، خرداد 1402، صفحه 33-60   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسنده

لیلا سنگی^*

استادیارگروه برنامه ریزی و مطالعات فرهنگی ، جهاد دانشگاهی تهران، ایران

چکیده

دوران دانشجویی و کسب تجربه زیسته در آن، می تواند به طرق مختلف بر افکار، نگرش ها، ارزش ها، جهت یابی ها و رفتار انسان تأثیرگذار باشد. حضور در دانشگاه، دانشجویان را با چشم اندازها و تجارب تازه ای مواجه می سازد و مقارن با افزایش تحصیلات، علقه های شناختی آنان نیز پرورش می یابد و بدیهی است که این مناسبات جدید بر نظام شخصیت و هویت دانشجویان تأثیر می گذارد. آنچه بیش از همه بیانگر اهمیت دوران دانشجویی است تأثیرگذاری برنامه های فرهنگی و نیز علاقمندی دانشجویان برای بهره مندی هر چه بیشتر از فضاها و امکانات موجود در دانشگاه می باشد. هدف از نگارش این مقاله بررسی کمی نگرش ها و اولویت های فرهنگی دانشجویان دانشگاه تهران است. بدین منظور، تعداد 382 پرسشنامه در ترم اول سال تحصیلی 99-1398 در اختیار دانشجویان دانشگاه تهران قرار داده شد تا از طریق تکمیل پرسشنامه، نگرش دانشجویان در رابطه با برنام های فرهنگی و اولویت های آنان در این زمینه مورد بررسی کمی قرار گیرد. یافته-های پژوهش حاکی از آن است که با توجه به فضای دانشگاه و برنامه های فرهنگی اجرا شده در آن، بیش از نیمی از دانشجویان اذعان نموده اند که تمایلی به حضور در برنامه های فرهنگی دانشگاه ندارند. از این رو تغییر نگرش مدیران و مسئولان دانشگاه نسبت به علایق فرهنگی دانشجویان، پذیرش تغییر ذائقه و سلیقه دانشجویان به موازات تغییرات فرهنگی و اجتماعی جامعه، پذیرش تنوع نیازهای فرهنگی قشر دانشجو و اهمیت ویژه قائل شدن برای پاسخگویی به نیازهای دانشجویان با هدف انتقال ارزش های فرهنگی و افزایش مشارکت دانشجویان در برنامه ریزی و اجرای برنامه های فرهنگی می تواند زمینه ساز تعمیق ارزش های فرهنگی و بهره مندی دانشجویان از برنامه های فرهنگی گردد.

کلیدواژه‌ها

نیازسنجی؛ برنامه های فرهنگی؛ اولویت‌های فرهنگی؛ دانشجو؛ دانشگاه تهران

مراجع

اعتمادی فرد، سید مهدی (1393). طرح نگرش دانشجویان نسبت به فضای دانشگاه با تأکید بر دانشگاه‌های دولتی واقع در تهران، تهران: پژوهشکده فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

بودون، ریمون (1383). منطق اجتماعی کنش: روش تحلیل مسائل اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران: توتیا.

پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی (1392). سنجش نگرش سیاسی دانشجویان، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی (1394). ابعاد اجتماعی و فرهنگی کلاس درس در دانشگاه‌های ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

دلانتی، جرارد (1386). دانش در چالش: دانشگاه در جامعه دانایی، ترجمه علی بختیاری­زاده، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1389). روش­های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: نشر آگه.

سنگی، لیلا (1400). «سنجش نگرش دانشجویان به برنامه­ های فرهنگی (نمونه مطالعاتی: دانشجویان تحصیلات تکمیلی خوابگاه­ های دانشگاه تهران)»، فصلنامه مطالعات میان فرهنگی، 49: 9-30.

شالچی، وحید (1391). بررسی گرایش­های فرهنگی دانشجویان، تهران: معاونت پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه­ ها.

غیاثوند، احمد (1384). بررسی نگرش دانشجویان نسبت به رفتارهای دینی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.

فکوهی، ناصر (1389). «چشم‌انداز فرهنگ عمومی و نظام دانشگاهی»، فصلنامه مطالعات فرهنگی دانشگاه تهران، برگ فرهنگ، 21: 22-35.

کرایب، یان (1385). نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس، عباس مخبر، تهران: آگه.

مدیریت رصد و افکار سنجی (1392). دیدگاه­ های دانشجویان درباره نسل نوین شبکه­ های اجتماعی، تهران: معاونت پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه­ها.

مدیریت رصد و سنجش افکار (1390). بررسی نگرش­ های فرهنگی و سیاسی دانشجویان و عوامل مؤثر بر آن، تهران: معاونت پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه­ ها.

مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (1393). بررسی سبک زندگی دانشجویان دانشگاه­های دولتی کشور، تهران: معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی (ایسپا).

وریج کاظمی، عباس (1387). بررسی سبک­ های زندگی فراغتی در میان دانشجویان کشور و عوامل همبسته با آن­ها، تهران: نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه ­ها.

هاشم زهی، نوروز (1388). اسلامی­سازی دانشگاه و گرایش دانشگاهیان، تهران: معاونت پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه­ ها.

هکنی، شلدون (1389). «آموزش عالی به مثابه رسانه­ای برای فرهنگ»، ترجمه عبدالعزیز تاتار، فصلنامه مطالعات فرهنگی دانشگاه تهران، برگ فرهنگ، 21: 77-87. 

Lin, J. (2001). Social Capital: A Theory of Social Structure and Action, United Kingdom: Cambridge University Press.