بررسی موضوع عشق در برخی از آثار ادب غنایی ایران و جهان

فصلنامه بهارستان سخن

دوره 19، شماره 58، اسفند 1401، صفحه 41-60   

نوع مقاله: مقاله علمی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/bahar.2023.700820

نویسندگان

فهیمه سازمند¹؛ هادی خدیور^{* 2}؛ شهروز جمالی²

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات غنایی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

چکیده

مضمون «عشق» را می­‌توان از جمله مضامین مشترک در عرصۀ ادبیّات ­غنایی ایران و جهان به ­شمار آورد. در ادبیّات ­کلاسیک ایران «نظامی گنجوی» و «فخرالدّین اسعد گرگانی» نمادهایی هستند از شاعران عاشق‌­پیشه که عشق راستین در غزلیّاتشان نمودار سوز درونی­شان است. در ادبیّات غرب نیز هستند شاعرانی که با این عاطفۀ مشترک انسانی، حالات درونی و احساسات پرشور خود را بیان کرده­‌اند از جمله «ویلیام­‌ شکسپیر» و «ژوزف بدیه» که اشعار عاشقانۀ آنها جایگاه خاص خود را دارد. این مقاله که با روش توصیفی و تحلیلی و برمبنای مطالعات کتابخانه‌­ای و با استناد به متون غنایی و پژوهش­‌های جدید در موضوع عشق در آثار شاعران ایرانی و اروپایی صورت گرفته‌است، برآن است که به مقایسۀ مقولۀ عشق در ادب­ غنایی ایران و جهان با تکیه بر منظومه‌­های عاشقانۀ این شاعران بپردازد. نتیجه حاکی از آن است که در خسرو و شیرین، عشق مصلحتی و سیاسی، انتقام­‌جویانه و بیمارگونه، در لیلی و مجنون با عشق عفیفانه و افلاطونی، در ویس و رامین با عشق تحمیلی، در تریستان و ایزوت با عشق جادویی و افسون­گر، در رومئو و ژولیت با عشق شهسوارانه  و در ونوس و ادونیس با عشق هوسناک روبرو هستیم.

کلیدواژه‌ها

ادبیّات‌ غنایی؛ ادبیّات‌ تطبیقی؛ عشق؛ نظامی؛ شکسپیر؛ اسعدگرگانی؛ ژوزف بدیه

سایر فایل های مرتبط با مقاله

تقدیر و تشکر سازمان مرکزی از فصلنامه بهارستان سخن =25 مرداد .pdf

تقدیر و تشکر آقای دکتر حداد عادل از فصلنامه بهارستان سخن =.jpg

تقدیر و تشکر سازمان مرکزی از فصلنامه بهارستان سخن =25 مرداد .pdf

تقدیر و تشکر آقای دکتر حداد عادل از فصلنامه بهارستان سخن =.jpg

مراجع

الف: کتابنامه

1- اسلامی ندوشن، محمّدعلی، (1371)، مقاله­های فارسی، تهران: دانشگاه تهران.

2-  بدیه، جوزف، (1343)، تریستان و ایزوت، تصحیح پرویز ناتل خانلری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

3-  پازارگادی، علاالدّین، (1373)، شناختی از کمدی­ها و تراژدی‌های شکسپیر، تهران: توس.

•  دستگردی، وحید، (1391)، خسرو و شیرین، تهران: صبا.
•  رزمجو، حسین، (1370)، انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی.

6-  زرّین­کوب، عبدالحسین، (1372)، پیرگنجه در جستجوی ناکجا آباد، تهران: سخن.  

7- سعیدی سیرجانی( 1368) سیمای دو زن، چاپ چهارم، تهران: نشر نو

8-  ستّاری، جلال، (1389)، حالات عشق مجنون، تهران: توس.

9-  شکسپیر، ویلیام، (1390)، رومئو و ژولیت، ترجمۀ حشمت کامرانی، تهران: کیمیا.

10-  گرگانی، فخرالدّین اسعد، (1389)، ویس و رامین، تصحیح مجتبی مینوی، تهران: هیرمند.

11-  ماسه، هانری، (1342)، مجموعه مقالات تطبیقی، تهران: دانشگاه تهران. 

12-  ناتل خانلری، پرویز، (1336)، ترجمۀ تریستان و ایزوت، تهران: بگاه ترجمه و نشر کتاب.

13-  نظامی‌گنجوی، الیاس بن یوسف، (1393)، لیلی و مجنون، تصحیح حمیدمیرزا رضایی، تهران: شیر محمّدی.  

14- __________________، (1391)، خسرو و شیرین، تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران: قطره، چاپ سیزدهم.

 

ب: مقالات

15-  اسماعیلی، پریوش و اسدی امجد، فاضل، (1392)، «رویکرد روایت­شناختی به لیلی و مجنون نظامی و رومئو و ژولیت شکسپیر»، فصل­نامۀ مطالعات زبان و ترجمه، شمارۀ دوم، صص: 1-30.