پایش روند پدیدۀ فرونشست با استفاده از روش تداخل‌سنجی تفاضلی راداری (مطالعۀ موردی: دشت خانمیرزا، استان چهارمحال و بختیاری)

جغرافیای طبیعی

مقاله 3، دوره 16، شماره 59، فروردین 1402، صفحه 43-62   

نوع مقاله: مقاله مستخرج از پایان نامه

نویسندگان

صادق کریمی^{* 1}؛ محسن پورخسروانی²؛ آیدا رمضانی³

¹دانشیار اقلیم شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

²دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

³کارشناس ارشد مخاطرات محیطی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

فرونشت سطح زمین از جمله مخاطرات محیطی است که در اثر عوامل مختلف ایجاد شده، و به خصوص در سال های اخیر خسارت های زیادی را به جوامع انسانی وارد نموده است. آبخوان دشت خانمیرزا نیز در سال‌های اخیر به صورت چشمگیر با این پدیده روبرو شده است. ایجاد درز و شکاف های وسیع در سطح دشت و خروج گاز از آنها ، مسئله بررسی فرونشست را حائز اهمیت می نماید. به همین علت پژوهش حاضر سعی دارد ضمن پایش و سنجش میزان فرونشست زمین در دشت خانمیرزا، ارتباط آن را با برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی ارزیابی و تحلیل نماید. بدین منظور جهت بررسی تغییرات سطح آب زیرزمینی در طی 10 سال و در دوبازه ی زمانی متفاوت از مدل زمین آمار IDW ، و برای برآورد میزان فرونشست سطح زمین از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری و از تصاویر راداری Sentinel-1A در طی 5 سال و در سه بازه ی زمانی متفاوت استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از آنست که میزان جابجایی سطح زمین در بازه های زمانی مختلف، متفاوت بوده و از یک روند ثابت برخوردار نمی باشد، درحالیکه روند افت سطح آب های زیرزمینی در تمام بازه زمانی روند افزایشی داشته است. بر همین اساس طبق نتایج تحقیق ارتباط معناداری بین برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی با مناطق دارای فرونشست در دشت خانمیرزا وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

آب زیرزمینی؛ بالاآمدگی؛ تداخل سنجی راداری؛ فرونشست زمین؛ دشت خانمیرزا

مراجع

1- پور خسروانی، محسن. (1391): دوالیتی در ژئومورفولوژی، استاد راهنما دکتر محمدحسین رامشت، رساله دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی دانشگاه اصفهان. 

2- پور خسروانی، محسن؛ رامشت، محمدحسین؛ المدرسی، سید علی. (1391): دوالیتی در ژئومورفولوژی، مجله پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 81، 63-72.

3- رضایی، مجتبی؛ وفاخواه، مهدی؛ قرمزچشمه، باقر. (1395): تغییرپذیری مکانی سیل‌خیزی با استفاده از روش عکس‌العمل سیل واحد در حوزه آبخیز خانمیرزا، نشریه علمی- پژوهشی مهندسی و مدیریت آبخیز، شماره 2، 128-139.

4- شرکت آب منطقه‌ای استان چهارمحال و بختیاری (1399): داده‌های مربوط به پیزومتری چاه‌های آب زیرزمینی دشت خانمیرزا.

5- شریفی کیا، محمد(1391): تعیین میزان و دامنۀ فرونشست زمین به کمک روش تداخل‌سنجی راداری(D-Insar) در دشت نوق- بهرمان، نشریه جهاد دانشگاهی، دوره شانزدهم، شماره3، صص77-55

6- صالحی متعهد، فهیمه. دهقانی، مریم. (1398): ارزیابی فرونشست زمین به کمک تلفیق روش تداخل‌سنجی راداری و اندازه‌گیری‌های میدانی و بررسی دلایل و اثرات آن بر شهر مشهد. نشریۀ زمین‌شناسی مهندسی، جلد 13، شمارۀ 3، صص 463-435.

7- قاسمی، مرضیه، مهدوی، علی، جعفر زاده، علی‌اکبر. (1393): مقایسه دو روش درون‌یابی Kriging  و IDW برای تهیه نقشه خاک، دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط‌زیست زاگرس، تهران،https://civilica.com/doc/373196

8- مرادی، آیدین؛ عمادالدین، سمیه؛ آرخ، صالح؛ رضایی، خلیل. (1399): تحلیل فرونشست زمین با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری، اطلاعات چاه‌های ژئوتکنیکی و پیزومتری (مطالعه موردی منطقه شهری 18 تهران)، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال هفتم، شماره1، 176-153.

9- مقصودی، یاسر؛ امانی، رضا؛ احمدی، حسن. (1398): بررسی رفتار فرونشست زمین در منطقه غرب تهران با استفاده از تصاویر سنجنده سنتینل 1 و تکنیک تداخل سنجی راداری مبتنی بر پراکنش گرهای دائمی، تحقیقات منابع آب ایران، دور 15، شماره 1، 229- 313.

10- مهرابی‌نژاد، علی؛ پور خسروانی، محسن. (1397): پایش روند پدیده فرونشست دشت انار با استفاده از روش تداخل سنجی راداری و ارتباط آن با برداشت بی‌رویه منابع آب زیرزمینی، چاپ در مجموعه مقالات نخستین همایش ملی آینده‌نگاری راهبردی در حوزه علوم جغرافیایی و مطالعات شهری- منطقه‌ای، کرمان، صص 134-123.

11- Aobpaet, Anuphoa. Miguel Caro, Cuenca. Andrew, Hooper. Itthi, Trisirisatayawong. (2013): Insar Timeseries Analysis Of Land Subsidance In Bangkok, Thailand. Int. J. Remote Sens., 34, 2969-2982, Doi: 10.1080/01431161.2012.756596.

12- Bianchini, S, Solari, L, Del Soldato, M, Raspini, F, Montalti, R, Ciampalini, A, And Nicola Casagli (2019): Ground Subsidence Susceptibility (GSS) Mapping In Grosseto Plain (Tuscany, Italy) Based On Satellite Insar Data Using Frequency Ratio And Fuzzy Logic. Remote Sensing, 11, 2015, Pp 1-27

13- Chang, Chung-P. Chang, T.Y. Chih-Tien, Wang. Kue, C.H. Chen, Kun-Shan. (2004): Land Surface Deformation Corresponding To Seasonal Ground- Water Fluctuation, Determining By SAR Interferometry In The SW Taiwan. Math, Comput, Sim, 67: 351- 359.

14- Crosetto, M. Carl, CT. Bruno, C. Castillo, M. (2002): Subsidence Monitoring Using SAR Interferometry: Reduction Of The Atmospheric Effects Using Stochastic Filtering. Geophysical Research Letters, 29(9): 261-264.

15- Daging, Ge. Wang, Yan. Zhang, Ling. Xia, Ye. Wang, Yi, Gue, Xiaofang. (2010): Using Permanent Scatterer In SAR To Monito Land Subsidence Along High Speed Rall Way-The First Experiment In China. ESA SP-677.

16- Fngkai, Li. Huili, G. Beibei, C. Chaofan,Z And Lin, G. (2020): Analysis Of The Contribution Rate Of The Influencing Factors To Land Subsidence In The Eastern Beijing Plain/China Based On Extremely Randomized Trees (ERT) Method. Remote Sensing 12: 1-21.

17- Goli, A. Moradi, M. Dehghani, M. (2019): Land Subsidence Vulnerability Assessment Of Rural Seelements In Fars Provice. Research And Rural Planning, 8: 91-106.

18- Guzay, A, Malinowska, A.(2020): State Of The Art And Recent Advancements In The Modelling Of Land Subsidence Induced By Groundwater Withdrawal.  Water Journal, 12, 2051. PP 1-41

19- Haghshenas Haghighi, M & Motagh, M.(2021): Landsubsidence Hazard In Iran Revealed By Country-Scale Analisis Of Sentinel-1 Insar, The International Archive Of The Photogrammetry, Remotesensing And Spatial Information. Vol. XLIII Pp 161-655.

20- Khorami, M. Abrishami, S. Maghsodi, Y. Alizadeh, B. Perrissin, D. (2020): Extreme Subsidence In Apopulated City (Mashhad) Detected By PS INSAR Considering Ground Water With Drawal And Geotechnical Propertice. Nature Research, 19: 1-16.

21- Mingsheng, L. (2008): Subsidence Measurement With PS-Insar Techniques In Shanghai Urban, The International Archives Of The Photogrammetry. Remote Sensing And Spatial Information Sciences. Vol. XXXVII. Part B7.

22- Zhu, L. Gong, H. Teatini, P. Li, X. Wang, R. Chan, B. And Dai, Zh. (2015): Land Subsidence Due To Grandwater Withdrawal In The Northern Beijing Plain, China. Engineering Geology, 28: 109-122.