نقش رهبری تحول‌آفرین سبز و مدیریت منابع انسانی سبز بر نوآوری سبز و عملکرد زیست محیطی

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 47، اسفند 1401، صفحه 41-74   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مهدی سبک رو¹؛ نگین رنجبران²؛ مریم احمدی زهرانی^{* 3}

¹دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

²کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

³استادیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

هدف: رهبری و مدیریت منابع انسانی با تشویق کارکنان و ایجاد انگیزه در کارکنان منجر به نوآوری و انجام فعالیت‌هایی می‌شوند که با اهداف زیست محیطی سازمان سازگار است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش رهبری تحول‌آفرین سبز و مدیریت منابع انسانی سبز بر نوآوری سبز و عملکرد زیست محیطی در شرکت ذوب‌آهن اصفهان انجام شد.
روش: پژوهش حاضر ازحیث هدف،کاربردی و توصیفی است و از لحاظ روش گردآوری داده‌ها پیمایشی می‌باشد. همچنین از لحاظ روش از نوع رویکرد کمی است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه مدیران و سرپرستان شرکت ذوب‌آهن اصفهان می‌باشد که تعداد کل جامعه آماری شامل مدیران و سرپرستان شرکت ذوب ‌آهن اصفهان، 300 نفر می‌باشد. بر اساس جدول مورگان 170 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه استاندارد از طریق روش نمونه‌گیری در دسترس بین نمونه‌های تحقیق توزیع گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌ا‌فزارهای SPSS27 و PLS3 استفاده شده است. پایایی پرسشنامه‌ها با استفاده از آلفای کرونباخ برآورد گردید.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که رهبری تحول‌آفرین سبز و روش‌های مدیریت منابع انسانی سبز بر نوآوری سبز و عملکرد زیست محیطی تاثیر مثبت و معناداری دارد و بیش‌ترین تأثیر مربوط به اثر روش‌های مدیریت منابع انسانی سبز بر نوآوری سبز می‌باشد. همچنین از طریق آزمون سوبل مشخص شد که نوآوری سبز نقش میانجی در ارتباط با رهبری تحول آفرین سبز و عملکرد زیست محیطی ایفا می‌کند.
نتیجه‌گیری: مدیران سازمان می‌توانند با توان افزایی منابع انسانی خود با پیاده‌سازی مدیریت منابع انسانی سبز به توسعه پایدار دست یابند. تدوین سیاست‌های حمایتی از محیط زیست استخدام افراد براساس ارزش‌های زیست محیطی نقش تاثیرگذاری در سازمان دارد.

کلیدواژه‌ها

رهبری تحول آفرین سبز؛ مدیریت منابع انسانی سبز؛ نوآوری سبز؛ عملکرد زیست محیطی

مراجع

الوداری، حسن؛ مبینی، ولی اله (1399). تأثیر رهبری تحول­آفرین و نوآوری سازمانی بر عملکرد زیست محیطی با نقش میانجی مدیریت منابع انسانی کارکنان جهاد کشاورزی استان تهران. فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 4(35)، 118-69.

انصاری، منوچهر؛ اشرفی، شیدا؛ جبلی، هدی (1395). بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر نوآوری سبز. فصلنامه مدیریت صنعتی، 8(3)، 162-141.

پرویز، محمدنظیر؛ ساعتی، امامعلی؛ شاکریان، حامد. 1398. ایفای نقش رهبری تحول­محور سبز مبتنی بر بهبود خلاقیت سبز از طریق هویت سازمانی سبز. فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 3(19)، 86-70.

رجبی­پور میبدی، علیرضا؛ آندرواژ، لیلا؛ کایدیان، آذین؛ مختاری پیام، مهدی؛ بردستانی، محسن (1399). رابطه اقدامات مدیریت منابع انسانی سبز بر عملکرد محیطی هلال احمر با نقش میانجی­گری عوامل توانمندساز فرهنگ سبز. راهبردهای مدیریت در نظام سلامت، 5(3)، 196-185.

دوزنده کارکردی، معین (1400). تئوری مدل مدیریت منابع انسانی سبز با رویکرد بولانوس (مطالعه موردی: شرکت پگاه گیلان). فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 5(64)، 22-35.

رضایی، بابک؛ زرگر، سید محمد؛ همتیان، هادی (1399). بررسی تأثیر ابعاد مدیریت منابع انسانی سبز بر توسعه سازمانی پایدار. فصلنامه علمی آموزش علوم دریایی، 7(20)، 108-93.

رضوانی، حمیدرضا؛ نیک­محمدی، افسانه؛ محمدی، سرافراز (1400). بررسی تأثیر مدیریت زنجیره تأمین سبز بر بهبود عملکرد تأمین­کننده با توجه به نقش میانجی سرمایه اجتماعی. فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در حسابداری، 5(65)، 84-65.

سبک­رو، مهدی؛ سعیدا اردکانی، سعید؛ کایدیان، آذین (1399). تأثیر مدیریت منابع انسانی سبز بر عملکرد محیطی با میانجی­گری عوامل توانمندساز فرهنگ سازمانی سبز، تعهد سازمانی و رفتار زیست محیطی. مجله گردشگری و توسعه، 10(4)، 247-231.

فرهادی­نژاد، محسن؛ علی کرمی، سجاد؛ عبدی، مرضیه (1398). بررسی تأثیر رهبری تحول­آفرین سبز بر رفتارهای سبز در محل کار: نقش میانجی نگرش زیست محیطی کارکنان. پژوهشنامه مدیریت تحول، 11(22)، 51-30.

مبینی دهکردی، علی؛ دهقان نجم­آبادی، عامر؛ محمدی، علیرضا؛ پیران، محمد (1393). بررسی تأثیر رهبری تحول­آفرین بر نوآوری منابع انسانی در سازمان. فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، 6(19)، 197-161.

محتشم، سید سجاد؛ ثاراللهی، صدیقه کبری؛ یوسفی مقدم، نغمه؛ مشایخ حسینی، لیلا (1395). تأثیر رهبری تحول­آفرین سبز بر خلاقیت سبز؛ با شناسایی نقش هویت سازمانی سبز ذهن آگاهی سبز و تعهد منابع، کنفرانس بین­المللی مدیریت تغییر و تحول.

محمدی، حمیدرضا؛ پورکیانی، مسعود؛ سلاجقه، سنجر؛ صیادی، سعید؛ ملایی، حمیدرضا (1399). طراحی الگو مدیریت منابع انسانی سبز با رویکرد توسعه پایدار سازمانی. مجله رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 12(3)، 314-281.

مروتی شریف­آبادی، علی؛ نمک‌شناس جهرمی، مهسا؛ ضیایی بیده، علیرضا (1393). بررسی تأثیر ابعاد نوآوری سبز بر عملکرد سازمان. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات مدیریت صنعتی، 12(33)، 25-42.

 

Afrasayab, K. H., Rahman, K., Cavaliere, L. P. L., Imran, M., Hussain, B., & Asadullah, M. F. (2021). Linking GHRM with Environmental Performance: Importance Role of Task-Related Pro-Environmental Behavior. Multicultural Education, 7(5), 155-163.

Alghamdi, S. (2021). Effect of green human resource management practices on employee performance and behavior: a systematic review. International Journal of Economics, Business and Management Research, 5(03), 450-464.

Appelbaum, E., Bailey, T., Berg, P.B., Kalleberg, A.L., & Bailey, T.A. (2000). Manufacturing Advantage: Why High-Performance Work Systems Pay off. Cornell University Press, Ithaca, NY.

Arshad, M. (2019). The Impact of Green Transformational Leadership on Environmental Performance: Mediating Effect of Green Human Resource Management and Green Innovation. Journal of Organization and Business, 1(2), 128-143.

Barney, J. B. (1991). Firm resources and competitive advantage. Journal of Management, 17, 99–120.

Bos-Nehles, A., Renkema, M., & Janssen, M. (2017). HRM and innovative work behavior: A systematic literature review. Personnel review, 46(7), 1228-1253.

Chen, Y. S., & Chang, C. H. (2013). The determinants of green product development performance: Green dynamic capabilities, green transformational leadership, and green creativity. Journal of Business Ethics, 116(1), 107-119.

Chen, Y. S., Lai, S. B., & Wen, C. T. (2006). The influence of green innovation performance on corporate advantage in Taiwan. Journal of Business Ethics, 67(4), 331-339.

Chang, C. H. (2011). Green innovation performance: Antecedent and consequence. In 2011 Proceedings of PICMET'11: Technology Management in the Energy Smart World (PICMET) (pp. 1-8).

Daily, B. F., Bishop, J. W., & Massoud, J. A. (2012). The role of training and empowerment in environmental performance: a study of the Mexican maquiladora industry. International Journal of Operations & Production Management, 32(5), 631-647.

Della Peruta, M. R., Del Giudice, M., Lombardi, R., & Soto-Acosta, P. (2018). Open innovation, product development, and inter-company relationships within regional knowledge clusters. Journal of the Knowledge Economy, 9(2), 680-693.

Dubey, R., Gunasekaran, A., & Ali, S. S. (2015). Exploring the relationship between leadership, operational practices, institutional pressures and environmental performance: A framework for green supply chain. International Journal of Production Economics, 160, 120-132.

Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981a). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.

Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981b). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 18(3), 382-388.

Gerhart, B., Wright, P.M., McMahan, G.C., & Snell, S.A. (2000). Measurement Error in Research on Human Resources and Firm Performance: How Much Error is there and how does it Influence Effect Size Estimates. Personnel Psychology, 53(4), 803-834.

Guerci, M., Longoni, A., & Luzzini, D. (2016). Translating stakeholder pressures into environmental performance–the mediating role of green HRM practices. The International Journal of Human Resource Management, 27(2), 262-289. ‏

Guest, D. E. (2011). Human resource management and performance: still searching for some answers. Human Resource Management Journal, 21(1), 3-13.

Gumusluoglu, L., & Ilsev, A. (2009). Transformational leadership, creativity, and organizational innovation. Journal of Business Research, 62(4), 461-473.

Hameed, Z., Naeem, R.M., Hassan, M., Naeem, M., Nazim, M. & Maqbool, A. (2022). How GHRM is related to green creativity? A moderated mediation model of green transformational leadership and green perceived organizational support. International Journal of Manpower, 43(3), 595-613.

Jabbar, M. H., & Abid, M. (2014). GHRM: Motivating employees towards organizational environmental performance. MAGNT Research Report, 2(4), 267-278.

Jia, J., Liu, H., Chin, T., & Hu, D. (2018). The continuous mediating effects of GHRM on employees’ green passion via transformational leadership and green creativity. Sustainability, 10(9), 3237. ‏

Joyce, D., & Vijai, C. (2020). Green HRM: An Innovative Practice for Organizational Sustainability. Sam Bodhi Journal, 45(3), 684-687.

Kim, Y. J., Kim, W. G., Choi, H. M., & Phetvaroon, K. (2019). The effect of green human resource management on hotel employees’ eco-friendly behavior and environmental performance. International Journal of Hospitality Management, 76, 83-93. ‏

Leroy, H., Segers, J., Van Dierendonck, D., & Den Hartog, D. (2018). Managing people in organizations: Integrating the study of HRM and leadership. Human Resource Management Review, 28(3), 249-257.

Lievens, F. (2020). Human resource management: back to basics. Lannoo Meulenhoff-Belgium.

Li, W., Bhutto, T. A., Xuhui, W., Maitlo, Q., Zafar, A. U., & Bhutto, N. A. (2020). Unlocking employees’ green creativity: The effects of green transformational leadership, green intrinsic and extrinsic motivation. Journal of Cleaner Production, 255, 120229.

Li, D., Zheng, M., Cao, C., Chen, X., Ren, S., & Huang, M. (2017). The impact of legitimacy pressure and corporate profitability on green innovation: Evidence from China top 100. Journal of Cleaner Production, 141, 41-49.

Luu, T. T. (2018). Employees’ green recovery performance: the roles of green HR practices and serving culture. Journal of Sustainable Tourism, 26(8), 1308-1324.

Mazzelli, A., De Massis, A., Petruzzelli, A.M., Del Giudice, M., & Khan, Z. (2019). Behind ambidextrous search: the micro foundations of search in family and non-family firms. Long Range Plan. https://doi.org/10.1016/j.lrp.2019.05.002. (Online).

Melnyk, S.A., Sroufe, R., & Calantone, R. (2003a). Assessing the impact of environment management systems on corporate and environmental performance. Journal of Operations Management, 21(3), 329–351.

Melnyk, S.A., Sroufe, R., & Calantone, R. (2003b). Site specific antecedents of ISO 14001certification. Production and Operations Management Journal, 12(3), 369–385.

Mittal, S., & Dhar, R. L. (2016). Effect of green transformational leadership on green creativity: A study of tourist hotels. Tourism Management, 57, 118-127. ‏

Mohammad, J. A. (2021). The Relationship between GHRM and Bank Social Responsibility in Jordan: The Role of Organizational Performance. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(13), 3704-3719.

Ng, T. W. (2017). Transformational leadership and performance outcomes: Analyses of multiple mediation pathways. The leadership Quarterly, 28(3), 385-417.

Northouse, P. G. (2021). Leadership: Theory and practice. Sage publications

Oh, D. S., Phillips, F., Park, S., & Lee, E. (2016). Innovation ecosystems: A critical examination. Technovation, 54, 1-6.

Parida, S., & Brown, K. (2015). Effect of High Involvement Work System on Green HRM: A conceptual paper on engaging employees in Environment Management. 29th Australian and New Zealand Academy of Management Conference (Queenstown, New Zealand 2-4 December 2015), (pp. 1-17).

Rawashdeh, A. (2020). The impact of green human resource management on organizational environmental performance in Jordanian health service organizations. Management Science Letters, 8(10), 1049-1058. ‏

Renwick, D. W., Redman, T., & Maguire, S. (2013). Green human resource management: A review and research agenda. International Journal of Management Reviews, 15(1), 1-14.

Renwick, D.W.S. Redman, T., & Maguire, S. (2008). Green HRM: A Review, Process Model, and Research Agenda, University of Sheffield Working Paper, 1-18.

Roscoe, S., Subramanian, N., Jabbour, C. J., & Chong, T. (2019). Green human resource management and the enablers of green organizational culture: Enhancing a firm's environmental performance for sustainable development. Business Strategy and the Environment, 28(5), 737-749.

Rubel, M. R. B., Kee, D. M. H., & Rimi, N. N. (2021). The influence of green HRM practices on green service behaviors: the mediating effect of green knowledge sharing. Employee Relations, 43(5), 996-1015.

Sandaruwan, P. N., Thalgaspitiya, U. K., & Hettiarachchi, W. N. (2020). The Green Road to Environmental Performance: A Study of Private Banking Sector in Colombo District, Sri Lanka. In Sustainable Human Resource Management (pp. 289-305). Springer, Singapore

Shoaib, M., Abbas, Z., Yousaf, M., Zámečník, R., Ahmed, J., & Saqib, S. (2021). The role of GHRM practices towards organizational commitment: A mediation analysis of green human capital. Cogent Business & Management, 8(1), 1870798.

Singh, S. K., Del Giudice, M., Chierici, R., & Graziano, D. (2020). Green innovation and environmental performance: The role of green transformational leadership and green human resource management. Technological Forecasting and Social Change, 150, 119762.‏

Singh, S. K., & El-Kassar, A. N. (2019). Role of big data analytics in developing sustainable capabilities. Journal of cleaner production, 213, 1264-1273.

Sobaih, A. E. E., Hasanein, A., & Elshaer, I. (2020). Influences of Green Human Resources Management on Environmental Performance in Small Lodging Enterprises: The Role of Green Innovation. Sustainability, 12(24), 10371. ‏

Sun, X., El Askary, A., Meo, M. S., Zafar, N. U. A., & Hussain, B. (2022). Green transformational leadership and environmental performance in small and medium enterprises. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 1-19.

Tseng, M. L., Huang, F. H., & Chiu, A. S. (2012). Performance drivers of green innovation under incomplete information. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 40, 234-250.

Tseng, M. L., Wang, R., Chiu, A. S., Geng, Y., & Lin, Y. H. (2013). Improving performance of green innovation practices under uncertainty. Journal of cleaner production, 40, 71-82.

Wang, C. H. (2019). How organizational green culture influences green performance and competitive advantage: The mediating role of green innovation. Journal of Manufacturing Technology Management, 30(4), 666-683.

Xie, X., Huo, J., & Zou, H. (2019). Green process innovation, green product innovation, and corporate financial performance: A content analysis method. Journal of Business Research, 101, 697-706.

Yu, W., Chavez, R., Feng, M., Wong, C. Y., & Fynes, B. (2020). Green human resource management and environmental cooperation: An ability-motivation-opportunity and contingency perspective. International Journal of Production Economics, 219, 224-235.‏

Zhang, W., Xu, F., & Wang, X. (2020). How Green Transformational Leadership Affects Green Creativity: Creative Process Engagement as Intermediary Bond and Green Innovation Strategy as Boundary Spanner. Sustainability, 12(9), 3841. ‏

Zhou, S., Zhang, D., Lyu, C., & Zhang, H. (2018). Does seeing “mind acts upon mind” affect green psychological climate and green product development performance? The role of matching between green transformational leadership and individual green values. Sustainability, 10(9), 3206.