طراحی و تبیین مدل عوامل شناختی مؤثر بر رسوخ فناوری اطلاعات (مورد مطالعه: همراه-بانک ملت)

پژوهش های مدیریت راهبردی

دوره 29، شماره 88، خرداد 1402، صفحه 87-124   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

مهدی جنیدی جعفری^{* 1}؛ محمدتقی تقوی فرد²؛ سید سروش قاضی نوری³؛ جهانیار بامداد صوفی⁴

¹دانشجوی دکتری رشته مدیریت فناوری اطلاعات، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

²استاد مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

³دانشیارمدیریت فناوری و کارآفرینی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

⁴دانشیار مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

با افزایش روند استفاده از گوشی و تبلت‌های هوشمند، بانکداری از طریق تلفن همراه رفته‌ رفته به یکی از کانال‌های جذاب برای بانک‌ها جهت ارائة خدمات به مشتریان خود تبدیل شده است. بانک ها انتظار دارند که کاربران به‌طور کامل از خدمات و پتانسیل همراه بانک بهره‌برداری کنند تا به مزایای مورد انتظار دست یابند. افزایش مقدار استفاده همیشه به‌معنای افزایش کسب سود و منافع سرمایه‌گذاری نمی‌باشد. اما رفتارهای مبتنی بر رسوخ فناوری اطلاعات است که افراد را ملزم می‌کند که از IT به شکل عمیق و جامع استفاده کنند. بنابراین هدف این مقاله شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بر رسوخ فناوری اطلاعات (همراه بانک) می‌باشد. روش پژوهش از نوع آمیخته و در دو بخش کیفی و کمّی انجام شده است. ابتدا در بخش کیفی با 16 نفر از کاربران همراه بانک ملت که از سامانه‌های اطلاعات مدیریت بانک انتخاب شده بودند، مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شد و عوامل مؤثر بر رسوخ همراه بانک شناسایی و دسته بندی شد. سپس در بخش کمّی از طریق روش توصیفی- پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه، داده ها از 356 نفر از کاربران همراه بانک ملت گردآوری شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS استفاده شد. بر طبق نتایج پژوهش، رسوخ فناوری اطلاعات شامل 3 مقوله اصلی، استفاده نوظهور و نوجویی کاربر، استفاده گسترده از ویژگی های همراه بانک و استفاده یکپارچه می باشد. همچنین عوامل شناختی شامل، سودمندی، سهولت استفاده، خودکارآمدی، عادت های رفتاری و نگرش کاربران می باشد. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری از حکایت از تأثیر این عوامل بر رسوخ فناوری اطلاعات دارد.

کلیدواژه‌ها

رسوخ IT؛ استفاده نوظهور؛ استفاده گسترده؛ استفاده یکپارچه؛ همراه بانک

مراجع

حافظ ­­نیا، محمد رضا (1393). مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.

 دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی؛ آذر، عادل (1383). روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: اشراقی، صفار.

داوری، علی؛ رضازاده، آرش (1395). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، چاپ سوم، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

گلشاهی، بهنام؛ درستکار احمدی، ناهید؛ صادقی، ناهید (1399). ارزیابی فناوری‌های خودکاربری بر مبنای شاخص‌های استفاده مستمر مشتریان از خدمات صنعت بانکداری الکترونیکی، فصلنامه مطالعات مدیریت کسب‌وکار هوشمند، دوره نهم، شماره 34: 167-190.

متّقی، پیمان؛ ملکی، محمد حسن؛ عاشقی اسکویی، هوشنگ؛ شریفی، فاطمه؛ صادقی، سید رسول (1398). مدلی برای فراوانی استفاده از خدمات بانکداری همراه، تحقیقات بازاریابی نوین، دوره 9، شماره 33: 169-194.

نبوی، علی؛ تقوی‌فرد، محمد تقی؛ حنفی‌زاده، پیام؛ تقوا، محمد رضا (تابستان، 1394). عوامل مؤثر بر قصد ادامه استفاده مشتریانِ بانکداری اینترنتی (مورد مطالعه: بانک ملی ایران)، فصلنامه علوم مدیریت ایران، دوره 10، شماره 38: 67-97.

والافر، محمد علی؛ حمیدی، ناصر؛ البرزی، محمودی؛ ایرانبان فرد، سید جواد (1398). تحلیل راهبردی بازار خدمات ارزش افزوده موبایل در ایران با استفاده از رویکرد پویایی­شناسی سیستم، پژوهش­های مدیریت راهبردی، دوره 25، شماره 75: 97-122.

شاپرک (1401). گزارش اقتصادی آبان، شرکت شبکه الکترونیکی، شماره 89، بازیابی از:

 https://shaparak.ir/SHP_REP_Bulletin %20140108_00_04.pdf.

- Adebayo, I., Ademola, B., Olufemi, K. & Chidozie, E. (2017). Information and Communication Technology Infusion Model for Microfinance Bank in the Nigeria. International Journal of Finance and Banking Research, 3(4), 57-69. doi:10.11648/j.ijfbr.20170304.12

- Ahuja, M. & Thatcher, J. (2005). Moving Beyond Intentions and Toward the Theory of Trying: Effects of Work Environment and Gender on Post-Adoption Information Technology Use. MIS Quarterly, 29(3), 427-459. doi:10.2307/25148691

- Ajzen, I. (1991). The Theory of Planned Behavior. The Theory of Planned Behavior Decision Processes, 50, 179-211.

- Ajzen, I. & Fishbein, M. (1980). Understanding Attitudes and Predicting Social Behavior. Englewood Cliffs, NJ.: Prentice Hall.

- Bala, H. & Venkatesh, V. (2015). Adaptation to Information Technology: A Holistic Nomological Network from Implementation to Job Outcomes. Management Science, 62(1), 156–179.

- Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84(2), 191-215.

- Chang, C., G.J. & Gau, M. (2021). Promoting students' learning achievement and self-efficacy: A mobile chatbot approach for nursing training. British Journal of Educational Technology, 1–18. doi:10.1111/bjet.13158

- Chuang, L., Liu, C. & Kao, H. (2016). The Adoption of Fintech Service: TAM perspective. International Journal of Management and Administrative Sciences, 3(7), 1-15.

- Cooper, R. & Zmud, R. (1990). Information Technology Implementation Research: A Technological Diffusion Approach. Management Science, 36(2), 1-17. doi:10.1287/mnsc.36.2.123

- Davis, F. (1989, September). Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use and User Acceptance of Information Technology. MIS Quarterly, 13(3), 319-340. doi:10.2307/249008

- De Keyser, A., Köcher, S., Alkire (née Nasr), L., Verbeeck C. & Kandampully, J. (2019). Frontline Service Technology infusion: conceptual archetypes and future research directions. Journal of Service Management, 30(1), 156-183. doi:10.1108/JOSM-03-2018-0082

- Donaldson, D. & Yakel, E. (2013). Secondary Adoption of Technology Standards: The case of PREMIS. Archives and Museum Informatics, 13(1), 55-83. doi:10.1007/s10502-012-9179-0

- Eder, L. & Igbaria, M. (2001). Determinants of Intranet Diffusion and Infusion. Omega, 29(3), 233. doi:10.1016/S0305-0483(00)00044-X

- Eder, L.B., Arinze, B., Darter, M.E. & Wise, D.E. (2000). An Analysis of Intranet Infusion Levels. Information Resources Management Journal, 14-22, 14-22. doi:10.4018/irmj.2000070102

- Elhajjar, S. & Ouaida, F. (2020). An analysis of factors affecting mobile banking adoption. International Journal of Bank Marketing, 38(2), 352-367. doi:10.1108/IJBM-02-2019-0055

Fadel, K. (2012). The Role of Appraisal in Adapting to Information Systems. Journal of Organizational and End User Computing, 24(4), 18-40. doi:10.4018/joeuc.2012100102

- Fadel, K. (2012). The Role of Appraisal in Adapting to Information Systems. Journal of Organizational and End User Computing, 24(4), 18-40.

- Fishbein, M. & Ajzen, I. (1975). Belief, Attitude, Intention and Behavior: An Introduction to Theory and Research. M.A.: Addison-Wesley .

- Foulger, T., Wetzel, K. & Buss, R. R. (2019). Moving Toward a Technology Infusion Approach: Considerations for Teacher Preparation Programs. Journal of Digital Learning in Teacher Education, 35(2), 79-91. doi:10.1080/21532974.2019.1568325

- Giovannetti, M., Cardinali, S. & Sharma, P. (2021). Sales technology and salespeople’s ambidexterity: an ecosystem approach. Journal of Business & Industrial Marketing, 36(4), 615-629. doi:10.1108/JBIM-01-2020-0034

- Grabner‐Kräuter , S. & Faullant, R. (2008). Consumer acceptance of internet banking: the influence of internet trust. International Journal of Bank Marketing, 26(7), 483-504. doi:10.1108/02652320810913855

- Grublješič, T. & Jaklič, J. (2015). Conceptualization of the Business Intelligence Extended Use Model. Journal of Computer Information Systems, 55(3), 72-82. doi:10.1080/08874417.2015.11645774

- Hassandoust, F., Techatassanasoontorn, A. & Tan, F. (2016). Factors Influencing the Infusion of Information Systems: A Literature Review. Pacific Asia Journal of the Association for Information Systems, 8(1), 1-32. doi:10.17705/1pais.08101

- Hassandoust, F. & Techatassanasoontorn, A. (2021). Antecedents of IS infusion behaviours: an integrated IT identity and empowerment perspective. Behaviour & Information Technology, In Press. doi:10.1080/0144929X.2021.1928287

- Hester, A. (2011). A Comparative Analysis of the Usage and Infusion of Wiki and Non-Wiki-Based Knowledge Management Systems. Information Technology and Management, 12(4), 335-355. doi:10.1007/s10799-010-0079-9

- Hsieh, J. & Wang, W. (2007). Explaining Employees' Extended Use of Complex Information Systems. European Journal of Information Systems, 16(3), 216-227. doi:10.1057/palgrave.ejis.3000663

- Hu, Z., Ding, S., Li, S. & Yang, S. (2019). Adoption Intention of Fintech Services for Bank Users: An Empirical Examination with an Extended Technology Acceptance Model. Symmetry, 11(3), 340. doi:10.3390/sym11030340

- Hussain, A. & Mkpojiogu, E. (2021). Improving the Academic Self-Efficacy of Students Using Mobile Educational Apps in Virtual Learning: A Review. International Journal of Interactive Mobile Technologies, 15(6), 149-159. doi:10.3991/ijim.v15i06.20627

- Jasperson, J., Carter, P. & Zmud, R. (2005). A Comprehensive Conceptualization of Post-Adoptive Behaviors Associated with Information Technology Enabled Work Systems. MIS Quarterly, 29(3), 525-558. doi:10.2307/25148694

- Jones, E., Sundaram, S. & Chin, W. (2002). Factors leading to sales force automation use: A longitudinal analysis. Journal of Personal Selling and Sales Management, 22(3), 145-156. doi:10.1080/08853134.2002.10754303

- Kala Kamdjoug, J., Wamba-Taguimdje, S., Wamba, S. & Kake, I. (2021). Determining factors and impacts of the intention to adopt mobile banking app in Cameroon: Case of SARA by afriland First Bank. Journal of Retailing and Consumer Services, 61, 102509. doi:10.1016/j.jretconser.2021.102509

- Kanchanatanee, K., Suwanno, N. & Jarernvongrayab, A. (2014). Effects of Attitude toward Using, Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use and Perceived Compatibility on Intention to Use E-Marketing. Journal of Management Research, 1-13. doi:10.5296/jmr.v6i3.5573

- Kim, H.W. & Gupta, S. (2014, November). A User Empowerment Approach to Information Systems Infusion. IEEE Transactions on Engineering Management, 61(4), 1-13. doi:10.1109/TEM.2014.2354693

- Kim, H.W., Chan, H.C. & Gupta, Sumeet. (2016). Examining information systems infusion from a user commitment perspective. Information Technology & People, 29(1), 173 - 199. doi:10.1108/ITP-09-2014-0197

- Koksal, M. (2016). The intentions of Lebanese consumers to adopt mobile banking. International Journal of Bank Marketing, 34(3), 327-346.

- Lankton, N., Wilson, E. & Mao, E. (2010). Antecedents and Determinants of Information Technology Habit. Information and Management, 47((5–6)), 300-307.

- Lee, S., Han, I. & Park, J. (2000). Effects of Organization Characteristics on EDI Implementation in Korea. Telecommunication Systems, 14(1), 331-337.

- Maas, J., Fenema, P. & Soeters, J. (2014). ERP System Usage: the Role of Control and Empowerment. New Technology, Work and Employment, 29(1), 88-103. doi:10.1111/ntwe.12021

- Mäkinen, J. & Jaakkola, H. (2000). Representing Infusion of Mobile Phones. Proceedings of the IEEE Engineering Management Society. IEEE.

- McKnight, D., Carter, M., Thatcher, J. & Clay, P. (2011). Trust in a Specific Technology: An investigation of its components and measures. ACM Transactions on Management Information Systems, 2(2), 12-36.

- Meister, D. & Compeau, D. (2002). Infusion of Innovation Adoption: An Individual Perspective. the Administrative Sciences Association of Canada (ASAC). Winnipeg, Manitoba.

- Ng, E. & Kim, H. (2009). Investigating Information Systems Infusion and the Moderating Role of Habit: A User Empowerment Perspective. International Conference on Information System. Pheonix,Arizona.

- O’Connor, Y., O’Donoghue, J. & O’Reilly, P. (2013). A Survey of Mobile Health System Infusion Among Healthcare Practitioners. the 21st European Conference on Information Systems, (pp. 1-12).

- O’Connor, Y. & O’ Reilly, P. (2018). Examining the infusion of mobile technology by healthcare practitioners in a hospital setting. Information Systems Frontiers, 20(6), 1297–1317. doi:10.1007/s10796-016-9728-9

- Oakley, R. & Palvia, P. (2012). A Study of the Impact of Mobile Self-Efficacy and Emotional Attachment on Mobile Device Infusion. AMCIS 2012, (p. Paper 15).

- Pao-Long, C. & Lung, S. (2002). Organizational Changes for Advanced Manufacturing Technology Infusion: An empirical study. International Journal of Management, 19(2), 206-217.

- Peng, Z., Sun, Y. & Guo, X. (2018). Antecedents of Employees’ Extended Use of Enterprise Systems: An Integrative View of Person, Environment, and Technology. International Journal of Information Management, 39, 104–120.

- Pongpattrachai, D., Cragg, P. & Fisher, R. (2009). Spreadsheet Infusion in Small Audit Firms in Thailand. AMCIS Proceedings, (p. Paper 432).

- Pongpattrachai, D., Cragg, P. & Fisher, R. (2014, March). IT infusion within the audit process: Spreadsheet use in small audit firms. International Journal of Accounting Information Systems, 15(1), 26-46. doi:10.1016/j.accinf.2013.03.001

- Ramamurthy, K., Sen, A. & Sinha, A. (2008). Data Warehousing Infusion and Organizational Effectiveness. IEEE Transactions on Systems, Man and Cybernetics, Part A: Systems and Humans, 38(4), 976-994. doi:10.1007/s10799-010-0079-9

- Röding, T., Nimmermann, F., Steinmann, S. & Schramm-Klein, H. (2019). The influence of technology infusion on customers’ information disclosure behaviour within the frontline service encounter. The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 29(5), 482-503. doi:10.1080/09593969.2019.1664612

- Rogers, E. (1995). Diffusion of Innovations. New York, U.S.A: The Free Press.

- Saeed, K. & Abdinnour-Helm, S. (2008). Examining the Effects of Information System Characteristics and Perceived Usefulness on Post Adoption Usage of Information Systems. Information and Management, 45(6), 376-386. doi:10.1016/j.im.2008.06.002

- Saga, V. & Zmud, R. (1994). The Nature and Determinants of IT Acceptance,Routinization and Infusion. (L. Levine, Ed.) Diffusion, Transfer and Implementation of Information, pp. 67-86.

- Saga, V.L. & Zmud, R.W. (1994). The Nature and Determinants of IT Acceptance, Routinization and Infusion. (L. Levine, Ed.) Diffusion, Transfer and Implementation of Information, pp. 67-86.

- Schwarz, A., Chin, W., Hirschheim, R. & Schwarz, C. (2014). Toward a Process-Based View of Information Technology Acceptance. Journal of Information Technology, 29(1), 73–96.

- Setiawan, B., Nugraha, D., Irawan, A., Nathan, R. & Zoltan, Z. (2021). User Innovativeness and Fintech Adoption in Indonesia. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 7(3), 188. doi:10.3390/joitmc7030188

- Shaw, N. & Manwani, S. (2011). Extending Feature Usage: A Study of the Post-Adoption of Electronic Medical Records. CIS 2011 Proceedings, p. Paper 125.

- Singh, S., Sahni, M. & Kovid, R. (2020). What drives FinTech adoption? A multi-method evaluation using an adapted technology acceptance model. Management Decision, 58(8), 1675-1697. doi:10.1108/MD-09-2019-1318

- Stajkovic, A. & Luthans, F. (1988). Self-Efficacy and Work-Related Performance: A Meta-Snalysis. Psychological Bulletin, 124(2), 240-261.

- Sundaram, S., Schwarz, A., Jones, E. & Chin, W. (2007). Technology Use on the Front Line: How Information Technology Enhances Individual Performance. Journal of the Academy of Marketing Science, 35(1), 101-112. doi:10.1007/s11747-006-0010-4

- Suroso, J. & Sukmoro, T. (2021). Factors Affecting Behavior of the Use of Healthcare Mobile Application Technology in Indonesian Society. Journal of Theoretical and Applied Information Technology, 99(15), 3923-3934.

- Tennant, V., Mills, A. & Chin, W. (2011). Investigating Information System Infusion at the Individual Level: Re-Conceptualisation and Operationalization. PACIS 2011 Proceedings, (p. Paper 189).

- Thatcher, J., McKnight, D., Baker, E., Arsal, R. & Roberts, N. (2011). The Role of Trust in Post-Adoption IT Exploration: An Empirical Examination of Knowledge Management Systems. IEEE Transactions on Engineering Management, 58(1), 56-70.

- Vaghefi, A., Eshagh, S., & Lapointe, L. (2010). The Process of Habit Formation in IS Post-adoption. AMCIS 2010, (p. Paper 139).

- Vannatta, R., Beyerbach, B. & Walsh, C. (2001). From Teaching Technology to Using Technology to Enhance Student Learning: Preservice Teachers’ Changing Perceptions of Technology Infusion. Journal of Technology and Teacher Education, 9(1), 105-127.

- Venkatesh, V., Morris, M., Davis, G. & Davis, F. (2003). User Acceptance of Information Technology: Toward a Unified View. MIS Quarterly, 27(3), 425. doi:10.2307/30036540

- Wang, W., Hsieh, J., Butler, J. & Hsu, S.H. (2008). Innovate with Complex Information Technologies: A theoretical model and empirical examination. Journal of Computer Information Systems, 49(1), 27-36. doi:10.1080/08874417.2008.11645303

- Winston, E. & Dologite, D. (1999). Achieving IT infusion: A conceptual model for small businesses. Information Resources Management Journal, 12(1), 26-38. doi:10.4018/irmj.1999010103

- Wynekoop, J. (1991). An Innovation Study of the Implementation of Computer-Aided Software Engineering Tools. Georgia State University.

- Yaw Owusu, G., Bekoe, R., Addo-Yobo, A. & Otieku, J. (2020). Mobile Banking Adoption among the Ghanaian Youth. Journal of African Business, 1-22. doi:10.1080/15228916.2020.1753003

- Yu, S., Mishra, A., Gopal, A., Slaughter, S. & Mukhopadhyay, T. (2015, July). E-Procurement Infusion and Operational Process Impacts in MRO Procurement: Complementary or Substitutive Effects? Production and Operations Management, 24(7), 1054–1070. doi:10.1111/poms.12362

- Zmud, R. & Apple, L. (1992). Measuring Technology Incorporation / Infusion. Journal of Product Innovation Management, 9, 148-155. doi:10.1016/0737-6782(92)90006-X