طراحی و تبیین الگوی راهبردی کاهش ضایعات در زنجیره تامین با رویکرد پویایی سیستم ها

پژوهش های مدیریت راهبردی

دوره 29، شماره 88، خرداد 1402، صفحه 181-202   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

علیرضا آقا قلیزاده سیار^{* 1}؛ مجید قادری رهقی²؛ کامران رحیمی³؛ مهدی ایزدیار⁴

¹دکتری مدیریت صنعتی، گروه علوم انسانی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

²استادیار مدیریت صنعتی، گروه علوم انسانی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

³دکتری اقتصاد توسعه، گروه علوم انسانی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

⁴دکتری مدیریت صنعتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در دنیای امروز پیشرفت اقتصادی و اجتماعی جوامع به دلیل کمیاب بودن منابع، وابستگی شدیدی به استفاده برنامه‌ریزی شده و بهینه از منابع و امکانات دارد. روند افزایشی ضایعات در زنجیره تأمین یکی از چالش‌های اساسی اکثر کشورها به‌ویژه کشورهای درحال‌توسعه است. ازاین‌رو استفاده مطلوب از منابع و کاستن مقدار ضایعات نقشی کلیدی در جهت ارتقای بازدهی سازمان‌ها ایفا می‌کند. به همین منظور، در این پژوهش به دنبال ارائه الگوی راهبردی پویا برای کاهش ضایعات در زنجیره تأمین فراورده‌های نفتی در چارچوب تفکر سیستمی هستیم. این پژوهش در یک شرکت تولید محصولات پتروشیمی در یک بازه زمانی 20 ساله مورد مطالعه قرار گرفته است. در مدل ارائه شده با بهره‌گیری از نظرات خبرگان سازمان ابتدا 26 متغیر مدیریت دانش با روش‌های نگاشت شناختی فازی پالایش‌شده و میزان اهمیت هریک از آن‌ها مشخص می‌شود سپس با استفاده از مفاهیم پویایی سیستم‌ها اثر آن‌ها بر متغیرهای زنجیره تأمین در قالب نمودار علت و معلول سنجیده می‌شود. در نهایت با توجه به دیاگرام جریان و ارائه سناریوهای پیشنهادی، در انتهای بازه زمانی مورد مطالعه میزان ضایعات به میزان 45 درصد کمتر می‌شود که منجر به کاهش هزینه سیستم می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

مدیریت دانش؛ ضایعات؛ ‌ پویایی سیستم؛ شبیه‌سازی؛ بهینه‌سازی

مراجع

 استرمن، جان د (1390). پویایی‌شناسی کسب‌وکار، ترجمه کوروش برارپور و همکاران، تهران: سمت.
 تیموری، ابراهیم؛ مزرعه فراهانی، مینا (1394). مقدمه‌ای بر مدل‌سازی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی، تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
 حمیدی زاده، محمدرضا (1383). پویایی‌های سیستم، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
 قرایی پور، رضا (1399). زنجیره تأمین ناب و مدلی برای ارزیابی ناب بودن زنجیره تأمین، پایگاه دیجیتالی مدیریار.
 قاسمی، احمدرضا؛ ملکی، محمدحسن؛ کریمی، آصف (1394). رویکرد پویایی سیستم‌ها به نظام‌های سنجش عملکرد: بررسی مدل تعالی H3SE در صنعت پتروشیمی، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، دوره7، شماره 13: 65-90.
 افشارکاظمی، محمد علی؛ ماکویی، احمد؛ درمان، زهرا (1388). تدوین استراتژی زنجیره تأمین صنعت فولاد ایران با استفاده از تحلیل پویایی سیستم‌ها، پژوهشنامه بازرگانی، دوره 13، شماره 50: 201-224.
 قبادی، شهلا (1388). سیستم داینامیک (کاربردی از تفکر سیستمی)، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.

 Agarwal, A., Shankar, R. & Tiwari, M.k. (2005). Modeling agility of supply chain.
Aghazadeh, S.M. (2003). “JIT inventory and competition in the global environment: a Competitive study of American and Japanese values in auto industry”; Cross. Cultural Management, No. 10.
Akkermans, H. and B. Vos (2017), "Amplification in Service Supply Chains: An Exploratory Case Study from the Telecom Industry”, Production and Operations Management, 12(2): 204-223.
Appelfeller, W. & Buchholz, W.  (2016). Supplier relationship management Strategie, Organisation und IT des modernen Beschaffungsmanagements, Springer-Verlag.
 Armistead, C. G. & Clark, G. (2011). "Resource activity mapping: the value chain in service operations strategy.
 Baltacioglu, T. & et al. (2020). "A New Framework for Service Supply Chains”, the Service Industries Journal 27(2): 105-124.
Banks, E. (2004). Alternative Risk Transfer: Integrated Risk Management through Insurance, Reinsurance, and the Capital Markets, Wiley.
Barlas, Y. (2002). System dynamics: systemic feedback modeling for policy analysis in knowledge for sustainable development-an insight into the encyclopedia of life support systems; Oxford, UK: UNESCO Publishing-Eolss Publishers, France: Paris.
Behrens, F., Cronrath, E. M. & Zock, A. (2008). How to Spproach New Indusyries and Gain Insights into Their Development Dynamicd conference, Athens.
Coyle, R. (1996). System dynamics modeling: a practical approach, London: Chapman
Forrester, J.W. (1961). Industrial dynamics; MIT Press, Cambridge, MA.
Hall & Adrian (1998)."Information Technology for Management of Enyerprises".
Lai, C.L., Lee, W.B. & Ip W.H. (2003). “A study of system dynamics in just-in-time Logistics”; Materials Processing Technology, No. 135.
Milling, P. M. & Stumpfe, J. (2000). Product and Process Innovation A System Dynamics-Based Analysis of the Interdependencies, the 18th International Conference of the System Dynamics Society, Sustainability in the Third Millennium, Bergen, Norway.
Nohria, N. & Gulati, R. (1996). Is slack good or bad for innovation, Academy of Management Journal, 39 (5): 1245-1264.
Nonanka (1991). Information Technology for Msnagement of Enterprise".
Rich, E. & Duchessi, P. (2004). Modeling the sustainability of knowledge management programs, The Hawai’i International Conference on System Sciences, Big Island, Hawaii.
Rosenkopf, L. & Nerkar, A. (2001). Beyond local research: Boundary-spanning, exploration, and impact in the optical disk industry, Strategic Management Journal, 22(4): 287- 306.
Rrdil, N. & Emerson, R. (2008). Modelin the Dynamics of Electronic Health Records Adoption in the U.S. Healthcare System. 26th International System Dynsmics Conference, Athens.
Russel, R. & Taylor, B. (2000). Operations management; Prentice Hall, New Jersey.
Shi, T. & Gill, R. (2005). Developing effective policies for the sustainable development of ecological agriculture in China: the case study of Jinshan County with a systems dynamics model”; Ecological Economics, No. 53.
Sijtsema, P. B. & Postma, J. B. M. (2004). A knowledge-based approach to innovation: An application for project-based firms, to be presented at the European Conference on Organizational Knowledge, Learning and Capabilities 2004 (OKLC04) in Innsbruck.
Spector, J.M., Christensen, D.L. & Sioutine A.V. (2001). Models and Simulations for learing in comlex domains Computer in Human Behavior; 17: 517-545.
Sterman, J. (2000). Business dynamics: systems thinking and modeling for a complex world; Mc Graw-Hill, New York.
Sterman, J. D. (2000). Business dynamics: Systems thinking and modeling for a complex world, Boston, MA: Irwin McGraw Hill.Sushil, S. (1993).
Stevenson, W.J. (2004). Operations management; Mc Grow Hill, New York.
Supply Chain Coumcil (2004). The Supply Chain Operations Refrence (SCOR)Model.http://ww.supply-chain.org
Lertpattarapong, C. (2005). System Dynamic Approach to the Supply chain.
Logistics”; Materials Processing Technology, No. 135.
Shi, T., Gill, R. (2005). Developing effective policies for the sustainable development of ecological agriculture in China: the case study of Jinshan County with a systems dynamics model”; Ecological Economics, No. 53.