پیشران‌های توسعۀ تحزّب در جمهوری اسلامی ایران

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

دوره 14، شماره 53، دی 1401، صفحه 75-91   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/pir.2023.1972024.3572

نویسندگان

محمد آرین منش^{* 1}؛ حاکم قاسمی²؛ قربانعلی قربان‌زاده سوار³

¹دانشجوی دکتری علوم سیاسی گرایش مسائل ایران، گروه علوم سیاسی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

²دانشیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

³استادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

احزاب سیاسی در ایران، حامل ویژگی‌های سیاسی-اجتماعی و پیشینۀ تاریخی می‌باشند که در هم‌افزایی ناخواسته، به‌جای تبدیل‌شدن به عاملی برای توسعه، مانعِ محقق‌شدنِ آن بوده‌اند. اگرچه دربارۀ ویژگی‌ها و موانع نظام حزبی در ایران، پژوهش‌های نظری زیادی صورت گرفته است؛ اما دربارۀ «پیشران‌های توسعه بر اساسِ متغیرهای مختلف در ساخت‌های چهارگانه؛ شامل نقش عاملیت دولت، جامعه، گروه‌های اجتماعی و احزاب سیاسی، تاکنون مطالعه‌ای انجام نشده است. با توجه به این فقدان، پرسش اساسی این نوشتار این است که پیشران‌های توسعۀ احزاب سیاسی در جمهوری چیست؟ فرضیه به‌دست‌امده در این پژوهش این است که مهم‌ترین پیشران‌ها، تقویت ساختار دموکراتیک قدرت و آزادی‌های سیاسی، تقویت گفتمان تحزب، تقویت سرمایه اجتماعی، توسعه نهادهای جامعه مدنی، استقلال احزاب، توسعه فرهنگ مشارکت و کار جمعی، تسهیل گردش نخبگان سیاسی، قانونمندی و شفافیت ساختار احزاب و نظارت بر آن‌ها می‌باشد. چارچوب نظری مورد استفاده در این پژوهش، آینده‌پژوهی است که با استفاده از روش‌های کتابخانه‌ای، پرسشنامه و استفاده از نرم‌افزار میک‌مک داده‌های به‌دست‌امده تجزیه و تحلیل شده است.کشف و توصیف پیشران‌های توسعه احزاب، مهم‌ترین یافته این پژوهش است.

کلیدواژه‌ها

احزاب سیاسی؛ جمهوری اسلامی ایران؛ پیشران توسعه تحزب؛ پرسشنامه اثرات متقابل؛ آینده‌پژوهی

مراجع

Asan, S. S. (2007). Qualitative Cross-impact analysis with time consideration, Technological Forecasting and social change, Vol 74, PP 627-644.

Boroujedi, M., &Rahimkhani, K. (2018). Postrevolutionary Iran, A Political handbook,Syracuse University Press.

Godet, M. (1991). From anticipation to action, Paris: UNESCO publishing .

Godet, M. (2008). Strategic foresight, Paris Lipsor Working paper.

Alam, A. (2000). Fundamentals of political science, Tehran: Ney. [In Persian]