تاثیر طرحواره درمانی گروهی بر خودکنترلی و تنظیم هیجانی معتادان متجاهر

روانشناسی اجتماعی

دوره 10، شماره 66، دی 1401، صفحه 79-90   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کاظم بلندنظر¹؛ سعید تیموری^{* 2}؛ علیرضا رجایی²؛ حمید نجات³

¹دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد تربت جام، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت جام، ایران

²دانشیار، گروه روانشناسی، واحد تربت جام، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت جام، ایران

³استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

چکیده

اعتیاد به‌عنوان یک بیماری شایع و چندعاملی، اختلالی ناتوان‌کننده است که ریشه در اثر فارموکولوژیک دارو دارد و معتادان متجاهر کسانی هستند که از درمان فرار می‌کنند. بنابراین، هدف این مطالعه تعیین تاثیر طرحواره درمانی گروهی بر خودکنترلی و تنظیم هیجانی معتادان متجاهر بود. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه‌های آزمایش و گواه بود. جامعه پژوهش حاضر همه معتادان متجاهر شهر مشهد در سال 1399 بودند که از میان آنها تعداد 30 نفر با روش نمونه‌گیری هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب و به روش تصادفی با کمک قرعه‌کشی در دو گروه مساوی (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش 12 جلسه 90 دقیقه‌ای (یک جلسه در هفته) با روش طرحواره درمانی گروهی آموزش دید و گروه گواه در لیست انتظار برای آموزش ماند. ابزارهای پژوهش فرم اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه خودکنترلی (تانجنی و همکاران، 2004) و مقیاس دشواری در تنظیم هیجان (گراتز و روئمر، 2004) بود. داده‌ها با آزمون‌های کای اسکوئر و تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نرم‌افزار SPSS نسخه 23 تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که گروه‌های آزمایش و گواه از نظر سطح تحصیلات و دامنه سنی تفاوت معنی‌داری نداشتند (05/0P>). همچنین، طرحواره درمانی گروهی باعث افزایش خودکنترلی و کاهش دشواری در تنظیم هیجان معتادان متجاهر گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه شد (001/0P<). نتایج این مطالعه نشان‌دهنده تاثیر طرحواره درمانی گروهی بر افزایش خودکنترلی و کاهش دشواری در تنظیم هیجان معتادان متجاهر بود. بنابراین، مشاوران و درمانگران می‌توانند از روش طرحواره درمانی گروهی در کنار سایر روش‌های درمانی برای بهبود ویژگی‌های روانشناختی استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

طرحواره درمانی گروهی#خودکنترلی#تنظیم هیجانی# معتادان متجاهر

مراجع

بدیع، علی؛ مکوندی، بهنام؛ بختیارپور، سعید و پاشا، رضا. (1401). نقش الگوهای ارتباطی خانواده، حمایت اجتماعی، تاب‌آوری و استرس در پیش‌بینی خودکارآمدی ترک اعتیاد. فصلنامه اعتیاد پژوهی، 16(63)، 166-145. ##

پشنگیان، نیلا؛ کیخسروانی، مولود؛ امینی، ناصر و عباسی، مسلم. (1401). مداخله‌ای در تکانشگری و خودکنترلی نوجوانان دارای اختلال نامنظم خلقی اخلال‌گرانه: اثربخشی و کارآمدی طرحواره درمانی ذهنیت‌مدار و آموزش کنترل تکانه. فصلنامه روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 11(2)، 38-21. ##

بهرام آبادیان، فاطمه؛ مجتبائی، مینا و ثابت، مهرداد. (1400). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر خودکارآمدی و اشتیاق به تغییر در افراد معتاد متجاهر. ماهنامه علوم روانشناختی، 20(106)، 1863-1849. ##

خلیلی، رضا؛ بهمنی، بهمن؛ خانجانی، محمد سعید و واحدی، محسن. (1400). رابطه بین نگرش به روابط فرازناشویی با احساس کهتری، منبع کنترل و عمل به باورهای مذهبی در همسران مردان دارای اعتیاد. فصلنامه سنجش و پژوهش در مشاوره و روانشناسی، 3(1)، 37-28. ##

رضوی، ریحانه؛ عرب، علی و شیرازی، محمود. (1398). مقایسه امید به زندگی، احساس گناه و اختلالات روان‌تنی در معتادان متجاهر زن تحت درمان اجباری و زنان خودمعرف. فصلنامه طب انتظامی، 8(2)، 73-69. ##

شیخ‌الاسلامی، علی و نوروزی فیروز، الهه. (1400). اثربخشی توانمندسازی روانی- اجتماعی بر خودکنترلی در دانش‌آموزان با آمادگی به اعتیاد. فصلنامه اعتیاد پژوهی، 15(62)، 60-45. ##

عباسی، فروغ؛ مرادی‌منش، فردین؛ نادری، فرح و بختیارپور، سعید. (1399). اثربخشی طرحواره درمانی بر تنظیم شناختی هیجان و کیفیت زندگی در افراد مبتلا به آسم. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 63(2)، 2454-2446. ##

کاملی، زهرا؛ قنبری هاشم‌آبادی، بهرام‌علی و محمدیان شعرباف، حمیدآقا. (1390). بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرحواره بر تعدیل طرحواره‌های ناسازگار اولیه در دختران نوجوان بی‌سرپرست و بدسرپرست. مجله پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره، 1(1)، 98-83. ##

کریمیان، زینب؛ اکبری، بهمن و اسدی مجره، سامره. (1401). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر استعداد مصرف مواد افیونی و دشواری در تنظیم هیجان بیماران مبتلا به مواد افیونی. نشریه مدیریت ارتقای سلامت، 11(5)، 114-98. ##

محمدعینی، زهره؛ صادقی، جمال؛ درتاج، فریبرز و همایونی، علیرضا. (1399). مدل‌یابی روابط ساختاری تعارضات والدین و نوجوانان با پرخاشگری از طریق نقش میانجی خودکنترلی ادراک‌شده. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، 14(10)، 75-66. ##

یزدانی، مژگان؛ حافظی، فریبا؛ احتشام‌زاده، پروین و دشت‌بزرگی، زهرا. (1399). اثربخشی طرحواره درمانی گروهی بر دشواری تنظیم هیجان و پرخاشگری در دختران نوجوان. مجله مطالعات روانشناختی، 16(4)، 76-59. ##

Burgkart, P. L., Vuzic, X., Fuchshuber, J., & Unterrainer, H. F. (2022). Attachment styles, personality organization, and substance use as predictors of emotion regulation strategies “suppression” and “reappraisal” in young adults. Frontiers in Psychiatry, 12(786045), 1-8. ##

Cardi, V., Albano, G., Gentili, C., & Sudulich, L. (2021). The impact of emotion regulation and mental health difficulties on health behaviours during COVID19. Journal of Psychiatric Research, 143, 409-415. ##

Cunningham, M. L., Szabo, M., Rodgers, R. F., Franko, D. L., Eddy, K. T., Thomas, J. J., & et al. (2020). An investigation of distress tolerance and difficulties in emotion regulation in the drive for muscularity among women. Body Image, 33, 207-213. ##

Evren, B., Evren, C., Dalbudak, E., Topcu, M., & Kutlu, N. (2018). Relationship of internet addiction severity with probable ADHD and difficulties in emotion regulation among young adults. Psychiatry Research, 269, 494-500. ##

Fassbinder, E., Schweiger, U., Martius, D., Brand-de-Wilde, O., & Arntz, A. (2016). Emotion regulation in schema therapy and dialectical behavior therapy. Frontiers in Psychology, 7(1373), 1-19. ##

Gratz, K. L., & Roemer, L. (2004). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: Development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26(1), 41-54. ##

Kennedy, C., Deane, F. P., & Chan, A. Y. C. (2021). Intolerance of uncertainty and psychological symptoms among people with a missing loved one: Emotion regulation difficulties and psychological inflexibility as mediators. Journal of Contextual Behavioral Science, 21, 48-56. ##

Madzharov, A. V. (2019). Self-control and touch: When does direct versus indirect touch increase hedonic evaluations and consumption of food. Journal of Retailing, 95(4), 170-185. ##

Malogiannis, I. A., Arntz, A., Spyropoulou, A., Tsartsara, E., Aggeli, A., Karveli, S., & et al. (2014). Schema therapy for patients with chronic depression: A single case series study. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 45(3), 319-329. ##

Miola, A., Cattarinussi, G., Antiga, G., Caiolo, S., Solmi, M., & Sambataro, F. (2022). Difficulties in emotion regulation in bipolar disorder: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 302, 352-360. ##

Navarro, P. A., Paranhos, T., Lovo, E., De Oliveira-Souza, R., Gorgulho, A. A., De Salles, A., & Lopez, W. O. C. (2022). Safety and feasibility of nucleus accumbens surgery for drug addiction: A systematic review. Neuromodulation: Technology at the Neural Interface, 25(2), 171-184. ##

Nenadic, I., Lamberth, S., & Reiss, N. (2017). Group schema therapy for personality disorders: A pilot study for implementation in acute psychiatric in-patient settings. Psychiatry Research, 253, 9-12. ##

Priemer, M., Talbot, F., & French, D. J. (2015). Impact of self-help schema therapy on psychological distress and early maladaptive schemas: A randomised controlled trial. Behaviour Change, 32(1), 59-73. ##

Quinlan, E., Deane, F. P., & Crowe, T. (2018). Pilot of an acceptance and commitment therapy and schema group intervention for mental health carer's interpersonal problems. Journal of contextual Behavioral Science, 9, 53-62. ##

Rao, R. S., Irwin, J., & Liu, Z. (2020). Flying with a net, and without: Preventative devices and self-control. International Journal of Research in Marketing, 37(3), 521-543. ##

Sandson, N. (2022). Important drug-drug interactions for the addiction psychiatrist. Psychiatric Clinics of North America, 45(3), 431-450. ##

Tang, J., Herman, C., & Gong, G. (2020). A novel self-adaptive control strategy of frost prevention and retardation for air source heat pumps in winter conditions. Applied Mathematical Modelling, 83, 284-300. ##

Tangney, J. P., Baumeister, R. F., & Boone, A. L. (2004). High self-control predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72(2), 271-324. ##

Thiel, N., Jacob, G. A., Tuschen-Caffier, B., Herbst, N., Kulz, A. K., Hertenstein, E., & et al. (2016). Schema therapy augmented exposure and response prevention in patients with obsessive–compulsive disorder: Feasibility and efficacy of a pilot study. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 52, 59-67. ##

Vuijk, R., & Arntz, A. (2017). Schema therapy as treatment for adults with autism spectrum disorder and comorbid personality disorder: Protocol of a multiple-baseline case series study testing cognitive-behavioral and experiential interventions. Contemporary Clinical Trials Communications, 5, 80-85. ##

Wathers, D., & Siemens, J. C. (2018). Measures of state self-control and its causes for trackable activities. Journal of Business Research, 93, 1-11. ##

Yang, C., Zhou, Y., Cao, Q., Xia, M., & An, J. (2019). The relationship between self-control and self-efficacy among patients with substance use disorders: Resilience and self-esteem as mediators. Frontiers in Psychiatry, 10(388), 1-10. ##