بررسی تطبیقی کاربرد ادبی و نمادین عنصر رنگ در اشعار فردوسی طوسی و بشار بن برد

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 4، دوره 17، شماره 65، خرداد 1402، صفحه 37-48   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2023.1976546.2499

نویسندگان

طاهر جعفری¹؛ غلامرضا حیدری^{* 2}؛ لیدا نامدار³؛ جواد طاهری⁴

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خدابنده، دانشگاه آزاد اسلامی، خدابنده، ایران

²استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، واحدابهر، دانشگاه آزاد اسلامی. ابهر، ایران

³استادیارگروه زبان وادبیات فارسی ، واحد خدا بنده ،دانشگاه آزاداسلامی ،خدابنده ، ایران

⁴استاد یارگروه زبان وادبیات فارسی، واحدابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر،ایران

چکیده

یکی از مهمترین عناصر، در بروز خلاقیت‌های هنری به کارگیری رنگ است. در واقع رنگ از عناصر ویژه‌ای است که می‌توان از طریق شناخت ویژگی‌ها و تأثیرات آن، از بسیاری از رمزها پرده‌برداری کرد‌ و به رازهای پنهان بسیاری دست یافت. شاعران به عنوان زیباشناسان جهان هستی، از رنگ‌ها در تصاویر شعری خود استفاده کرده‌اند و گاه از آن در تبیین مفاهیم بیان ناشدنی‌ و فضای نمادین اشعار خود بهره برده‌اند‌.

در این پژوهش‌که به روش کتابخانه‌ای انجام شده است، ضمن ارائۀ شواهد شعری از اشعار فردوسی طوسی و بشاربن برد به عنوان شاعران مورد مطالعه که به نحوی از رنگها استفاده کرده‌اند، به تحلیل شگردها و چگونگی کاربرد ادبی، نمادین و بلاغی آنها از رنگ( خصوصاً از رنگ سیاه و سفید) در القای پیام به مخاطب پرداخته شده است.

نتایج تحقیق نشان می‌دهد که رنگهای سیاه و سفید در این اشعار فردوسی و بشاربن برد بسامد بالایی را نسبت به دیگر رنگها دارند. فردوسی و بشاربن برد، از ظرفیت عظیم رنگ‌ها، برای انتقال اندیشه‌ها، مقاصد و پیـام‌های خود در حوزه‌های گوناگون اجتماعی، فرهنگی، دینی و سیاسی در فضای واقعی، کنایی، نمـادین و اسطوره‌ای به مخاطبان خود، به خوبی بهره برده‌اند.

کلیدواژه‌ها

رنگ؛ فردوسی؛ شاهنامه؛ بشار بن برد

مراجع