مقایسة تطبیقی «تیپ‌های شخصیتی» در اشعار سیمین بهبهانی و غاده السمان بر اساس نظریه کارن هورنای

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 5، دوره 17، شماره 65، خرداد 1402، صفحه 47-94   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2023.1977116.2506

نویسندگان

فاطمه زندی¹؛ سپیده سپهری^{* 2}؛ آرزو شمالی اسکویی³؛ الهه حاجیها⁴

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحدرودهن ، دانشگاه آزاداسلامی، رودهن،ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن ، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن،ایران.

³استادیار گروه روانشناسی ، واحد رودهن ، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن،ایران.

⁴استادیار گروه زبان وادبیات فارسی ، واحد رودهن ،دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن،ایران.

چکیده

تحلیل روانشناختی شخصیت، یکی از رویکردهای اساسی نقد ادبی معاصر است. روانکاوان بزرگی چون فروید، یونگ و آدلر به بررسی روانشناختی شخصیت پرداخته‌اند. نظرها و آرای کارن هورنای، هم مبتنی بر اندیشه‌های فروید است و این مفاهیم را با اندک اختلافی که اندیشه‌های فروید در زمینة زیست‌شناختی دارد بسط می‌دهد. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به مقایسة تطبیقی اشعار سیمین بهبهانی و غاده السمان بر اساس نظریة تیپ‌های شخصیتی کارن هورنای پرداخته‌ایم. این پژوهش در صدد پاسخ به این سوال است که شخصیت‌ دو شاعر مورد نظر با توجه به اشعارشان، با کدام تیپ شخصیتی روانکاوانة کارن هورنای قابل انطباق است.

نتایج تحقیق نشان می‌دهد که با توجه بسامد زیاد موضوع عشق در اشعار این دو شاعر و دلزدگی از اجتماع، تیپ‌های شخصیتی این دو شاعر، مهرطلب و عزلت‌طلب است. هر دو شاعر در عرصۀ مضمون از کلیشه‌های اجتماعی روزگار و پارامتر‌های عاشقانه‌ای که زن را به انحصار و انقیاد می‌کشاند، بیزاری جسته‌اند و دنیای پیرامون را برای اصالت دادن به تجارب و احساسات زنانه، دنیای فاقد صلاحیت می‌دانند، بنابراین مطابق نظرات هورنای، این اجحاف، ظلم و فشار سبب پناه بردن آن‌‌ها به درون و انزوا‌و ایده‌آل‌گرایی شده است‌ و از همین جاست که عشق یکی از آرمان‌های مطرح شده در شعر دو شاعر محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

تحلیل روانکاوانه؛ تیپ‌های شخصیتی؛ کارن هورنای؛ سیمین بهبهانی؛ غاده السمان

مراجع