تأثیر توسعه انسانی بر پایداری زیست محیطی در کشورهای منتخب صادر کننده نفت

فصلنامه اقتصاد محاسباتی

دوره 2، شماره 1، اسفند 1401، صفحه 25-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مه شاد عرب¹؛ مرجان دامن کشیده^{* 2}؛ احمد جعفری صمیمی³؛ علیرضا دقیقی اصلی⁴؛ علی اسماعیل زاده مقری⁵

¹دانشکده اقتصاد و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

²مدیر گروه دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

³دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران

⁴استاد یار دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز

⁵مدیر دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز با مرتبه علمی دانشیار

چکیده

در مفهومی گسترده، پایداری به معنای توانایی نگهداری یا پشتیبانی مداوم یک فرآیند در طول زمان می باشد. در پایداری یک جامعه باید مطمئن شویم نیازهای نسل امروز، بدون این که به برآورده شدن نیازهای نسل های آینده آسیبی بزند؛ برآورده شود. پایداری دارای سه بعد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی است، که بعد زیست محیطی آن وزن تعیین کننده ای در پایداری دارد. در دهه های 2000 و 2010 تحقیقات تجربی بسیاری پیرامون موضوع پایداری به انجام رسیده است که الگوی تجربی مورد استفاده در این مطالعه ها بر پایه منحنی کوزنتس بوده است. همچنین در سال های گذشته دو مفهوم توسعه انسانی و پایداری به شکل گسترده ای در ادبیات توسعه به کار بسته شده اند. شاخص مرکب توسعه انسانی ابعاد گوناگونی دارد که می تواند روی پایداری و به ویژه پایداری زیست محیطی اثرگذار باشد. همچنین تأثیرگذاری درآمدهای کلان نفتی در کشورهای صادر کننده نفت بر توسعه انسانی در این کشورها نقش پررنگی را بازی نموده و کشورها را به سه گروه کشورهای نفتی با توسعه انسانی بالا، کشورهای نفتی با توسعه انسانی متوسط و توسعه انسانی پایین دسته بندی کرده است. در این مطالعه برای بررسی تأثیر شاخص توسعه انسانی در 35 کشور صادرکننده عمده نفت جهان از روش داده های تابلویی و تابع کوزنتس در دوره زمانی 2019-2010 استفاده شده است. نتیجه برآورد الگو به روش اقتصاد سنجی نشان داده که با افزایش در شاخص توسعه انسانی، پایداری زیست محیطی در این کشورها افزایش می یابد

کلیدواژه‌ها

"پایداری"؛ ،"پایداری زیست محیطی"؛ ،"توسعه انسانی"؛ ،"منحنی زیست محیطی کوزنتس"؛ ؛؛ ،"کشورهای صادرکننده نفت"

مراجع