تاثیر آموزش خودباوری مبتنی بر تئوری انتخاب بر کمال‌گرایی و خودکارآمدی دختران بازمانده از ازدواج

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 14، شماره 52، خرداد 1402، صفحه 77-90   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی شمالی احمدآبادی^* ؛ عاطفه برخورداری احمدآبادی

کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه پیام‌نور، میبد، یزد، ایران.

چکیده

هدف: افزایش سن ازدواج در میان برخی از دختران به یکی از دغدغه‌های مهم اجتماعی در دهه‌های اخیر تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش خودباوری مبتنی بر تئوری انتخاب بر کمال‌گرایی و خودکارآمدی دختران بازمانده از ازدواج انجام شد. روش: پژوهش حاضر یـک مطالعه نیمه‌‌آزمایشی، پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه ‌آماری متشکل از تمامی دختران بازمانده از ازدواج در سال 1399 در شهر اردکان یزد بود. 30 شرکت‌کننده به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند (15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه گواه). شرکت‌کنندگان به پرسشنامه کمال‌گرایی (هیل و همکاران، 2004) و مقیاس خودکارآمدی شرر و‎ ‎آدامز (1983) در مراحل آزمایش پاسخ دادند. گروه آزمایش، مداخله آموزش خودباوری مبتنی بر تئوری انتخاب را در 8 جلسه یک‌و‌نیم ساعته و هر هفته دو جلسه دریافت نمودند، در صورتیکه گروه گواه هیچگونه مداخله‌ای طی مدت زمان انجام پژوهش دریافت نکرد. داده‌های پژوهش با روش تحلیل کوواریانس و در سطح 05/0 تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین نمرات کمال‌گرایی در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه، در مرحله پس‌آزمون با کاهش معنادار (001/0>p) و میانگین نمرات خودکارآمدی با افزایش معناداری همراه بوده است (001/0>p). نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش، آموزش خودباوری مبتنی بر تئوری انتخاب می‌تواند به عنوان یک روش مداخله‌ای موثر در کاهش مشکلات روانشناختی دختران بازمانده از ازدواج مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

خودباوری؛ تئوری انتخاب؛ کمال‌گرایی؛ خودکارآمدی؛ دختران بازمانده از ازدواج

مراجع

انصاری، مینا؛ صداقتی فرد، مجتبی. (1397). مقایسه هوش هیجانی و احساس مثبت به همسر در افراد متأهل با ازدواج زودهنگام و دیرهنگام. فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی، 9(34): 83-94.

اورکی، محمد؛ بیتانه، مژگان. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر خودشفقتی بر کمال‌گرایی و سبک‌های دلبستگی دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه دارای اختلال اضطراب فراگیر. روانشناسی افراد استثنایی، 10(37): 39-58.

پهلوان، کیوان؛ کاکاوند، علیرضا؛ کیامنش، علیرضا. (1391). اثربخشی آموزش تفکر مثبت بر کمال گرایی ناسازگارانه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج. پژوهش های مشاوره (تازه ها و پژوهش های مشاوره)،  45(12): 53-74.

جمشیدی، بهنام؛ حسین چاری، مسعود؛ حقیقت، شهربانو؛ رزمی، محمدرضا. (1388). اعتباریابی مقیاس جدید کمال‌گرایی. علوم رفتاری، 4(9): 34-41.

جورابچی، سیده معصومه؛ دوکانه‌ای فرد، فریده. (1395). اثربخشی آموزش واقعیت‌درمانی بر کمال‌گرایی و اعتماد به نفس دختران متقاضی جراحی زیبایی شهر تهران. تحقیقات مدیریت آموزشی، 7(27): 46-56.

چین آوه، محبوبه؛ فریدونی، صمد؛ برهانی، فاطمه سادات. (1399). اثربخشی ترکیب مشاوره گروهی مبتنی بر تعهد و پذیرش با واقعیت درمانی بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی در زنان نابارور. پژوهش پرستاری، ۱۵(۶): 23-31.

حسینی، حاتم؛ گراوند، مریم. (1395). تبیین شکاف در رفتار و نگرش زنان نسبت به الگوی همسرگزینی در شهر کوهدشت. جامعه شناسی کاربردی، 27(1): 113-128.

رضاخانی، سیمین دخت؛ نوری قاسم آبادی، ربابه؛ جان بخش، مژگان. (1389). رابطه کمال گرایی با باورها و انگیزه های ازدواج در دانشجویان دانشگاه تهران. زن و مطالعات خانواده، 10(3): 61-73.

زارعان، منصوره. (1397). بررسی اکتشافی دلایل تأخیر در سن ازدواج از دیدگاه دختران دانشجوی شهر تهران. مطالعات زن و خانواده، 6(2): 110-86.

سلطانلو، فریبا. (1398). اثربخشی واقعیت درمانی به شیوه گروهی بر باورهای خودکارآمدی، شادکامی و کاهش تعارض های زناشویی در زنان متاهل. فصلنامه ایده‌های نوین روانشناسی، ۳ (۷): ۱-۲۱.

شمالی احمدآبادی، مهدی؛ محمدی احمدآبادی، ناصر؛ برخورداری احمدآبادی، عاطفه. (1399). اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر افسردگی، اضطراب و استرس در بیماران دیابت نوع‌ دو. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت، 9(35): 189-202.

صمدیان، مهناز؛ لیوارجانی، شعله؛ پناهعلی، امیر. (1398). اثربخشی آموزش تئوری انتخاب بر خودکارآمدی، جهتگیری هدف و انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه نهم شهرستان بناب. فصلنامه علمی پژوهشنامه تربیتی، 14(60): 79-100.

کیامرثی، آذر؛ نریمانی، محمد؛ صبحی قراملکی، ناصر؛ میکائیلی، نیلوفر. (1397). اثربخشی درمان های مثبت نگر و شناختی-رفتاری بر بهزیستی روانشناختی دانش آموزان کمال گرا. مطالعات روانشناختی، 14(2): 143-160.

محمدپور، علی؛ قوی، نعمت‌الله. (1392). عوامل اجتماعی بالا رفتن سن ازدواج جوانان. مطالعات جامعه شناسی، 6(20): 39-53.

مرادی‌زاده، سیروس؛ ویسکرمی، حسنعلی؛ میردریکوند، فضل الله؛ قدم‌پور، عزت اله؛ غضنفری، فیروزه. (1398). بررسی و مقایسه اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر و واقعیت‌درمانی بر کاهش کمال‌گرایی و استرس‌تحصیلی دانش‌آموزان دختر تیزهوش. روانشناسی افراد استثنایی، 9(34): 79-110.

معتمدی، م. (1397). اثربخشی ذهن آگاهی کودک محور بر اضطراب، پرخاشگری، کمالگرایی و نارسایی هیجانی دانش‌آموزان دارای اختلال خواندن دوره دبستان (12-8 سال). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، (خوراسگان).

منوچهری، اعظم؛ بهروزی، ناصر؛ شهنی ییلاق، منیجه؛ مکتبی، غلامحسین. (1398). آزمون مدل رابطه کمال‌گرایی مثبت و رویدادهای منفی زندگی با سبک‌های مقابله و بهزیستی روان‌شناختی: نقش واسطه‌ای سرمایه روان‌شناختی. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 15(60): 419-434.

میرشکاری، زینب؛ سعادتمند، زهره. (1394). بررسی رابطه بین کمال گرایی با خودکارآمدی و عزت نفس دانش آموزان مدارس ابتدایی شهرآباده طشک نیریز. اولین کنفرانس علمی پژوهشی راهکارهای توسعه وترویج آموزش علوم در ایران.

ناطق‌پور، الناز، صلیبی، ژاسنت. (1395). بررسی رابطه کمال گرایی و خودکارآمدی تحصیلی با فرسودگی تحصیلی در میان دانش آموزان دبیرستانی دختر و پسر پایه دهم شهر تهران. ماهنامه پیشرفت های نوین در علوم رفتاری، 1(3): 21-39.

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ, 1986(23-28).‏

Blanco, Q. A., Carlota, M. L., Nasibog, A. J., Rodriguez, B., Saldaña, X. V., Vasquez, E. C., & Gagani, F. (2020). Probing on the Relationship between Students' Self-Confidence and Self-Efficacy while engaging in Online Learning amidst COVID-19. Journal La Edusci, 1(4), 16-25.‏

Bosscher, R. J., & Smit, J. H. (1998). Confirmatory factor analysis of the general self-efficacy scale. Behaviour research and therapy, 36(3), 339-343.

Fu, D., Hase, A., Goolamallee, M., Godwin, G., & Freeman, P. (2020). The effects of support (in) adequacy on self-confidence and performance: Two experimental studies. Sport, Exercise, and Performance Psychology.‏

González Hernández, J., Muñoz-Villena, A. J., & Gómez-López, M. (2018). Stress regulation, physical activity, and perseverance in Spanish teenagers with perfectionist trends. Sustainability, 10(5), 1489.‏

Hewitt, P. L. (2020). Perfecting, belonging, and repairing: A dynamic-relational approach to perfectionism. Canadian Psychology/psychologie canadienne, 61(2), 101-110.

Hill, R. W., Huelsman, T. J., Furr, R. M., Kibler, J., Vicente, B. B., & Kennedy, C. (2004). A new measure of perfectionism: The Perfectionism Inventory. Journal of personality assessment, 82(1), 80-91.‏

Jaaffar, A. H., Ibrahim, H. I., Rajadurai, J., & Sohail, M. S. (2019). Psychological impact of work-integrated learning programmes in malaysia: the moderating role of self-esteem on relation between self-efficacy and self-confidence. International Journal of Educational Psychology, 8(2), 188-213.‏

Koivula, N., Hassmén, P., & Fallby, J. (2002). Self-esteem and perfectionism in elite athletes: Effects on competitive anxiety and self-confidence. Personality and individual differences, 32(5), 865-875.‏

Kudang, R. E., bin Mustaffa, M. S., Sabil, S., Khan, A., & Yahya, F. (2019). Coping Styles in Group Reality Therapy among Cardiac Women Patients with Depression. Indian Journal of Public Health Research & Development, 10(4), 1378-1381

Law, F. M., & Guo, G. J. (2015). The impact of reality therapy on self-efficacy for substance-involved female offenders in Taiwan. International journal of offender therapy and comparative criminology, 59(6), 631-653.‏

Limburg, K., Watson, H. J., Hagger, M. S., & Egan, S. J. (2017). The relationship between perfectionism and psychopathology: A meta analysis. Journal of clinical psychology, 73(10), 1301-1326.‏

Maclellan, E. (2014). How might teachers enable learner self-confidence? A review study. Educational Review, 66(1), 59-74.‏

Marks, R., & Allegrante, J. P. (2005). A review and synthesis of research evidence for self-efficacy-enhancing interventions for reducing chronic disability: implications for health education practice (part II). Health promotion practice, 6(2), 148-156.‏

Noble, C. L., Ashby, J. S., & Gnilka, P. B. (2014). Multidimensional perfectionism, coping, and depression: Differential prediction of depression symptoms by perfectionism type. Journal of College Counseling, 17(1), 80-94.‏

Stoeber, Joachim, Yang, Hongfei. (2010). Perfectionism and emotional reactions to perfect and flawed achievements: Satisfaction and pride only when perfect, Personality and individual differences 49(3), 246-251

Stutey, D. M., & Wubbolding, R. E. (2018). Reality play therapy: A case example. International Journal of Play Therapy, 27(1), 117-131.‏

Wolak, J. (2020). Self-Confidence and gender gaps in political interest, attention, and efficacy. The Journal of Politics, 82(4), 1490-1501.‏

Woodruff, S. L., & Cashman, J. F. (1993). Task, domain, and general efficacy: A reexamination of the self-efficacy scale. Psychological reports, 72(2), 423-432.