بررسی تطبیقی بازتاب آثار عطار در ادبیات شرق و غرب

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 6، دوره 17، شماره 65، خرداد 1402، صفحه 95-115   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2023.1900890.1892

نویسندگان

علی مزارعی¹؛ عسگر صلاحی²؛ مهرداد آقائی^{* 3}

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

²دانشیار گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

³استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

چکیده

انسان با اخلاق و ادب به نقطة کمال دست می‌یابد و علم همچون نردبانی است برای رسیدن به قلّۀ اخلاق، و این زمانی میسّر است که با معرفت قرین شود. معرفت یا به عبارتی عرفان، مفهومی کاملاً اخلاقی است که عارف با آثار عرفانی خود، راه رسیدن به آن را هموار می‌کند. بسیاری از نویسندگان و عارفان، در این راه قدم برمی‌دارند. ایران، مهد و خاستگاه شاعران عارفی بوده است که با خلق آثار عرفانی اسلامی نقطة عطفی در تاریخ عرفان بوده‌اند. عطّار نیشابوری از جملة شاعران ایرانی است که در محور عرفان اسلامی به عنوان قطب شناخته شده است. از این‌رو این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن معرفی عطّار، به تحلیل جایگاه عطّار در عرفان اسلامی و نقش ایشان در آشنایی مردم شرق و غرب با عرفان اسلامی و میزان تأثیر و بازتاب آن در ادبیات این دو پهنه بپردازد. بنابر نتایج حاکی از این جستار می‌توان گفت تأثیری که فکر و شعر عرفانی عطار بر ادبیات شرق و غرب گذاشته کمتر از تأثیر اسلام بر دل‌ها نیست؛ چرا که عرفان عطار آمیزه‌ای از مضامین اخلاقی و اسلامی با روح و روان شرقی است. به همین سبب عطّار پژوهی در بین ادیبان و شاعران شرق و غرب ناشی از الهام پذیری و گرایش عرفانی آن‌ها به ذائقة عرفانی عطار است.

کلیدواژه‌ها

عطّار؛ عرفان؛ ادبیات شرق و غرب؛ عطّار‌پژوهی؛ ترجمه

مراجع