تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 9,997 |
تعداد مقالات | 83,560 |
تعداد مشاهده مقاله | 77,801,149 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,843,812 |
بررسی اشعار شفیعیکدکنی بر اساس نظریۀ زیباییشناسی انتقادی مکتب فرانکفورت | ||
تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) | ||
دوره 15، شماره 56، تیر 1402، صفحه 76-98 اصل مقاله (480.98 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/dk.2023.701841 | ||
نویسندگان | ||
آرزو حسین پور چیانه1؛ کامران پاشایی فخری* 2؛ پروانه عادل زاده2 | ||
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. | ||
چکیده | ||
ادبیات معاصر فارسی از نظر بینش عمیق اجتماعی و سیاسی و وسعت دید انسانی و اهداف مردمی، که در گذشته ادبی ایران کمتر امکان بروز یافته بود بی مانند است. شاعران و نویسندگان این دوره همگام با دیگر افراد جامعه، مظاهر زشت اجتماع را به باد انتقاد می گرفتند و ادبیات که پیش از این به سبب ترتیب نظام اجتماعی نمی توانست از حکومت ها انتقاد به سزایی بکند در این دوره چون سلاحی برای کسب آزادی و ابزاری برای بیان انتقادهای سیاسی و اجتماعی به کار آمد. محمدرضا شفیعی کدکنی (م. سرشک) از شاعران برجسته معاصر محسوب می گردد. او شعر نیمایی را با گونه ای تعهد اجتماعی و نگرش انتقادی درآمیخت. موضوع اجتماعی «انتقاد» با ظهور مکتب فرانکفورت شکلی منسجم تر و علمی تر یافته است. هدف پژوهش حاضر بررسی اشعار شفیعی کدکنی بر اساس نظریۀ زیباییشناسی انتقادی مکتب فرانکفورت است. نوع نگاه شفیعی به کیفیت پیوند هنر با اجتماع حاوی رویکردی انتقادی است. رویکردی که به تعبیر متفکران فرانکفورت در هنر اصیل مدرن به خوبی قابل مشاهده است. مطابق با این دیدگاه، هنر مدرن بی آنکه به تصویرگر واقعیت های اجتماعی فروکاسته شود و در دام تفنن جویی مفرط بیفتد به صورتی غیرمستقیم به نفی وضعیت حاضر می پردازد. نتایج نشان می دهد که در شعر شفیعی مناسبات انتقادی هنر با جامعه به شکلی عالی نمایان می شود، انتقاد با استفاده از شگردهای خاصی چون طبیعت گرایی، نمادپردازی، قالب های خاص انتقادی و... در شعر او نمایان است. علاوه بر این مضامین انتقادی در بافت شعری، امکان جالبی در حوزۀ نقد سیاسی و اجتماعی در اختیار او نهاده است. | ||
کلیدواژهها | ||
شفیعی کدکنی؛ مکتب فرانکفورت؛ زیبایی شناسی انتقادی؛ جامعه | ||
مراجع | ||
کتابها آدورنو، تئودور (1391) تعهد، زیباییشناسی و سیاست (مجموعه مقالات)، ترجمۀ حسن مرتضوی، تهران: ژرف. آدورنو، تئودور (1385) زبان اصالت، ترجمۀ سیاوش جمادی، تهران: نشر ققنوس. احمدی، بابک (1378) آفرینش و آزادی، تهران: انتشارات مرکز. احمدی، بابک (1378) حقیقت و زیبایی (درسهای فلسفه هنر)، تهران: مرکز. احمدی، بابک (1392) خاطرات ظلمت (درباره سه اندیشهگر مکتب فرانکفورت)، تهران: نشر مرکز. باتامور، تام (1372) دبستان مکتب فرانکفورت، ترجمۀ محمد حریری اکبری، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز. بنیامین، والتر (1380) خیابان یکطرفه، ترجمۀ حمید فرازنده، تهران: مرکز. پارسانسب، محمد (1387) جامعهشناسی ادبیات فارسی از آغاز تا سال 1357، تهران: سمت. پورنامداریان، تقی (1389) رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، تهران: علمی و فرهنگی. شفیعیکدکنی، محمدرضا (1376) آیینهای برای صداها، تهران: نشر سخن. شفیعیکدکنی، محمدرضا (1388 الف) در کوچه باغهای نیشابور، تهران: سخن. شفیعیکدکنی، محمدرضا (1388) هزارۀ دوم آهوی کوهی، تهران: سخن. کافی، غلامرضا (1381) دستی بر آتش (شناخت شعر جنگ)، تهران: نوید. کالینیکوس، آلکس (1382) نقد پست مدرنیسم، ترجمة اعظم فرهادی، مشهد: نیکا. مارکوزه، هربرت (1379) بعد زیباشناختی، ترجمة داریوش مهرجویی، تهران: نشر هرمس. نوذری، حسینعلی(1389) نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعی و انسانی، تهران: نشر آگه. پایاننامه پیری، علی (1389) مکتب فرانکفورت و بسط نظریه انتقادی، پایاننامه کارشناسی ارشد فلسفه، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره). منابع لاتین Selden, Roman (1933) A Reader’s Guide to Contemporary Theory, Kentucky: university press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 57 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 82 |