رابطه خلق و دلبستگی مادر با مشکلات رفتاری فرزندان: نقش میانجی رابطه‌ی مادر-کودک

فصلنامه تحقیقات روانشناختی

دوره 12، شماره 37، بهمن 1399، صفحه 45-63   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

زهرا امین آبادی^{* 1}؛ نورمحمد رضایی²؛ سمیرا قربانی³

¹دانش آموخته دکترای روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

²استادیار گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران. ایران.

³دانشجوی کارشناسی ارشد مؤسسه روان پژوهان مفید.

چکیده

مقدمه: هدف پژوهش بررسی میانجی‌گری رابطه مادر-فرزند در رابطه خلق و دلبستگی مادر با مشکلات رفتاری کودکان 6 تا 12 سال بود. روش‌: مطالعه به روش همبستگی و با نمونه‌گیری در دسترس انجام شد. از جامعه هزار نفری کودکان شرکت‌کننده در فعالیت‌های تابستانی مراکز منطقه رجایی‌شهر کرج 300 مادرِ کودکان با متوسط 5/9 سال به ابزارهای ارزیابی رابطه مادر-کودک راس (1961)؛ دلبستگی کولینز و رید (1990)؛ استرس، اضطراب و افسردگی 21 سؤالی (1998)؛ و مشکلات رفتاری راتر (1964)  پاسخ دادند. پس از کنار گذاشتن 86 پرسشنامه، داده‌های 214 پرسشنامه با روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار لیزرل تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد دو متغیر خلق و دلبستگی مادر به طور مستقیم در رابطه با فرزند تأثیر مستقیم به ترتیب برابر با (18/0=β و 35/0-=β با 001/ 0P=)  و بر مشکلات رفتاری کودک تأثیر مستقیم در هر دو مسیر برابر (39/0=β، 001/0P=) است. این در حالی است که متغیر میانجی یعنی رابطه مادر–فرزند تأثیر معنی‌داری بر مشکلات رفتاری کودکان ندارد (12/0-=β، 001/ 0P=).  در ضمن دو متغیر مطرح شده توانستند 55 درصد از مشکلات رفتاری کودکان را در سطح 05/0 تبیین نمایند. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که از جمله عوامل مؤثر در مداخلات در کاهش مشکلات رفتاری، علاوه بر مهارت‌های فرزند‌پروری مداخله جهت بهبود خلق و مشکلات دلبستگی‌ مادر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

خلق؛ دلبستگی؛ رابطه‌ی مادر-کودک؛ مشکلات رفتاری

مراجع