طراحی برنامه درسی تربیت شهروند الکترونیک در دوره ابتدایی

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 1، دوره 20، شماره 76، خرداد 1402، صفحه 1-23   

نوع مقاله: مقاله مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsre.2023.1960794.2170

نویسندگان

روژین حسین زاده^{* 1}؛ مجیدعلی عسگری²؛ عفت عباسی³؛ مصطفی قادری⁴

¹دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی،تهران،ایران.

²دانشیار گروه آموزش برنامه ریزی درسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی،تهران،ایران.

³دانشیار گروه آموزش برنامه ریزی درسی،دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی،تهران.ایران.

⁴دانشیار گروه آموزش برنامه ریزی درسی،دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف طراحی الگوی برنامه درسی تربیت شهروند الکترونیک در دوره ابتدایی و به شیوه سنتزپژوهی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه منابع چاپی و الکترونیک در زمینه شهروندی الکترونیک مربوط به سال‌های 2000 تا 2022 بود که بر اساس نمونه‌گیری هدفمند 107 مورد از آن‌ها انتخاب شد. داده‌ها طی فرایند سه مرحله‌ای غربالگری با استفاده از روش فراتحلیل تجزیه‌وتحلیل شد. روایی الگو با بهره‌گیری از نظرات کارشناسی در چارچوب روش دلفی [n=30] با استفاده از طراحی پرسش­نامه، مصاحبه با گروه کانون مرکزی[n=10]  و روش قابلیت اعتماد احصاء شد. یافته‌ها نشان داد اهداف برنامه درسی تربیت شهروندی را می‌توان به صورت غایی (توانمندی در مهارت‌های زیست در عصر آنلاین)، کلی (آشنایی با هویت‌یابی الکترونیک، آگاهی از حقوق الکترونیک، توانایی برقراری ارتباطات درست در جهان الکترونیک، توانایی مشارکت وحفظ امنیت الکترونیک) و جزئی (توانایی خرید الکترونیک و پیگیری سفارش، ایجاد هویت اکترونیک مثبت، مدیریت اقدامات شخصی در فضای الکترونیک، حقوق الکترونیک، تعهد در قبال رفتار آنلاین، استفاده مسئولانه از تکنولوژی الکترونیک، آشنایی با رفتار ایمن، برقراری ارتباط آنلاین صحیح، زمینه سازی نقش­آفرینی شهروند الکترونیک، حفاظت از حریم خصوصی، آشنایی با مخاطرات جسمی و روانی فضای مجازی، آشنایی با نمادهای امن در خرید آنلاین، مهات مواجهه با افشای اطلاعات) دسته‌بندی کرد. محتوا نیز تابع سازمان‌دهی بین‌رشته‌ای بوده و همسو با اهداف تنظیم شد. راهبردهای یاددهی یادگیری در پنج طیف مشارکتی، شخصی‌سازی، مسئله‌مداری، شبیه‌سازی واقتضایی تبیین شدند. ارزیاب و ابزار نیز در وجه ارزشیابی پیشنهاد شد. نتایج این حقیق حاکی از تایید اعتبار برنامه درسی پیشنهادی و عناصر جزئی آن است.

کلیدواژه‌ها

شهروندی الکترونیک؛ برنامه درسی؛ سنتزپژوهی؛ دوره ابتدایی

سایر فایل های مرتبط با مقاله

JSRE_Volume 20_Issue 76_Pages 1-23.pdf

مراجع

   رادمهر، علی. (1400). واکاوی چالشها و فرصتهای آموزش شهروند الکترونیک در دوره ابتدایی (یک مطالعه پدیدارشناسانه). فصلنامه فناوری و دانش پژوهی در تعلیم و تربیت. 1(1): 53-45.

1. doi:30473/t-edu.2021.8346
2.  

3.              پورسلیم، عباس.، عارفی، محبوبه.، فتحی واجارگاه، کورش. (1398). مدل ادراک و نگرش معلمان، متخصصان و اساتید دانشگاه نسبت به برنامه درسی تربیت شهروند جهانی در دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران. تدریس پژوهی. 7(1): 21-43

doi: 10.34785/j012.2019.151

منافی شرف آباد، کاظم؛ زمانی، الهام و مهدوی خواه، علی(1392)، تربیت شهروندی، مبانی، رویکردها و سیر جامع نظریه­ها، تهران، سبزرایان گستر.

https://ketab.ir/book/68390b38-dd44-49a0-8bf7-e08d386941e8

 

Bearden, S. (2019). Digital Citizenship: a Community-Based Approach. California: Corwin Press.

https://doi.org/10.4135/9781483392639

 

Bekker, T, Bakker, S, Douma, I, van der Poel, J, Scheltenaar, K. (2015). Teaching children digital literacy through design-based learning with digital toolkits in schoolInternational. Journal of Child-Computer Interaction. 5, 29–38.

https://doi.org/10.1016/j.ijcci.2015.12.001

 

Bennett, L. W. (2007). Civic Learning in Changing Democracies: Challenges for Citizenship and Civic Education. New York: Routledge.

https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9780203941638-5/civic-learning-changing-democracies-lance-bennett

 

Bennett, L. W. (2008). Learning How Digital Media Can Engage Youth. Cambridge: MIT Press.

https://psycnet.apa.org/record/2007-18962-000

 

Biseth, H, Hoskins, B (2021). Northern Lights on Civic and Citizenship Education. Switzerland: Springer

https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-66788-7

 

Burkhardt, C. Monsour, M. Valdez, G. Gunn, C. Dawson, M. Lemke, C. Coughlin, E. Thadani, V. Martin, C. (2003). Engauge, 21^st Century Skills: Literacy in the Digital Age. North Central Regional Educational Laboratory and the Metiri Group. Available at: https://www.readkong.com/page/engauge-21st-century-skills-literacy-in-the-digital-age-8003382

 

Calvani, A. Cartelli, A. Ranieri, M. (2008). Models and Instruments for Assessing Digital Competence at School. Journal of e-Learning and Knowledge Society, 4(3),183-193

https://www.learntechlib.org/p/43442/

 

Carrasco-Sáez, J. L. Careaga Butter, M. Graciela, B. (2017).The New Pyramid of Needs for the Digital Citizen: A Transition towards Smart Human Cities. Sustainability, 9(12), 2258

https://doi.org/10.3390/su9122258

 

Cohen, J. N. Mihailidis, P. (2013). Exploring Curation as a core competency in digital and media literacy education. Journal of interactive media in education, 1(2).

doi:10.5334/2013-02

 

Whittaker, L. (2015). Young citizens and political participation in a digital society: addressing the democratic disconnect (studies in childhood and youth). Children's Geographies, 14(4), pp. 494–495

https://doi.org/10.1080/14733285.2015.1119533

 

Deursen, A. J. A. M. Dijk, J. A. G. M. (2009). Improving digital skills for the use of online public information and services. Government Information Quarterly, 26(2), pp. 333–340.

https://doi.org/10.1016/j.giq.2008.11.002

 

Dostál, J. Wang, X. Steingartner, W. Nuangchalerm, P. (2017). Digital Intelligence - New Concept in Context of Future School of  Education (September 26, 2018). Proceedings of ICERI2017 Conference 16th-18th November 2017, Seville, Spain. Available at: https://ssrn.com/abstract=3255366

 

Escoda, A. P. (2014). Media Literacy in Primary School: New Challenges in the Digital age. Education in the Knowledge Society (EKS), 15(1), pp. 43-69.

https://doi.org/10.14201/eks.11652

 

Öztürk, G. (2021). Teaching Digital citizenship and its teaching: A literature review. Journal of Educational Technology & Online Learning, 4(1), 31-45.

doi: http://doi.org/10.31681/ jetol.857904

 

Farmer, L. (2010). Teaching Digital Citizenship. Selected Topics in Education and Educational Technology gournall. Available from:

 https://www.researchgate.net/publication/228403914_Teaching_Digital_Citizenship

 

Ghamrawi, N. (2018) . Schooling for Digital Citizens. Open Journal of Leadership, 7(3), pp: 209-224.

doi: 10.4236/ojl.2018.73012

 

Gleason, B. Gillern, S.V. (2018). Digital citizenship with social media: Participatory practices of teaching and learning in secondary education. Journal of Digital Citizenship with Social Media. 21(1), pp: 200-212.

https://www.jstor.org/stable/26273880

 

Ito, M. (2007). Engineering play: a cultural history of children’s software. Cambridge: The MIT Press.

https://www.jstor.org/stable/j.ctt5vjrfw

 

Jafari, A, Batebi, S. (2015). Citizen and Citizenship Rights. Cumhuriyet University Faculty of Science Science Journal (CSJ), 36(3)

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/714217#:~:text=NATURE%20OF%20CITIZENSHIP%20RIGHTS&text=Citizenship%20rights%20more%20than%20all,managerial%20structure%20and%20just%20trial.

 

Jenkins, H., Shresthova, S., Gamber, L., Thompson, K., Vilenchik N and Zimmerman, A .(2016). By Any media necessary (the new youth activism). New York: New York University Press.

https://www.jstor.org/stable/j.ctt180401m

 

Jones, L, J. Mitchell, K. (2015). Defining and measuring youth digital citizenship. New Media & Society, 18(9).

https://doi.org/10.1177/1461444815577797

 

Karaduman, H, Özturk, C. (2014). The effects of activities for digital citizenship on students’ attitudes toward digital citizenship and their reflections on students’ understanding about digital citizenship. Journal of Social Studies Education Research, 5(1), pp: 38-78.

https://jsser.org/index.php/jsser/article/view/156

 

Kim, M., Choi, D. (2018). Development of Youth Digital Citizenship Scale and Implication for Educational Setting. Educational Technology & Society, 21 (1), pp:155–171.

https://www.researchgate.net/publication/322733172_Development_of_youth_Digital_Citizenship_Scale_and_implication_for_educational_setting

 

Krutka, D. G. (2014). Democratic twittering: Microblogging for a more participatory social studies. Social Education, 78(2), pp: 86-89.

https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc1020972/

 

Livia, P. Serena, T. (2021). Digital Citizenship Education in the First Cycle of Education. First Results of a Collaborative Research in Lombardy and Molise (Italy). In Proceedings of the 2nd International Conference of the Journal Scuola Democratica Reinventing Education, Citizenship, Work and The Global Age, 02-05 June 2021.

https://iris.unimol.it/handle/11695/101301

 

Livingstone, S. & Haddon, L. (2009). EU Kids Online: Final report. London: LSE.

https://www.researchgate.net/deref/http%3A%2F%2Feprints.lse.ac.uk%2F24372%2F

 

Loader, B. (2007). Young Citizens in the Digital Age (Political engagement, young people and new media). Milton Park: Routledge

https://www.routledge.com/Young-Citizens-in-the-Digital-Age-Political-Engagement-Young-People-and/Loader/p/book/9780415409124

 

Maureen, I. Meij, H. Jong, T. (2018). Supporting Literacy and Digital Literacy Development in Early Childhood Education Using Storytelling Activities . International Journal of Early Childhood, 50, pp:371-389

https://link.springer.com/article/10.1007/s13158-018-0230-z

 

Mitchell, L. (2016). Beyond Digital Citizenship. Middle Grades Review, 1(3).

http://scholarworks.uvm.edu/mgreview/vol1/iss3/3

 

Mossberger, K. Tolbert, C. McNeal. R. S. (2007). Digital Citizenship: The Internet, Society, and Participation. Cambridge: The MIT Press.

https://doi.org/10.7551/mitpress/7428.001.0001

 

     Mohaghar M, Jafarnezhad. A, Modarres Yazdi. M, Sadeghi. M. R. (2013). Presenting a comprehensive model information coordination of automotive supply network using hypertext method. Journal of Scientific Information Management, 5(4), pp: 161-194. https://doi.org/10.22059/jitm.2013.36059

 

Nuroh, E. (2017). Digital Age Literacy in Elementary School. Advances in Social Science, Education and Humanities Research (ASSEHR), 125, pp: 119-123.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/

 

O’Brien, J .(2008). Are We Preparing Young People for 21st -Century Citizenship With 20th-Century Thinking? A Case for a Virtual Laboratory of Democracy. Remaking Governance , Bristol: The Policy Press, 159–178.

 

Oblinger, D. G & Oblinger, J L. (2005).  Educating the net generation. Boulder: Educause 

https://www.educause.edu/research-and-publications/books/educating-net-generation

 

Ohler, J. (2010). Digital Community: Digital Citizen. Thousand Oaks: Corwin Press.

https://sk.sagepub.com/books/digital-community-digital-citizen

 

Öztürk, G. (2021). Digital citizenship and its teaching: A literature review. Journal of Educational Technology & Online Learning, 4(1), pp: 31-45.

https://sk.sagepub.com/books/digital-community-digital-citizen

 

Palfry, J. Gasser, U. (2008). Born digital: understanding the first generation of digital natives. New York: Basic Books

https://www.amazon.com/Born-Digital-Understanding-Generation-Natives/dp/0465018564

 

Pangrazio, L, Sefton-Green, J. (2021). Digital rights, digital citizenship and digital literacy: What’s the difference?. Journal of New Approaches in Educational Research. 10(1), pp: 15-27.

https://naerjournal.ua.es/article/view/v10n1-1

 

Parker, J. Hampton, S. (2011). Collaboration and Productivity scientific Syenthesis. American Institue of Biological Sciences press (BioScience, 61(11), 900-910.

https://europarl.primo.exlibrisgroup.com/discovery/fulldisplay?docid=cdi_proquest_journals_906020976&context=PC&vid=32EPA_INST:32EPA_V1&lang=en&search_scope=MyInst_and_CI&adaptor=Primo%20Central&tab=Everything&query=sub,exact,Performance%20technology,AND&mode=advanced

 

Paul, C, M, Spires, H, Kerkhoff, S. (2017). Digital Literacy for the 21st Century. Penssylvania: IGI Global.

doi:10.4018/978-1-5225-7659-4.ch002

 

Pedersen, A. Y., Nørgaard, R. T., & Köppe, C. (2018). Patterns of Inclusion: Fostering Digital Citizenship through Hybrid Education. Educational Technology & Society, 21(1), pp: 225–236.

https://www.jstor.org/stable/26273882

 

4. Pettersson, F. (2018). On the issues of digital competence in educational contexts – a review of literature. Education & Information Technologies, 23m pp: 1005-1021.

https://link.springer.com/article/10.1007/s10639-017-9649-3

 

Prensky, M. (2011). Teaching digital natives. EU: Corwin Press.

https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/teaching-digital-natives/book233944?page=1

 

Rahim, M. N. (2021). A critical review of the impacts of digital citizenship on teachers and students’ educational development. International Journal of Multidisciplinary: Applied Business and Education Research, 2(7), pp: 557-564.

https://www.ijmaberjournal.org/index.php/ijmaber/article/view/143

 

Rahmah, A (2015). Digital Literacy Learning System for Indonesian Citizen. Procedia Computer Science journal, 72, pp: 94 – 101.

https://doi.org/10.1016/j.procs.2015.12.109

 

Ranchordas, S. (2020). We teach and learn online. are we all digital citizens now? lessons on digital citizenship from the lockdown. Gronningen: University of Gronningen.

https://research.rug.nl/en/publications/we-teach-and-learn-online-are-we-all-digital-citizens-now-lessons

 

      Rezai, A., Saadatmand, Z., Rahmani, J. (2022). Perspectives and challenges of global citizenship education in the Iran primary school curriculum: analysis based on an Islamic republic context. Iranian Journal of Comparative Education, 5(1), pp: 1789-1812. doi: 10.22034/IJCE.2022.304306.1348

 

Rheingold, H.(2008). Using participatory media and public voice to encourage civic engagement. civic life online: learning how digital media can engage youth. Cambridge: The MIT Press.

doi: 10.1162/dmal.9780262524827.097.

 

Ribble, M. (2011). Digital Citizenship in Schools, (Cilt 2nd Edition). Washington DC: The International Society for Technology in Education (ISTE).

https://www.amazon.com/Digital-Citizenship-Schools-Mike-Ribble/dp/1564843017

 

Ribeiro, A, Rodrigues, M, Menezes ,I, Caetano, A, Pais , S. (2012). Promoting “active citizens”? the critical vision of ngos over citizenship education as an educational priority across europe. International Journal of Progressive Education, 8(3), pp:32-47.

https://ijpe.inased.org/makale/2520

 

Rodríguez, I. van Oosten, J. Igartua, J. (2018). A study of the relationship between parental mediation and adolescents’ digital skills, online risks and online opportunities. Computers in Human Behavior, 82: 186e198.

https://doi.org/10.1016/j.chb.2018.01.012

 

Simatupang, E. Wahab, A. A. (2022). Strengthening Digital Citizenship Through Digital-Based Civics Learning. Annual Civic Education Conference.

doi: 10.2991/assehr.k.220108.016

 

Simsek, E. Simsek, A. (2013). New Literacies for Digital Citizenship. Contemporary Educationa Technology, 4(2), pp: 126-137.

https://www.arastirmax.com/en/publication/contemporary-educational-technology/4/2/new-literacies-digital-citizenship/arid/e0f5c42f-2863-4ccc-870e-78d19fc4e946

 

Vromen, A. (2017). Digital Citizenship and Political Engagement (The Challenge from Online Campaigning and Advocacy Organisations). Berlin: Springer.

https://doi.org/10.1057/978-1-137-48865-7

 

Wilsona, M, Kathleen, S, Perman, G. (2015). Rethinking ICT literacy: From computer skills to socialnetwork settings. Thinking Skills and Creativity jurnal 18 (2015) 65–80. http://dx.doi.org/10.1016/j.tsc.2015.05.001

 

Yamamoto, J. Ananou, S. (2015). Humanity in the Digital Age: Cognitive, Social, Emotional, and Ethical Implications. Contemporary Educationa; Technology Teaching, 2015, 6(1), pp: 1-18.

https://www.researchgate.net/publication/339283006_Humanity_in_Digital_Age_Cognitive_Social_Emotional_and_Ethical_Implications

 

Zimmer L. (2006). Qualitative meta-synthesis: a question of dialoguing with text. Journal of Advanced Nursing, 53(3), pp: 311-318.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16441536/