اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک‌های دلبستگی و صمیمیت زناشویی زوجین شهر تهران

زن و مطالعات خانواده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 خرداد 1402

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2023.1979782.1823

نویسندگان

مریم محمدی¹؛ علی شیرافکن کوپکن^{* 2}؛ عبدالله شفیع آبادی³؛ عبدالحسن فرهنگی⁴

¹دانشجوی دکترای تخصصی مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

²استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور مرکز سمنان، سمنان، ایران. مدعو دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران. (نویسنده مسئول) [e-mail]

³استاد گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبائی، مدعو دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

⁴استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک­های دلبستگی و صمیمیت زناشویی زوجین شهر تهران بود. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل همراه با مرحله پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری کلیه زوجین شهر تهران در سال 1398 بودند. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 30 زوج انتخاب و سپس به شیوه تصادفی ساده در 2 گروه جایگزین شدند(هر گروه 15 زوج). گروه‌ آزمایش تحت طرحواره درمانی قرار گرفت. از مقیاس­ سبک­های دلبستگی کولینز(1996) و پرسشنامه صمیمیت زناشویی باگاروزی( 1997) به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. تحلیل اطلاعات با نرم‏افزار SPSS نسخه 24 در دو بخش توصیفی و استنباطی(تحلیل واریانس آمیخته و آزمون بن‏فرونی) انجام پذیرفت. نتایج نشان داد درمان مذکور در مرحله پس‌آزمون و پیگیری اثربخشی معناداری بر سبک­های دلبستگی و صمیمیت زناشویی داشته است(05/0>P). نتایج این پژوهش دارای تلویحات کاربردی جهت استفاده از برنامه­های مداخلات درمانی دارد که در آن از رویکرد طرحواره درمانی جهت کاهش مشکلات زناشویی استفاده شد. همچنین بر اساس یافته­  های این پژوهش، می­توان جهت بهبود سبک­های دلبستگی و صمیمیت زناشویی زوجین از برنامه­ های زوج درمانی مبتنی بر طرحواره درمانی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

سبک‌های دلبستگی؛ صمیمیت زناشویی و طرحواره درمانی

مراجع

احمدزاده اقدم، ابراهیم؛ کریمی ثانی، پرویز؛ گودرزی، محمود؛ و مرادی، امید. (1399). بررسی اثربخشی زوج درمانی با رویکرد طرحواره درمانی بر سرخوردگی و تعهد زناشویی در زوجین. نشریه روان پرستاری، 8(5)، 13-1.

اسماعیل­زاد، نگین؛ و اکبری، بهمن. (1400). اثربخشی طرحواره درمانی بر خودکارآمدی جنسی، رضایت زناشویی و طرحواره‎های ناسازگار اولیه در زوجین با تعارضات زناشویی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 64(1)، 2298-2286.

امانی، احمد؛ ثنایی ذاکر، باقر؛ نظری، علی­محمد؛ و نامداری پژمان، مهدی. (1390). اثربخشی دو رویکرد طرحواره درمانی و دلبستگی درمانی بر سبکهای دلبستگی در دانشجویان مرحله عقد. نشریه مشاوره و روان درمانی خانواده، 1(2)، 191-171.

آهی، قاسم؛ و محمدی فر، محمدعلی؛ و بشارت، محمدعلی. (1386). پایایی و اعتبار فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره­های یانگ. نشریه روانشناسی و علوم تربیتی، 37(3)، 20-5.

بختیاری، انسیه؛ حسینی، سعیده؛ عارفی، مختار؛ افشاری­نیا، کریم. (1400). نقش واسطه‌ای صمیمیت زناشویی در رابطه بین سبک‌های دلبستگی و نگرش به خیانت زناشویی. نشریه پژوهش­های مشاوره، 20(77)، 140-122.

تاج­آبادی، زهره؛ و دهقانی، فهیمه. (1400). پیش‌بینی رضایت از زندگی بر اساس سبک‌های دلبستگی و قدردانی در سالمندان ساکن آسایشگاه. نشریه روان‌شناسی پیری، 7(1)، 81-69.

تقی­یار، زهرا؛ پهلوان­زاده، فرشاد؛ و سماوی، سید عبدالوهاب. (1395). اثربخشی طرحواره درمانی بر سرخوردگی زناشویی زنان متأهل. مجله زن و مطالعات خانواده، 9(34)، 64-49.

چراغی سیف آباد، نجمه؛ احتشام­زاده، پروین؛ عسگری، پرویز؛ و جوهری­فرد، رضا. (1399). بررسی و مقایسه اثربخشی طرحواره‌‌‌ درمانی ذهنیت ‌مدار و زوج ‌درمانی هیجان ‌مدار بر افزایش سبک‌ دل‌بستگی ایمن و کاهش سبک‌های دل‌بستگی اجتنابی و دوسوگرا در زوجین با تعارض زناشویی. نشریه مشاوره کاربردی، 10(2)، 98-73.

رامتین فر، هاله؛ و علیزاده، ماندانا. (1399). رابطه طرحواره­های ناسازگار اولیه با هوش هیجانی و تنظیم هیجانی در سالمندان مبتال به دیابت. فصلنامه پرستاری، مامایی و پیراپزشکی، 6(3)، 88-78.

صائمی، حسین؛ بشارت، محمدعلی؛ و اصغرنژادفرید، علی­اصغر. (1398). پیش بینی سازگاری زناشویی بر اساس صمیمیت زناشویی و دشواری تنظیم هیجان. ماهنامه علوم روانشناختی، 18(78)، 646-635.

صحت، نرگس؛ شفیع­آبادی، عبدالله؛ و آقایی، اصغر. (1399). اثربخشی درمان به شیوه خودمتمایزسازی بر صمیمیت زناشویی و سازگاری زوجین. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 63(6)، 2174-2164.

صدیقی، فائزه؛ دوکانه­ای فرد، فریده؛ و رضاخانی، سیمین دخت. (1399). الگوی ساختاری رضایت زناشویی بر‌ اساس ویژگی‌های شخصیتی و سبک‌های دلبستگی با میانجی‌گری راهبردهای مقابله‌ای. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، 19(95)، 1486-1475.

طاهائی، ساناز السادات؛ و بنیسی، پریناز. (1401). اثربخشی آموزش ارتباط مؤثر بر سبک­های دلبستگی، نشاط اجتماعی و نگرش به عشق در زوجین. مجله رویکردی نو در علوم تربیتی، 4(2)، 114-103.

عربی، پروین؛ باقری، نسرین؛ و میرهاشمی، مالک. (1400). پیش­بینی وابستگی به شبکه­های اجتماعی مجازی بر اساس نارسایی هیجانی، سبک­های دلبستگی، بهزیستی روانشناختی و احساس تنهایی. نشریه روان پرستاری، 9(1)، 76-66.

فرهادی، افسون؛ صالحین، شهربانو؛ آقایان، شاهرخ؛ کرامت، افسانه؛ و طالبی، سولماز. (1399). اثربخشی واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر صمیمت زناشویی و رضایت جنسی زنان تازه متاهل. مجله مراقبت پرستاری و مامایی ابن‌سینا، 28(2)، 92-83.

قنبری، الهام؛ و امیدوار، بنفشه. (1400). مقایسه سبک­های دلبستگی و حمایت اجتماعی ادراک شده در افراد مراجعه کننده و غیر مراجعه کننده به فالگیر. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 9 (59)، 56-47.

کوچی، صدیقه؛ مامی، شهرام؛ و احمدی، وحید. (1400). نقش واسطه ای راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی اجتماعی در رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و اضطراب اجتماعی در دختران نوجوان. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، 20(102)، 966-953.

کیان، فرناز؛ اعتمادی، عذرا؛ و بهرامی، فاطمه. (1399). اثربخشی زوج‌درمانی گروهی هیجان‌مدار بر دلبستگی زوجین و شادمانی زناشویی. فصلنامه دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 21(1)، 83-72.

مخلص، حسن؛ فتاحی اندبیل، اعظم؛ و شفیع­آبادی، عبدالله. (13400). ﺍﺛﺮﺑﺨﺸﯽ «درمان کوتاه راه حل -محور» ﺑﺮ صمیمیت زناشویی و خود ارزشمندی احتمالی زﻭﺟﻴﻦ ﻣﺘﻘﺎﺿﯽ ﻃﻼق. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت، 10(2)، 122-110.

مرتضوی،  مهناز؛ رسولی، رویا؛ حسینیان، سیمین؛ و زارعی، حسن. (1399). اثربخشی برنامه پیشگیری و بهبود رابطه مبتنی بر رویکرد تلفیقی گاتمن و گلاسر بر عشق، احترام و صمیمیت زناشویی. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 11(1)، 149-137.

میرابی، میترا؛ حافظی، فریبا؛ مهرابی­زاده هنرمند، مهناز؛ نادری، فرح؛ و احتشام­زاده، پروین. (1400). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی هیجان محور و درمان کوتاه مدت راه‌حل محور بر صمیمیت زناشویی در زنان دارای تعارض زناشویی مراجعه کننده به مراکز روانشناختی. پژوهش‌نامه زنان، 12(35)، 256-241.

نصرزاده، زهرا؛ و صداقتی­فرد، مجتبی. (1400). پیش­بینی خرسندی زناشویی بر اساس تمایزیافتگی خود و صمیمیت زوجین در دانشجویان متاهل. فصلنامه علمی و پژوهشی روانشناسی تحلیلی شناختی، 12(44)، 55-47.

Arntz, A., Jacob, G. A., Lee, C. W., Brand-de Wilde, O. M., Fassbinder, E., Harper, R. P., ... & Farrell, J. M. (2022). Effectiveness of Predominantly Group Schema Therapy and Combined Individual and Group Schema Therapy for Borderline Personality Disorder: A Randomized Clinical Trial. JAMA psychiatry, 79(4), 287-299.

Bagarozzi, D. A. (1997). Marital intimacy needs questionnaire: Preliminary report. American Journal of Family Therapy, 25(3), 285-290.

Bean, R. C., Ledermann, T., Higginbotham, B. J., & Galliher, R. V. (2020). Associations between Relationship Maintenance Behaviors and Marital Stability in Remarriages. Journal of Divorce & Remarriage, 61(1), 62-82.

Bossio, J. A., Higano, C. S., & Brotto, L. A. (2021). Preliminary development of a mindfulness-based group therapy to expand couples’ sexual intimacy after prostate cancer: a mixed methods approach. Sexual Medicine, 9(2), 100-121.

Collins, N. L. (1996). Working models of attachment: Implications for explanation, emotion, and behavior. Journal of personality and social psychology, 71(4), 810.

Collins, N.R., & Read, S.J. (1990). Adult attachment, working models, and relationship quality in dating couples. J Personal Soc Psychol, 58, 644–663.

El Frenn, Y., Akel, M., Hallit, S., & Obeid, S. (2022). Couple’s Satisfaction among Lebanese adults: validation of the Toronto Alexithymia Scale and Couple Satisfaction Index-4 scales, association with attachment styles and mediating role of alexithymia. BMC psychology, 10(1), 1-10.

Gibby, J. G., & Whiting, J. B. (2022). Insecurity, Control, and Abuse: What Attachment Theory Can Teach Us About Treating Intimate Partner Violence. Contemporary Family Therapy, 1(2), 1-13.

Gouin, J. P., & MacNeil, S. (2019). Attachment style and changes in systemic inflammation following migration to a new country among international students. Attachment & human development, 21(1), 38-56.

Gülüm, İ. V., & Soygüt, G. (2022). Limited reparenting as a corrective emotional experience in schema therapy: A preliminary task analysis. Psychotherapy research, 32(2), 263-276.

Jones, J. D., Fraley, R. C., Ehrlich, K. B., Stern, J. A., Lejuez, C. W., Shaver, P. R., & Cassidy, J. (2018). Stability of attachment style in adolescence: An empirical test of alternative developmental processes. Child development, 89(3), 871-880.

Lawford, H. L., Astrologo, L., Ramey, H. L., & Linden-Andersen, S. (2020). Identity, Intimacy, and Generativity in Adolescence and Young Adulthood: A Test of the Psychosocial Model. Identity, 20(1), 9-21.

Overall, N. C., Pietromonaco, P. R., & Simpson, J. A. (2022). Buffering and spillover of adult attachment insecurity in couple and family relationships. Nature Reviews Psychology, 1(2), 101-111.

Phillips, K., Brockman, R., Bailey, P. E., & Kneebone, I. I. (2019). Young Schema Questionnaire–Short Form Version 3 (YSQ-S3): Preliminary validation in older adults. Aging & mental health, 23(1), 140-147.

Sorokowski, P., Sorokowska, A., Karwowski, M., Groyecka, A., Aavik, T., Akello, G., ... & Sternberg, R. J. (2021). Universality of the triangular theory of love: adaptation and psychometric properties of the triangular love scale in 25 countries. The Journal of Sex Research, 58(1), 106-115.

Tolmacz, R., Bachner-Melman, R., Lev-Ari, L., & Almagor, K. (2022). Interparental conflict and relational attitudes within romantic relationships: The mediating role of attachment orientations. Journal of Social and Personal Relationships, 39(6), 1648-1668.

Vowels, L. M., & Mark, K. P. (2020). Partners’ Daily Love and Desire as Predictors of Engagement in and Enjoyment of Sexual Activity. Journal of Sex & Marital Therapy, 1-13.

Young, J. E. (2005). Young Schema Questionnaire – Short Form 3 (YSQ-S3). New York, NY: Cognitive Therapy Center.

Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy. New York: Guilford, 254.