نقش مغیره بن شعبه درحملات اعراب مسلمان به ایران

پژوهش نامه تاریخ

دوره 18، شماره 69، اسفند 1401   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/hstr.2023.1977849.1828

نویسندگان

غلامعلی سلیم گندمی¹؛ غفار پور بختیار^{* 2}؛ عبدالعزیز موحد³

¹دانشجوی دکتری گروه تاریخ اسلام، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران. [e-mail]

²استادیار گروه تاریخ، واحد شوشتر،دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران. (نویسنده مسئول) [e-mail]

³استادیار گروه تاریخ، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران. [e-mail]

چکیده

مغیره بن شعبه یکی از نخبگان عرب از قبیله ثقیف میباشد، که در بسیاری از جریانات مهم صدر اسلام، خالق نقش های موثری بوده است. از آنجایی که منابع مختلف بیشتر از مغیره بعنوان یک سیاست مدار کهنه کار نام برده اند، تاکنون هیچ پژوهش مستقلی درزمینه عملکرد نظامی اوصورت نگرفته است. در حالی که برای شناخت دقیق افکارو اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مغیره، باید به فعالیت های نظامی او نیز توجه کرد. زیرا بنا برپاره‌ای مستندات، مغیره علاوه برحضور در عرصه های سیاسی و اجتماعی، در بسیاری از غزوات صدر اسلام پیامبر(ص) را همراهی نموده، ودر جنگ های برون مرزی نیز برای مقابله با دو امپراطوری ایران و روم نیز در فتوحات بزرگی چون قادسیه، نهاوند و همدان که منجر به تصرف کامل ایران شد، حاضر بوده است.که این حضور تاثیرات محسوسی بر عملکرد او در دوران صدارتش در بصره و کوفه بر جا گذاشته‌ است. عده ای پیشرفت او را در عرصه مدیریت، مدیون حضوراو درجبهه‌های خارج از شبه جزیره وآشنایی او با فرهنگ ایرانی ورومی می‌دانند. اکنون در این پژوهش در پی پاسخ به این سوال هستیم که مغیره بن شعبه چه نقشی در فتوحاتی که منجر به فتح ایران شده را برعهده داشته است؟ بر اساس این فرضیه به نظر میرسد مغیره مسولیت هیات مذاکره کننده قبل از جنگ قادسیه را بر عهده داشته و در فتح نهاوند و همدان در کسوت فرمانده ای عالی رتبه حاضر بوده است.

کلیدواژه‌ها

مغیره بن شعبه؛ فتوحات؛ قادسیه؛ نهاوند؛ همدان

مراجع