مقایسه تطبیقی مؤلفه های مدل های شایستگی حرفه ای اساتید در دانشگاه ها

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 16، شماره 4 - شماره پیاپی 62، اسفند 1401، صفحه 297-326   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لیلا مسافر¹؛ فرهاد نژاد ایرانی^{* 2}؛ جعفر بیک زاد³؛ یحیی داداش کریمی⁴

¹دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، گرایش منابع انسانی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.

²استادیار، گروه مدیریت دولتی، گرایش منابع انسانی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران، (نویسنده مسئول)

³دانشیار گروه مدیریت دولتی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.

⁴استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش مطالعه نظام ­مند مؤلفه­ های شایستگی حرفه ­ای اعضای هیأت علمی در دانشگاه­های کشور است. رویکرد پژوهش کیفی و از نوع تحلیل محتوا می ­باشد. برای این منظور، با بهره ­گیری از فنون تحلیل مضمون، ابعاد و مؤلفه ­های شایستگی حرفه ­ای اساتید دانشگاه­های ایران از مقالات علمی منتشر شده در  نشریات استخراج شدند.  جامعه مورد مطالعه، کل مقالات پژوهشی مرتبط بودند که در پایگاه ISC  نمایه شده ­اند. درنهایت 29 مقاله به صورت هدفمند انتخاب و تحلیل شدند. برای بررسی روایی پژوهش از روش مذاکره با همتایان استفاده گردید و برای تائید پایایی آن از روش بررسی کدگذاری وتوافق حداقل دو کدگذار محقق استفاده گردید. میزان توافق کدگذاری بین دومحقق با بهره ­گیری از آمار ناپارامتریک تحلیل شد و ضریب فی برای آن 0.89 گزارش گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ­ها از فنون علم­ سنجی و نیز تحلیل مضمون استفاده شده است. تحلیل ­ها در نرم ­افزار مکس ­کیودا 10انجام شده است. یافته ­های علم ­سنجی نشان دادند که با گذر زمان بر تعداد پژوهش­های انجام شده در این موضوع اضافه شده است. بیشترین تعداد مقالات در نشریه «تدریس پژوهی» منتشر شده است، محققان با نام سازمانی «دانشگاه آزاد اسلامی» بیشتر تحقیقات در این موضوع را انجام داده ­اند، اکثر تحقیقات انجام شده با رویکرد کمی انجام شده است و شایستگی ­های حرفه­ ای اساتید «دانشگاه­های جامع» بیش از دانشگاه­های دیگر انجام شده است. همچنین یافته ­های تحلیل مضمون حاکی از آن بودکه بین شایستگی­ های حرفه ­ای اساتید دانشگاه­های مختلف تفاوت وجود دارد. همه دانشگاه­ها در «شایستگی­های فردی/شخصی»، شایستگی­های دانشی»، «شایستگی­های آموزشی» و «شایستگی­های ارتباطات» با هم مشترک هستند در حالی که بعضی از دانشگاه­ها علاوه بر این شایستگی­ها، یک سری شایستگی­های تخصصی نیز دارند. دانشگاه­های جامع بیشترین دامنه «شایستگی­های حرفه ­ای» اساتید را دارند و دانشگاه­های فرهنگیان، جامع علمی-کاربردی و صنعتی کمترین تعداد شایستگی­های حرفه ­ای را گزارش داده ­اند. نتیجه ­ای که از تحقیق حاضر گرفته می ­شود این است که نوع و ماهیت شایستگی حرفه­ ای اساتید وابسته به نوع دانشگاهی است که اساتید در آن مشغول خدمت هستند.

کلیدواژه‌ها

شایستگی؛ شایستگی‌های حرفه‌ای؛ اعضای هیأت علمی

مراجع

الماسی، حجت اله. زارعی زوارکی، اسماعیل. نیلی احمد آبادی، محمد رضا. دلاور، علی. (1396). ارزشیابی برنامه درسی کارورزی چهار در دانشگاه فرهنگیان بر اساس مدل ارزشیابی هدف محور تایلر، تدریس پژوهی، 5 (2): 119-98.

رئوف، علی. (1386). تربیت معلم و کارورزی، تهران، نشر روان، چاپ اول.

سلیمی، قاسم. محمدی، مهدی. نثار، زینب. (1396). واکاوی تجارب اعضای هیأت علمی در ارتباط با شایستگی­ها و پویایی­های تدریس و پژوهش در فرآیند بین­المللی شدن آموزش عالی: پژوهشی کیفی، تدریس پژوهی. 5(2): 65-51.

خروشی، پوران. نصرف، احمدرضا. میرشاه جعفری، سید ابراهیم و موسی پور، نعمت اله. (1396). بررسی رویکرد تربیت معلم شایسته بر اسا اسناد تحولی آموزش و پرورش، راهبرد فرهنگ، 9 (1): 55-39.

Austin, A.E., McDaniels, M. (2006). Using doctoral education to prepare faculty to work within Boyer's four domains of scholarship, New directions for institutional research, (129): 51-65

Biemans, Harm, et al. (2004). Competence-based VET in the Netherlands: Background and pitfalls, Journal of vocational education and training, 56 (4): 523-538

Chen, P., Goncharova, A., Pilz, M., Frommberger, D., Li, J., Romanova, O., & Lin, Y. (2021). International curriculum comparison in vocational education and training: A collaborative development of an analysis instrument, International journal for research in vocational education and training, 8(4): 16-43.

Commission of the European Communities (Brussels). (2005). Towards a European qualification’s framework for lifelong learning, Brussels, Belgium: Commission of the European Communities.

Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches, Sage publications

Francesco, C., Coco, D., Frattini, G., Vago, P., & Andrea, C. (2019). Effective teaching competences in Physical Education, Journal of physical education and sport, 19: 1806-1813

Goodwin, A. L. (2010). Globalization and the preparation of quality teachers: Rethinking knowledge domains for teaching, Teaching Education, 21(1): 19-32

Grant, G., Elbow, P., Ewens, T., Gamson, Z., Kohli, W., Neumann, W., Olesen, V. and Riesman, D. (1979), On Competence: A Critical Analysis of Competence-Based Reforms in Higher Education, Jossey-Bass, San Francisco, CA.

Huntly, H. (2012). Teachers’ work: Beginning teachers’ conceptions of competence, The Australian Educational Researcher, 35(1): 125-145.

Hardman, K. (2008). Situation and sustainability of physical education in schools: A global perspective, Hacettepe Journal of Sport Sciences, 19(1): 1-22.

Harvey, R., Mellanby, E., Dearden, E., Medjoub, K., & Edgar, S. (2015). Developing non–technical ward‐round skills, The clinical teacher, 12(5): 336-340

Kovac, K., Leskosek, B., Jurak, G., Marinsek, M., & Tul, M. (2021). Differences in Subject-Specific Competences between Slovenian and Italian Physical Education Teachers, Montenegrin Journal of Sports Science and Medicine, 10(2): 53-58.

 Laporte, W. (1997). The Physical Education Teacher for Secondary Schools in the EU, Journal of the International Council for Health, Physical Education, 3: 43–46.

Leal Filho, W., Levesque, V. R., Salvia, A. L., Paço, A., Fritzen, B., Frankenberger, F., ... & Lovren, V. O. (2021). University teaching staff and sustainable development: an assessment of competences, Sustainability Science, 16(1): 101-116

Lohr, A., Stadler, M., Schultz-Pernice, F., Chernikova, O., Sailer, M., Fischer, F., & Sailer, M. (2021). On powerpointers, clickerers, and digital pros: Investigating the initiation of digital learning activities by teachers in higher education, Computers in Human Behavior, 119: 106715

Ribeiro, A., Amaral, A., & Barros, T. (2021). Project Manager Competencies in the context of the Industry, Procedia computer science, 181:803-810

Romijn, B. R., Slot, P. L., & Leseman, P. P. (2021). Increasing teachers’ intercultural competences in teacher preparation programs and through professional development: A review, Teaching and Teacher Education, 98: 103236.

Teunissen, P. W., Watling, C. J., Schrewe, B., Asgarova, S., Ellaway, R., Myers, K., ... & Bates, J. (2021). Contextual competence: how residents develop competent performance in new settings, Medical Education, 55(9): 1100-1109.

Tul, M., Leskosek, B., & Kovac, M. (2019). The professional competences of physical education teachers from north-eastern Italy, CEPS Journal, 9(1): 103-120

Wesselink, R. (2010). Comprehensive competence-based vocational education: the development and use of a curriculum analysis and improvement mode, Wageningen: Wageningen University and Research center.

Yeunjoo Lee, Patterson, Philip P.; Vega, Luis A. (2011). Perils to Self-Efficacy Perceptions and Teacher-Preparation Quality among Special Education Intern Teachers, Teacher Education Quarterly, 38 (2): 61-76.