بومی سازی مدل سیاست جنایی ایران با نگرشی برمدلهای دلماس مارتی

فقه و تاریخ تمدّن

دوره 8، شماره 4، دی 1401، صفحه 30-44   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیدمسعود یثربی¹؛ سیدحسن هاشمی^{* 2}؛ محمدعلی طاهری بجد³

¹دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، گروه حقوق واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی ، بیرجند ایران

²استادیارگروه حقوق واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی ، بیرجند ایران

³استادیار ، گروه حقوق، واحدبیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

چکیده

مدل سیاست جنایی هر کشور باید متأثر از فرهنگ بومی همان کشور باشد تا مردم پذیرای قواعد حاکمیت بر خود باشند. مدل سیاست جنایی در ایران، برگرفته از جمهوریت و اسلامیت و نظام سیاسی فقاهتی و دینگرا می‌باشد که به لحاظ اندیشه های اسلامی فاصله معناداری میان مدل سیاست جنایی ایران که صبغه اسلامی دارد با مدلهای مرسوم سیاست جنایی (دلماس مارتی) دارد. چراکه از پارادایم و گفتمان سیاسی برگرفته از مذهب امامیه متأثر گشته و از منظر فقه، خاستگاه و علل پدیده مجرمانه را کشف و راهکارهای پیشگیری و کاهش بزهکاری را ایجاد نموده است. با این حال از رهگذرمدل‌های مرسوم سیاست جنایی به دلیل صبغه اسلامی که در مدل سیاست جنایی حاکم در ایران وجود دارد، تاکنون این موضوع طبق فرهنگ ایرانی، بومی‌سازی نشده و مدلی نامشخص و التقاطی را دنبال می‌کند. لذا پژوهش حاضر به شیوه تحلیلی - توصیفی بارویکردی انتقادی به دنبال بومی سازی مدل سیاست جنایی ایران است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد مدل سیاست جنایی کنونی ایران، مدل التقاطی می‌باشد و الگوی مشخصی را دنبال نمی‌کند و به لحاظ عدم تناسب این مدل نامتجانس بافرهنگ بومی ایران به‌هیچ‌وجه متناسب با نیازهای مردم نیست و از همه مهم‌تر اینکه نمی‌توان آن را در قالب یکی از مدل های دلماس مارتی قرارداد، چراکه حاکمیت از هر مدل به فراخور زمان و مکان و یا نوع تصمیم‌گیری، آنچه مطلوب واقع‌شده برداشت نموده است و به جای بومی سازی مدل سیاست جنایی در ایران، وارداتی از بومی سازی را در دستور کار خود قرار داده است. در نتیجه الگوبرداری از مدل‌های مرسوم سیاست جنایی پاسخگوی نیازهای جامعه و فرهنگ ایرانی نمی‌باشد و نتایج نامطلوبی چون نارضایتی مردم از عملکرد نظام را به همراه دارد که تنها با بومی‌سازی سیاست جنایی می توان این معضل را بر طرف نمود و این امر مستلزم تحقیقات آمایشی بر روی فرهنگ مردم ایران در نقاط مختلف کشور می باشد.

کلیدواژه‌ها

اسلام؛ بومی‌سازی؛ دلماس مارتی؛ سیاست جنایی؛ مدل‌های سیاست جنایی