نسبت سنجی اعمال اصل احتیاطی با مقوله تضمین امنیت آب

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 3، دوره 16، شماره 61، آبان 1402، صفحه 47-68   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2023.1979810.2523

نویسندگان

فاطمه ابراهیمی¹؛ علیرضا آرشپور^{* 2}؛ سید محمد صادق احمدی³

¹دانشجوی دکتری حقوق عمومی واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان ، ایران.

²دانشیارگروه حقوق ، دانشگاه اصفهان، اصفهان ، ایران.

³دانشیار گروه حقوق عمومی واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان ، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: حق بر آب، منشأ و تجلی بخش بسیاری از حق‌های بشری است. عدم دسترسی مناسب به منابع آبی بحران‌های زیادی، به خصوص بحران‌های محیط‌زیستی فراوانی برای جوامع به همراه داشته است که سبب بروز ناامنی برای انسان شده است. از این رو، اندیشمندان حقوقی همواره درصدد تبیین سازکارهایی برای برون‌رفت از این بحران‌های زیست‌محیطی می‌باشند؛ چرا که عدم دسترسی به آب توسعه بشر را متأثر می‌کند و نبود توسعه در هر جامعه‌ای، اختلافات بر سر منابع را پررنگ می‌کند.
 روش: در این پژوهش، از روش توصیفی- تحلیلی استفاده و روش کتابخانه‌ای به عنوان روش گردآوری داده‌ها و اطلاعات برگزیده شده‌ است.
یافته‌ها و نتایج: توجه و بکارگیری اصل احتیاطی  به عنوان یکی از راهکارهای کلیدی سبب سرعت بخشیدن به اقدامات پیشگیرانه محیط‌زیستی است که مدیریت بحران را بهبود می‌بخشد و در نهایت، امنیت آب تضمین می‌گردد. از این روی، به نظر می‌رسد که رابطه مستقیم بین اعمال اصل احتیاطی و امنیت آب وجود دارد و اعمال این اصل در جهت تضمین امنیت آب می‌تواند به عنوان راهکار مناسبی در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

اصل احتیاطی؛ امنیت آب؛ امنیت انسانی؛ حق بر آب

مراجع

- احمدی. سیدمحمد صادق و بدیسار، سید ناصرالدین. (1395). حق بر آب در نظام بین‌المللی حقوق بشر. حقوق محیط‌زیست. 1(2). 80-38.

- اردو. سارا. (1396). ساخت سد ایلیسو در ترکیه در تضاد با حقوق بین‌الملل.27/2/1401. در:

- آرش پور. علیرضا و بنافی، فرشته. (1396). جایگاه اصل احتیاط در حمایت از محیط‌زیست دریایی.  مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز. 9(4). 98-31.

- اسماعیلی. محسن. (1399). حق شهروندان بر امنیت؛ تفاوت ماهیت و آثار آنان، نظریه‌ای متفاوت در باب ماهیت امنیت براساس شریعت. مطالعات راهبردی ناجا. 5(15). 58-45.

- اشرافی. داریوش. (1393). تفسیر جدید از صلح و امنیت بین‌المللی و تأثیر آن بر مفهوم حاکمیت ملی. پژوهش حقوق عمومی. 15(42). 109-83.

- آشوری. داریوش. (1389). دانشنامه سیاسی. تهران: مروارید. چاپ سوم.

- افتخاری. اصغر. (1395). مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی. تهران: مطالعات راهبردی. چاپ دوم.

- ایلنا. (1400). سدسازی در ترکیه و بحران‌هایی بزرگتر از جنگ/ ریزگردها تا تهران می‌آیند/ از پتانسیل دادگاه لاهه استفاده کنیم. ایلنا،27/2/1401. در:

- حیاتی. علی عباس. (1393). مفهوم اصل احتیاط و جایگاه آن در مسئولیت مدنی. حقوق اسلامی. 15(2). 206-185.

- رمضانی قوام آبادی. محمدحسین. (1392). بررسی تطبیقی اجرای اصل احتیاط زیست‌محیطی در پرتو آرا و تصمیمات مراجع بین‌المللی. پژوهش‌های حقوق عمومی. 15(40). 164-141.

- رنجبر حیدری. وحید و جمشیدی. ابراهیم. (1395). بررسی مفهوم امنیت زیست‌محیطی با نگاهی به چالش‌های زیست‌محیطی به ایران. راهبرد اجتماعی فرهنگی. 5(21). 231-199.

- عالم، عبدالرحمان(1378). بنیادهای علم سیاست. تهران: نشرنی.

- علیزاده. عمران و پیشگاهی فر. زهرا. (1390). امنیت زیست‌محیطی و تحول مفهوم امنیت در قرن 21. چشم‌انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی). 6(14). 119-107.

- فاضلی. محمد و فتاحی. سجاد و زنجان رفیعی. سیده نسترن. (1392). توسعه اجتماعی، شاخص‌ها و جایگاه ایران در جهان. مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی. 2(1). 171-149.

- فضائلی. مصطفی و رشیدی. مهناز. (1398). بررسی تعهد دولت‌ها نسبت به امنیت آب در حقوق بین‌الملل. مطالعات حقوقی. 11(2). 224-193.

- گروه صلح کرسی حقوق بشر. (1391). صلح و دموکراسی یونسکو. تهران: دادگستر. چاپ دوم.

- کوروکولاسوریا. لال و رابینسون. نیکلاس. (1390). مبانی حقوق بین‌الملل محیط‌زیست. ترجمه: سید مهدی حسینی. تهران: میزان.

- مسعودی فر. هادی وآرش پور. علیرضا و راعی دهقی. مسعود. (1400). تحقق امنیت انسانی از رهگذر امنیت در اقتصاد سیاسی بین‌الملل. مطالعات سیاسی. 13(52). 100-81.

- مقیمی نهنگی. سامان و باقری. علی و ابوالحسنی. لیلی. (1396). ارزیابی ظرفیت سیستم نهادی از منظر حلقه‌های یادگیری اجتماعی در سطح آب ایران؛ مطالعه موردی: محدوده مطالعاتی رفسنجان. تحقیقات منابع آب ایران. 13(3). 24-17.

- میان آبادی. حجت و قریشی. سیده زهرا. (1400). بازتعریف مؤلفه‌های امنیت آبی. تحقیقات منابع آب ایران. 17(1). 239-261.

- مجلسی. محمدباقر. (1361). بحارالانوار. جلد78. موسسه الوفا. چاپ دوم.

- موسوی. فضل الله و آرش پور. علیرضا. (1394). جایگاه اصل احتیاطی در حقوق بین‌الملل محیط‌زیست. مطالعات حقوق عمومی. 42(2). 179-167.

- مولائی. آیت و لطفی. حسن. (1398). شکنندگی مرز بین اصول احتیاط و پیشگیری. مجله حقوقی بین‌المللی. 36(60).290-269.

 

- Burgess, j. peter , Tadjbakhsh . Shahrbanou. (2010). The Human Security Tale of Two Europe`s, Global Society. 24(4). 135-151.

- Cartagena Protocol on Biosafety. (2000).

- CESCR. (2003). Committee on Economic, Social and cultural Rights General the Rights.

- Convention for the protection of the  Ozone layer. (1985).

- English Oxford living.(n.d).Retrieved from:

- Greya. David & sadoff Claudia W. (2007). Sink or swim? Water security for growth and development. Water policy 9(6). 545-571.

- Grigg. Neil S. (2016). Water security, Disasters and Risk Assessmen,  Integrated Water Resource Management. an Interdisciplinary Approach. UK: Palgrave Macmillan.

- Global water partnership .(2000). Interated water resources management Technical Advisory Committe (TAC). Stockholm, Sweden: Background papers.

- GWP. (2000). Global Water Partnership

- Hantington. S. (1987). Goals of development. Understanding Political Development. 3-32.

- Hey. E.  (1997). The protection of Marine Ecosystems, Science Technology and International law, Netherlands: Hague Yearbook of International law.

- Kalpakian . J. V. (2000). Identity, conflict and cooperation in international rive basins. Ph.D. Thesis. Political Science & Geography. old Dominion University.

- Lewis, G. (2014). Challenges to and from the Environment in Iran, Iran Heritage Foundation and Persian Wildlife Heritage Foundation Symposium, Royal Geographical Society.

- Ministerial Declaration or The Hague on Water Security in the 21^st century. (2000). Hague, Netherlands.

- Phan. H. Winkler. I. (2016). Water Security , In: Bereau, Susan c, Samuel, katja LH, Research Handbook on Disasters and International law. UK: Edward Elgar.

- Pye. W. L. (1965). The concept of Political Development. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science. 358(1), 1-13.

- Soljan. L. (1998). The General obligation to prevent Transboundary Harm and It s relation to four Key Environmental Principles. Austrian Review of International and European law, (3). 209-232

- UNDP. HDR (Human development report). (1994). New Dimensions of Human security. New York: Oxford University Press

- UNDOC. (2012). (Report of the Secretary- General). A/66/763.

- UNDOC. (2017). (United Nations Security Council. Maintenance of international peace and security). S/PV.7959

-UN Water. (2013). What is water security? Inforgraphic, Retrieved from:

- Weitz. N. Strambo. C. Kemp-Benedict E. Nilsson .M. (2017). Closing the governance gaps in the water-energy-food nexus: Insights from integrative  governance, Global Environmental change, Pergamon. (45). 165-173.

- Wouters, P. Vinogradov ,S. Magsig, Bjorn- O. (2009). Water Security, Hydro solidarity, and International Law: a river runs through it, yearbook of International Environmental Law.(19). 97-134.