سنجش وضعیت شهر قرچک، بر اساس شاخص و معیارهای متابولیسم سالم شهری

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

دوره 15، شماره 56، تیر 1402، صفحه 194-173

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرزاد دلیوندانی¹؛ آزیتا رجبی^{* 2}؛ علی نوری کرمانی³

¹دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی - تهران- ایران

²دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی - تهران- ایران

³استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی - تهران- ایران

چکیده

امروزه جهت حفظ سلامت و پایداری اکوسیستم شهری، وظیفه گونه انسانی،کاهش اثرات منفی حاصل از استفاده نادرست از سرزمین در شهرها از طریق برنامه ریزی جهت کاهش نرخ آنتروپی و تنظیم متابولیسم شهری، چرخه های مواد و انرژی و در نظر گرفتن ظرفیت منابع جهت تأمین نیازهای جمعیت اکوسیستم شهری می باشد. بنابراین درک و فهم رابطه عمیق شهر و محیط زیست، برای حل مشکلات شهر و محیط و فرآیندهای چندگانه طبیعی و انسانی امری اساسی است. در این راستا، هدف تحقیق ارزیابی متابولیسم شهری و توسعه پایدار براساس شاخص ها و معیارهای آن برای شهرنمونه قرچک است. تحقیق حاضر، ازلحاظ نوع کاربردی واز لحاظ ماهیت  و روش توصیفی - تحلیلی میباشد. با شناخت معیارهای متابولیسم شهری شامل پوشش زمین،جمعیت شهری،آب، مواد کیفیت هواو انرژی، با توجه به اهداف مطالعه، فرآیند تبدیل معیارها به شاخص های کمی انجام و شاخص ها در چارچوب مدل وزنی AHP ، وزن دهی و اولویت بندی گردیدند، و برای اولین بار از ترکیب مدل AHP و روش ارزیابی پیامد های متابولیک (MIA) به تحلیل نتایج پرداخته و با محاسبات انجام‌شده و حاصل از معیارهای ارزیابی می‌توان گفت، امتیاز نهایی محدوده موردمطالعه در وضع موجود 61/29 است، درصورتی‌که امتیاز نهایی وضع مطلوب 64/60 است که این مطلب به عنوان یافته های پژوهش نشان میدهد سیستم ورودی و خروجی این شهراز لحاظ متابولیسم شهری از تعادل خارج شده و در حقیقت وضع موجود محدوده در مقایسه با وضع مطلوب، در حدود 48 درصد امتیاز را کسب نموده یعنی این که عملکرد متابولیک محدوده مورد مطالعه بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده در حد ضعیف است.همچنین با توجه به نظر متخصصان  وداده پردازی در نرم افزار  xpert choice ونمودار بدست آمده معیار آب با وزن 0.388دارای بالاترین رتبه و معیار هوا با وزن 075/0 دارای پایین‌ترین رتبه و اهمیت است. همچنین ضریب ناسازگاری معادل 0.09 می‌باشد که قابل‌قبول است.

کلیدواژه‌ها

متابولیسم سالم؛ چرخه توسعه ای؛ شهر قرچک