ارزیابی شاخص های رشد و ویژگی های کمّی و کیفی آمارانت علوفه ای در مقایسه با ارزن علوفه ای

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

دوره 17، 2(66) تابستان، خرداد 1402، صفحه 223-240   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/JCEP.2023.1918753.1750

نویسندگان

ناصر زارع¹؛ بهرام امیری^{* 2}؛ حمیدرضا میری³؛ امید علیزاده⁴؛ رضا حمیدی⁵

¹دانشجوی دکتری گروه زراعت، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران

²گروه منابع طبیعی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران

³گروه زراعت، واحد ارسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، ارسنجان، ایران

⁴گروه زراعت، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

⁵گروه زراعت، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

خشکی یکی از عوامل عمده محدود کننده بهره ­وری در کشاورزی است و مدیریت تغذیه از جمله کاربرد کودهای پتاسه نقش مهمی در مقاومت گیاهان به خشکی دارد. به ­منظور ارزیابی ویژگی­های کمّی و کیفی آمارانت علوفه ­ای در مقایسه با ارزن علوفه­ ای آزمایشی طی دو سال زراعی 1395-1394 و 1396-1395 به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک ­های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه سعادت شهر استان فارس طراحی و اجرا گردید. در این آزمایش از سه دور آبیاری (5، 10 و 15 روزه) به ­عنوان عامل اصلی، کود پتاسیم (50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و گیاه علوفه ­ای (آمارانت و ارزن) به­ عنوان کرت­ های فرعی استفاده گردید. نتایج مقایسه میانگین تجزیه مرکب دو سال نشان داد که گیاه آمارانت به­ طور معنی ­داری ارتفاع، قطر ساقه، طول گل آذین، تعداد برگ در بوته، عملکرد علوفه خشک، درصد خاکستر، درصد پروتئین خام و کربوهیدرات محلول بیشتری نسبت به گیاه ارزن دارد. افزایش دور آبیاری باعث کاهش صفات ارتفاع، قطر ساقه، طول گل آذین گیاه، تعداد برگ در بوته، وزن هزار دانه، درصد الیاف خام، عملکرد علوفه خشک، درصد خاکستر و درصد ADF شد. با افزایش سطح کود پتاسیم، میزان ارتفاع، قطر ساقه، طول گل آذین گیاه، تعداد برگ در بوته، درصد الیاف خام، عملکرد علوفه خشک، درصد خاکستر، درصد پروتئین خام، درصد ADF و درصد NDF در گیاه کاسته شد. به­ طورکلی، می­ توان نتیجه گرفت گیاه آمارانت نسبت به ارزن عملکرد و تحمل به تنش خشکی بیشتری دارد و می­ توان کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار کود پتاسیم را برای رسیدن به عملکرد بیشتر مورد توجه قرار داد.

کلیدواژه‌ها

آمارانت؛ ارزن؛ دور آبیاری؛ پتاسیم

مراجع

Ali, M., J. Bakht, and G. Khan. 2014. Effect of water deficiency and potassium application on plant growth, osmolytes and grain yield of Brassica napus Acta Botany. Croat. 73(2): 299–314. doi:10.22069/ejcp.2018.12928.2005

Arzani, H., M. Basiri, F. Khatibi, and G. Ghorbani. 2006. Nutritive value of some Zagros mountain rangeland species. Small Ruminant Research. 65: 128-135.
doi:10.1016/j.smallrumres.2005.05.033

Aslam, M., M.S.I. Zamir, I. Afzal, and M. Amin. 2014. Role of potassium in physiological functions of spring maize (Zea mays) grown under drought stress. Journal of Animal and Plant Science. 24(5): 1452-1465.

Avanza, M.V., M.C. Puppo, and M.C. Anon. 2005. Rheological characterization of amaranth protein gels. Food Hydrocolloids. 19: 889–898. doi:1016/j. foodhyd.2004.12.002

Azizabadi, E., A. Golchin, and M.A. Delavar. 2014. Effects of potassium and drought stress on growth indices and nutrients contents in safflower leaves. Greenhouse Culture Science and Technology. 5: 65-79. doi: 1001.1.20089082.1393.5.3.6.2. (In Persian).

Buxton, D.R. 1996. Quality related characteristics of forage as influenced by plant environment and agronomic factors. Animal Feed Science Technology. 53: 37-49.

Cakmak, I. 2005. The role of potassium in alleviating detrimental effects of abiotic stresses in plants. Journal of Plant Nutrition. 168: 521-530. doi:10.1002/ jpln.200420485

Condes, M.C., A.A. Scilingo, and M.C. Anon. 2009. Characterization of amaranth proteins modified by trypsin proteolysis. Structural and functional changes. LWT - Food Science and Technology. 42: 963–970. doi:10.1016/j.lwt.2008.12.008

Doberman, A. 2004. Crop potassium nutrition implications for fertilizer recommendations. Department of Agronomy and Horticulture, University of Nebraska, Lincoln, NE. pp. 1-12.

Farahmandfar, M., P. Sharifi, and M.N. Safarzadeh Vishkaei. 2018. The effect of different amounts of potassium fertilizer on some quantitative and qualitative traits of forage corn (Zea mays) in different irrigation regimes. Journal of Crop Production. 11(1): 127-140. (In Persian).

Fouger, Z. K., and M.J. Malakouti. 2001. Optimal effect of fertilizer on increasing tomato yield. First edition of Tehran Agricultural Education 155pp. (In Persian).

Frootan, A., and M. Yarnia. 2015. Effects of soil and foliar applications of potassium sulfate on yield and yield components of maize SC. 704 under different irrigations levels in Iran. Advances in Environmental Biology. 9(4): 382-388.

Ghanbari, M., A. Mokhtassi-Bidgoli, K. Mansour, and P. Talebi. 2021. The study of physiological and biochemical characteristics of pearl millet (Pennisetum glaucum) in response to bio-fertilizers and different irrigation regimes. Agricultural Science and Sustainable Production. 25 (1): 87-98. (In Persian).

Ghodsi, M., M.R. Jalai Kamali, M.R. Chaichi, and D. Mazaheri. 2003. Dry matter accumulation and remobilization in bread wheat cultivars under water stress during pre-and post-anthesis stages in field conditions. Iranian Journal of Field Crop Research. 1: 205-216. (In Persian).

Gomes-Sanchez, D., G.P. Vannozzi, M. Baldini, S. Tahamasebi Enferadi, and G. Dell Vedove. 2000. Effect of soil water availability in sunflower lines derived from interspecific crosses. Italian Journal of Agronomy. 371-387.

Hansen, H., and K. Grossmann. 2000. Auxin-induced ethylene triggers abscisic acid biosynthesis and growth inhibition. Plant Physiol 124: 1437-1448.

Heidari Sharif Abad, H., 2004. Plant and nutrients. Payam Noor University Press. (In Persian).

Heidari, M., and M.R. Asgharipour. 2013. Effect of different levels of potassium sulfate on yield and yield components of grain sorghum under drought stress. Iranian Journal of Crop Research. 10(2): 381-374. (In Persian).

Karami, S., H. Hadi, S.M. Tajbakhsh, and S. Modaress. 2018. Effect of different levels of nitrogen and zeolite on chlorophyll content, quantity and quality of Amaranth forage under deficit irrigation stress. Journal of Crops Improvement. (In Persian).

Karimi, M., M. Esfahani, M.H. Biglouei, B. Rabiee, and A. Kafi Gasemi. 2009. Effect of deficit irrigation treatments on morphological traits and growth indices of corn forage in the Rasht Climate. Electronic Journal of Crop Production. 2 (2): 91-109. (In Persian).

Krishna, S.S., N. Reddy, and R.L. Ravi Kumar. 2021. Assessment of traits for grain yield under drought in finger millet. Oecologia. 24 (1). 212-224.

Lemon, J. 2007. Nitrogen management for wheat protein and yield in the Sperance port zone. Department of Agriculture and Food Publisher, 25 pp.

Majlesy, A., and E. Gholinezhad. 2013. Phenotype and quality variation of forage maize (Zea mays) with potassium and micronutrient application under drought stress conditions. Field Crop Research. 1(2): 44-55.

Malek-Mohammadi, M., A. Maleki, S.A. Siaddat, and M. Beigzade. 2013. The effect of zinc and potassium on the quality yield of wheat under drought stress conditions. International Journal of Agriculture and Crop Science. 6(16): 1164-1170.

Mlakar, S.G., M. Bavec, M. Jakop, and F. Bavec. 2000. Productivity of grain amaranth a. cruentus 'g6' as affected by drought occuring at different growth stages. 5^th International Symposium of the European Amaranth Association. Nitra, November 9-14. Slovak

Mohd Zaina, N.A., and I. Mohd Razi. 2016. Effects of potassium rates and types on growth, leaf gas exchange and biochemical changes in rice (Oryza sativa) planted under cyclic water Agricultural Water Management. 164: 83–90.

Nam, N.H., Y.S. Chauhan, and C. Johansen. 2001. Effect of timing of drought stress on growth and grain yield of extra-short-duration pigeonpea lines. Journal of Agricultural Science. 136(2): 179-189.

Niabat, J., and P. Rezvani moghadam. 2010. Effect of irrigation intervals on the yield and morphological characteristics of forage millet, sorghum and corn. Iranian Journal of Agricultural Science. 41: 179-186. (In Persian).

Noroozi, H., H. Roshanfekr, P. Hassibi, and M. Mesgar bashi. 2015. Effect of irrigation water salinity on yield and quality of two forage millet varieties. Journal of Water Research in Agriculture. 28(3): 560-552 . (In Persian).

Orji, A. 2003. Effect of drought stress on physiological, morphological and biochemical characteristics of some olive cultivars. Ph.D Thesis. University of Teacher training, Tehran. 148 pp. (In Persian).

Piri, H., H. Ansari, and M. Parsa. 2018. The interaction effect of salinity, drought and harvesting dates on yield, quality and efficiency of forage sorghum in subsurface drip irrigation (Case Study: Sistan Plain). Irrigation Sciences and Engineering. 41(1): 99-114.

Rajendra, H., M. Devaraja, and G. Subash. 2006. Effect of stage of harvesting of seed crop, nitrogen and phosphorus level of the forage yield and ratoon ability if forage pearl millet. Indian Journal of Agriculture Research. 40(3): 232 – 234.

Reddy, N., N. PriyaReddyb, V. Ramyaa, L.S. Sumaa, A.B. NarayanaReddyc, and S. Sanjeev Krishn. 2021. Millets and pseudo cereals. Woodhead Publishing Series in Food Science, Technology and Nutrition. 144-158.

Safari, J., D.E. Mushi, G.C. Kifaro, L.A. Mtenga, and L.O. Eik. 2011. Seasonal variation in chemical composition of native forages, grazing behavior and some blood metabolites of Small East African goats in a semi-arid area of Tanzania. Animal Feed Science and Technology. 164: 62–70.

Sarshad, A., D. Talaei, M. Torabi, F. Rafiei, and P. Nejatkhah. 2021. Morphological and biochemical responses of Sorghum bicolor (L.) Moench under drought stress. Applied Science. 3: 81: 270-282.

Tabatabaei, S.J. 2009. Principles of plant nutrition. First edition. Tabriz University Press. 280 pp. (In Persian).

Traore, S.B., R.E. Carlson, C.D. Pilcher, and M.E. Rice. 2000. Bt and Non-Bt maize growth and development as affected by temperature and drought stress. Agronomy Journal. 92(1):1027–1035.

van Soest, P.J. 1987. Nutritional ecology of the ruminant. Cornell University U.S.A. 373p.

Yarnia, M., M.B. Khorshidi Benam, E. Farajzadeh Memari Tabrizi, N. Nobari, and V. Ahmadzadeh. 2011. Effect of planting dates and density in drought stress condition on yield and yield components of amaranth cv. koniz. Advances in Environmental Biology. 5(6): 1139-1149.

Zhang, L., M. Gao, S. Li, A.K. Alva, and M. Ashraf. 2014. Potassium fertilization mitigates the adverse effects of drought on selected Zea mays cultivars. Turkish Journal of Botany. 38: 713-723. doi: 10.3906/bot-1308-47