واکاوی نظری مفهوم مکان و مدیریت مکان در رهیافت نوین جرم شناسی مکانی

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

دوره 14، شماره 53، مهر 1401، صفحه 55-29

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مرتضی بیابانی¹؛ میترا کلانتری^{* 2}؛ محمد بهزادپور³؛ محمدرضا جلالی⁴

¹گروه معماری، دانشکده فنی مهندسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

²گروه معماری، دانشکده فنی مهندسی، واحد پرفسورحسابی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد پرفسورحسابی، تفرش، ایران

³گروه معماری،واحد هشتگرد، دانشگاه آزاد اسلامی، هشتگرد، ایران

⁴گروه عمران، دانشکده فنی مهندسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

چکیده

چالش ناامنی، یکی از پردوام ترین دغدغه های زندگی شهری در طول زمان بوده است. هم اکنون، مفاهیمی همانند «مکان» و «مدیریت مکان»، نقش ارزشمندی در جرم شناسی یافته اند که کمتر بدان توجه شده است. مفهوم مکان تقلیل به قرائت های سنتی کلان مقیاس و میانی مقیاس آن شده و از سوی دیگر تکنیک مدیریت مکان در انزوای معرفی نظری و کاربست تجربی در بین متون داخلی قرار دارد. هدف از این مقاله، شناخت نظری دو مفهوم کلیدی یاد شده در قالب یک نظام طبقه بندی صحیح معرفتی همسو با دانش جرم شناسی محیطی و جرم شناسی مکان است. رویکرد تحقیق، کیفی و ناظر بر مطالعات کتابخانه ای و راهبرد تحلیل اسنادی است. یافته های تحقیق ناظر بر استفاده نظام مند و منظم از داده های اسنادی در جهت کشف، استخراج، طبقه بندی در سه حوزه مفهومی پایه ای مطالعه شامل مفهوم مکان، مفهوم مدیریت مکان و رویکرد جرم شناسی مکان می باشد.نتایج تحقیق نشان داد، مفهوم مکان در ادبیات تخصصی و بین رشته ای جرم شناسی دارای دو سطح قرائت سنتی و قرائت نوین می باشد. در قرائت های نوین جرم شناسی مکانی، «مکان»، از منظر جرم شناسی حداقل در سه حوزه «رشد مفهومی»، «رشد دانشی» و «رشد سودمندی» عمیقاً جهش داشته و نیازمند خوانش واحد است. «مدیریت مکان»، نیز حداقل از سه زاویه «نظریه های مکان محور جرم شناختی»، «نظریه های پیشگیری از جرم» و «نظریه های عملیات پلیسی» قابل ردیابی علمی است. در مجموع در این مطالعه، با موقعیت یابی نظری تکنیک مدیریت مکان، نظام معنایی- مفهومی مکان و شبکه عینی آن تفسیر و واکاوی گردید.

کلیدواژه‌ها

امنیت؛ پیشگیری از جرم؛ جرم شناسی مکانی؛ مکان؛ مدیریت مکان