بازتاب های اقتصادی- اجتماعی تاسیس منطقه آزاد اقتصادی بر پایداری اقتصاد شهرهای مرزی(نمونه موردی: قصرشیرین)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

دوره 14، شماره 53، مهر 1401، صفحه 92-77

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احسان مهدوی¹؛ بیژن رحمانی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد واحد ملایر، ملایر، ایران.

²دانشیار دانشگاه شهید بهشتی، نشانی : دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر ، ملایر، ایران.

چکیده

مناطق آزاد و ویژه اقتصادی گامی بلند به سوی توسعه اقتصادی همگرا با تغییرات اساسی در اقتصاد و افزایش توان تولیدی اعم از ظرفیت‌های ساختاری، انسانی و فرهنگی-اجتماعی است. ایجاد یک منطقه آزاد، امتیازات ویژه‌ای را می‌تواند به همراه داشته باشد. از جمله‌ی این امتیازات می توان به ایجاد فرصت‌های اشتغال در داخل و خارج و جذب سرمایه‌های خارجی و همچنین کمک به کشور برای ورود به بازارهای جهانی و گسترش صادرات و همچنین افزایش سهم گردشگری در اقتصاد این نواحی اشاره‌کرد. توسعه پایدار شهر مستلزم تعامل پایدار انسان با انسان و انسان با محیط می باشد. تعاملاتی که بر اثر آن، شهر از نظر محیط زیستی قابلیت سکونت داشته، از منظر اقتصادی بادوام، از منظر اجتماعی همبسته و از نظر کالبدی تماشایی می‌گردد. بر پایه وجود ارتباط دو سویه توسعه پایدار و گردشگری پایدار، برای آنکه گردشگری توانایی کمک به توسعه پایدار را داشته باشد، باید آثار آن در شهر بررسی شده و مورد توجه خاص قرار گیرد. به همین دلیل، امکانات و تسهیلات قانونی، شرایط مساعدی را جهت سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی و زیربنایی و گردشگری برای حضور فعالان اقتصادی و گردشگران در مناطق آزاد مهیا کرده است. شهرستان قصرشیرین با داشتن مرزی به طول حدود 180 کیلومتر و دارا بودن دو مرز رسمی پرویزخان که در ارتباط با اقلیم کردستان عراق و مرز رسمی و تاریخی خسروی در ارتباط با دولت مرکزی عراق می باشد که همین امر این شهر را با دیگر شهرهای هم مرز با عراق متمایز می نماید. در این پژوهش از مدل SWOT برای ایجاد ماتریس و تحلیل، و برای امتیازهی به متغیرهای به کار رفته از دیدگاه های کارشناسان امر استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که ضعف ها بر قوت‌ها و تهدیدات بر فرصت ها برتری داشته و استراتژی باید بر این اساس چیده شود.

کلیدواژه‌ها

منطقه آزاد؛ منطقه ویژه؛ مرز؛ قصرشیرین؛ گردشگری؛ پایداری