بررسی اثر عصاره گیاه سدر (Ziziphus spina-christi) بر پارامترهای بیوشیمیایی زخم پوستی موش‌های کوچک آزمایشگاهی نژاد NMRI

فصلنامه زیست شناسی جانوری

دوره 15، شماره 4، شهریور 1402، صفحه 237-253   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ascij.2022.1965430.1416

نویسندگان

شکوه شربت دار؛ نسیم حیاتی رودباری^* ؛ پریچهره یغمایی^*

گروه علوم شناختی، واحد علوم تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پوست یکی از بزرگترین اندام­های بدن است و به عنوان مانعی محافظ در برابر عوامل مضر خارجی از جمله میکروارگانیسم­ها عمل می­کند. می­تواند دچار آسیب شود و گاهی اگر آسیب زیاد باشد هیپودرم نیز درگیر می­شود که در این صورت مدت زمان بیشتری برای ترمیم لازم است. هدف از این پژوهش بررسی گیاه سدر بر ترمیم زخم پوستی در موش­های آزمایشگاهی نژاد NMRI  است. تعداد ۲۴ موش نژاد  NMRIبا وزن تقریبی ۲۵-۳۵ گرم تهیه نموده و پس از ایجاد زخم پوستی در روزهای ۳، ۶، ۱۲ و ۲۱ توسط پماد تهیه شده از گیاه سدر و اوسرین تیمار شدند و به صورت تصادفی به سه گروه شم، تجربی۱، تجربی۲ تقسیم شدند. به ترتیب گروه‌ها توسط پماد اوسرین، پماد گیاه سدر با دوز ۲ میلی­گرم و پماد گیاه سدر با  دوز 4 میلی­گرم تیمار شدند. زخم­ها پس از سه هفته اندازه­گیری شدند و بافت آنها توسط رنگ آمیزی هماتوکسیلین -ائوزین مورد ارزیابی قرار گرفت همچنین شاخص­های بیوشیمیایی SOD، MDA و TAC  مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز داده­ها توسط نرم­افزار SPSS 22 و آزمون توکی صورت گرفت. اندازه زخم در گروه سدر ۱ و ۲ نسبت به اوسرین کاهش معنی­داری داشت (05/0 > p). غلظت MDA در گروه‌های سدر ۱ و ۲ کاهش معنی­داری نسبت به اوسرین داشت (05/0 > p). علاوه بر این فعالیت SOD و  TACدر گروه­های سدر ۱ و ۲ نسبت به اوسرین افزایش معنی­داری داشت (05/0 > p). همچنین ضخامت اپیدرم و درم در سدر 1 و 2 نسبت به اوسرین افزایش معنی­داری داشت (05/0 > p). تعداد فیبروبلاست و رگ خونی در سدر 1 و 2 نسبت به اوسرین افزایش معناداری داشت (05/0 > p). با توجه به نتایج مطالعه حاضر می‌توان نتیجه گرفت عصاره سدر از طریق افزایش TAC، SOD و کاهش MDA در ترمیم زخم موثر بوده است.

کلیدواژه‌ها

اوسرین؛ سدر؛ استرس اکسیداتیو؛ ترمیم زخم پوستی

مراجع

1. Asgarpanah J., Haghighat E. 2012. Phytochemistry and pharmacologic properties of Ziziphus spina christi (L) Willd. African Journal of Pharmacy and Pharmacology, 6(31):2332-2339.
2. Gadanya H.S., Gadanya M.A., Ibrahim I.M., Wudil A.M. 2019. Aqueous leaf extract of Ziziphus Mauritiana is potent on carbon tetrachloride-induced liver damage in albino rats. FUDMA Journal of Sciences, 3(2):124-134.
3. Gorai M., Romdhane R., Maraghni M., Neffati M. 2019. Relationship between leaf gas-exchange characteristics and the performance of Ziziphus spina-christi (L.) Willd. seedlings subjected to salt stress. Photosynthetica, 57(3):897-903.
4. Kim S.Y., Nair M.G. 2019. Macrophages in wound healing: activation and plasticity. Immunology and Cell Biology, 97(3):258-267.
5. Ktari N., Trabelsi I., Bardaa S., Triki M., Bkhairi I., Salem R.B.S. 2017.Antioxidant and hemolytic activities, and effects in rat cutaneous wound healing of a novel polysaccharide from fenugreek (Trigonella foenum-graecum) seeds. International Journal of Biological Macromolecules, 95:625-634.
6. Mardani M., Badiee P., Gharibnavaz M., Jassebi A., Jafarian H., Ghassemi F. 2018. Comparison of anti-Candida activities of the ancient plants Lawsonia inermis and Ziziphus spina christi with antifungal drugs in Candida species isolated from oral cavity. Journal of Conservative Dentistry: JCD, 21(4):359-368.
7. Ma’ruf  T., Dewi P.S., Nurlitasari D.F. 2021. Efficacy of Bidara Leaf (Ziziphus Mauritiana) Viscous Extract to Gingival Wound Healing in Wistar Rats. Journal of International Dental and Medical Research, 14(4):1367-1372.
8. Mazutti da Silva S.M., Rezende Costa C.R, Martins Gelfuso G., Silva Guerra E.N., de Medeiros Nóbrega Y.K., Gomes S.M. 2018. Wound healing effect of essential oil extracted from Eugenia dysenterica DC (Myrtaceae) leaves. Molecules, 24(1):2-18.
9. Polisak B., Kovac V., Milisav I.2021. Antioxidants, food processing and health. Antioxidants, 10(3):433-445.
10. Rahaman M., Hasan M., Eakhlas U., Ivy N., Mofazzal H. 2018. In Vitro Propagation of Zizyphus Jujuba Under Different Hormonal Combinations. Journal of Bangladesh Academy of Agriculture, 8(1):53-59.