تحلیل ریخت شناسانه ی” داستان اسکندر و دارا " در شرفنامه بر اساس نظریه ریخت شناسی ولادیمیر پراپ “

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 8، دوره 17، شماره 65، خرداد 1402، صفحه 131-145   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2023.1907539.1972

نویسندگان

سمیه عزتی¹؛ ابولقاسم امیر احمدی^{* 2}؛ علی عشقی سردهی³؛ علی تسنیمی⁴

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ، واحد سبزوار،دانشگاه آزاد اسلامی ،سبزوار،ایران.

²دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی،واحد سبزوار،دانشگاه آزاد اسلامی،سبزوار،ایران(نویسنده مسئول)

³استادیار گروه زبان وادبیات فارسی ،واحد سبزوار،دانشگاه آزاد اسلامی ،سبزوار،ایران.

⁴گروه زبان وادبیات فارسی،واحد سبزوار ،دانشگاه آزاد اسلامی،سبزوار،ایران.

چکیده

تحلیل داستان ، نوین ترین شیوه های تحقیقات ادبی است .کانون توجه دانش پژوهان قرار گرفته. مقالات زیادی مانندمقاله ادبیات تطبیقی نوشته جعفر حمیدی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی مقاله بررسی تطبیقی عنصر" طرح " درداستانهای کهن و امروزی نوشته منصوره شریف زاده هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و زارت علوم در مجله مطالعات ادبیات تطبیقی انجام شده . روش فرمالیستها که منجر به مکتب ساختارگرایی شد، برروش تحقیقات پزوهشگران موثر واقع شد. چهره ی تاثیر پذیر از روش فرمالیستها، ولادیمیر پراپ است. اوبا بررسی قصه پریان می کوشید قصه را به کوچکترین واحد ساختاری ( سی و یک خویشکار ) تجزیه کند و با کل داستان ارتباط دهد. روش پراپ بهترین شیوه های تحلیل و طبقه بندی ریخت داستان های حماسی آنهاست . این مقاله نمودار خویشکارهای پراپ و روش او در داستان " اسکندر و دارا" شرفنامه ی نظامی را بررسی می کند تا مشخص شود نظریه پراپ تا چه اندازه بر این داستان منطبق است . نتیجه بررسی نشان می دهد داستان قابل بررسی با کار کردهای ریخت شناسی پراپ می باشد. داستان ، حرکت از تعادل به عدم تعادل تا رسیدن به فاجعه نهایی است «بخواسته رسیدن» و «ناکام ماندن» دو کنش اساسی داستان هستند که اسکندر جویای برقراری عدل و داد تا حدی به آن دست می‌یابد به مقام پیغمبری می‌رسد. به آب حیات دست نمی‌یابدخویشکاریهای داستان ( کشمکش و پیروزی ) ؛ ( کشمکش و ناکامی )است.

کلیدواژه‌ها

شرفنامه؛ ریخت شناسی؛ پراپ؛ اسکندر و دارا

مراجع