اثر سلنیوم بر شاخص‌های آنتی اکسیدانی و غلظت هورمون‌های موثر بر متابولیسم در موش صحرایی در معرض تنش گرمایی

دانش زیستی ایران

دوره 17، شماره 4، اسفند 1401، صفحه 35-47   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/zisti.2023.1974656.1147

نویسندگان

حمید اشرفی؛ علی اصغر صادقی^* ؛ محمد چمنی

گروه علوم دامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: دمای محیطی بالا سبب ایجاد تنش اکسیداتیو در بدن حیوانات می‌شود. سلنیوم ماده معدنی است که در شرایط تنش بر سلامتی و عملکرد بدن اثر دارد. مطالعات محدودی در زمینه اثر سلنیوم در شرایط تنش گرمایی بر فراسنجه‌های فیزیولوژیکی و شاخص‌های سلامتی وجود دارد. پژوهش کنونی به منظور تعیین اثرات دوزهای مختلف سلنیوم از مکمل سلنیوم-متیونین بر وضعیت آنتی‌اکسیدانی )غلظت گلوتاتیون، فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز)، شاخص سلامتی کبد و کلیه (فعالیت آنزیم‌های ترانسفرازی و غلظت کراتینین) و غلظت هورمون‌های موثر بر متابولیسم (انسولین، کورتیزول، تری یدوتیرونین و تترا-یدوتیرون) انجام شد.
مواد و روش ها: در طرح کاملا تصادفی، 25 سر موش صحرایی ماده (سن 4 هفته، وزن بدن 56/1 ± 70 گرم) نژاد ویستار به پنج گروه و هر گروه پنج سر موش صحرایی تقسیم شدند. تعداد 5 سر موش صحرایی در کل دوره آزمایش در دمای استاندارد و بقیه موش‌های صحرایی در تنش گرمایی (دمای 2±38 درجه سلسیوس به مدت 6 ساعت در روز) قرار داده شدند. موش‌های صحرایی گروه کنترل منفی (بدون تنش گرمایی) و کنترل مثبت (تنش گرمایی) پلت استاندارد بدون افزودنی و سه گروه دیگر به ترتیب پلت استاندارد به اضافه 15/0، 30/0 و 45/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم سلنیوم از مکمل سلنیوم-متیونین به مدت 30 روز دریافت کردند.
نتایج: موش‌های صحرایی تحت تنش گرمایی و دریافت‌کننده سلنیوم به طور معنی‌داری هموگلوبین و فعالیت آنزیم آلانین ترانس آمیناز بیشتری در مقایسه با گروه کنترل مثبت داشتند(001/0=P). غلظت کورتیزول در موش‌های گروه کنترل مثبت نسبت به کنترل منفی بیشتر بود (001/0=P). افزودن سلنیوم به جیره موش‌های تحت تنش گرمایی سبب کاهش غلظت کورتیزول، افزایش غلظت انسولین و تری یدو تیرونین در مقایسه با گروه کنترل مثبت شد(001/0=P). مالون دی آلدئید سرم موش‌های کنترل مثبت به طور معنی‌داری بیشتر از کنترل منفی و سایر گروه‌های آزمایشی بود (001/0=P). افزودن سلنیوم به جیره سبب کاهش معنی‌دار غلظت مالون دی آلدئید شد و موش‌های دریافت‌کننده سلنیوم در دوز 45/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم کمترین غلظت مالون دی آلدئید داشتند. بیشترین غلظت گلوتاتیون و گلوتاتیون پراکسیداز به گروه دریافت‌کننده سلنیوم در دوز 45/0 میلی‌گرم تعلق داشت.
نتیجه گیری: بنابر نتایج این پژوهش تنش گرمایی سبب ایجاد تنش اکسیداتیو در بدن می‌شود و تغییراتی را در غلظت هورمون-ها و فعالیت آنزیم‌های بدن ایجاد می‌کند. به طور کلی، می‌توان نتیجه گرفت که مکمل سلنیوم با غلظت 45/0میلی bگرم بر کیلوگرم موجب بهبود شاخص‌های کبدی وکلیوی، غلظت هورمون‌ها و پاسخ آنتی اکسیدانی در موش های صحرایی تحت شرایط تنش گرمایی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

انسولین؛ کراتینین؛ کورتیزول؛ گلوتاتیون پراکسیداز؛ مالون دی آلدئید؛ هموگلوبین

مراجع