بررسی تأثیر آموزش کارت‌های شناخت معماری مبتنی بر نظریه گشتالت بر فراشناخت و انگاره‌های ذهنی دانشجویان

نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)

دوره 16، شماره 61، خرداد 1402، صفحه 127-144   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jinev.2023.1985183.2862

نویسنده

فرهاد کاروان^*

گروه معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

چکیده

تغییر و تحول، بازسازی و بهبود سیستم­های آموزشی در آموزش معماری، برای درک فرایند یادگیری همواره مورد توجه متخصصان آموزش معماری بوده­است. هدف از این پژوهش، بررسی میزان تأثیر آموزش کارت‌های شناخت معماری مبتنی بر نظریه گشتالت برفراشناخت و انگاره­های ذهنی در فرایند طراحی دانشجویان بود. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش­آزمون_ پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه­های همدان بود. نمونه­ای به حجم 40 نفر به شیوه­ی در دسترس انتخاب شد. دانشجویان به‌طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل (هر گروه 20 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایشی به‌مدت 8 جلسه مورد آموزش کارت‌های شناخت معماری مبتنی بر نظریه گشتالت قرار گرفت. ابزارهای اصلی جهت جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش شامل پرسشنامه­ی فراشناخت حالتی و مقیاس سنجش انگاره­های ذهنی بود.جهت تحلیل داده‌ها از آزمون کلموگراف اسمیرونف و آزمون لون برای رعایت پیش‌فرض‌ها و آزمون کوواریانس چند متغیره و دو متغیره مانکوا به منظور بررسی فرضیه‌ها محاسبه شد. نتایج نشان داد که آموزش کارت‌های شناخت معماری مبتنی بر نظریه گشتالت بر فراشناخت دانشجویان مؤثر بوده­ و نیز بر پردازش انگاره ذهنی در فرایند طراحی دانشجویان تأثیر گذاشته­است. بر اساس نتایج به دست آمده، استفاده از کارت‌های شناخت معماری می تواند به ارتقای سطح کیفی دانشجویان معماری در طراحی کمک ‌کند.

کلیدواژه‌ها

آموزش گشتالت؛ آموزش معماری؛ انگاره ذهنی؛ فراشناخت؛ کارت‌های شناخت معماری

مراجع

حسینی، الهه؛ فلامکی، محمد­منصور؛ حجت، عیسی. (1400). تبیین الگوی فرایند طراحی فردمحور و مدل آموزش طراحی معماری بر مبنای تفاوت­های شناختی یادگیرندگان. هویت شهر. 15(3)، 58-43.

رضائی­آشتیانی، سیما؛ مهدی­نژاد، جمال­الدین. (1399). ارزیابی تأثیر کاربرد طراحی­پژوهی بر فرایند کارگاه‌های طراحی معماری (مطالعه موردی: دانشجویان طرح یک معماری، مقطع کارشناسی ارشد). هویت شهر، 14(4)، 88-73.

سالاری­فر، محمدحسین؛ پوراعتماد، حمیدرضا؛ حیدری، محمود، و اصغرنژادفرید، علی­اصغر. (1390). باورها و حالت فراشناختی, بازدارنده یا تسهیل­کننده نگرانی. فرهنگ مشاوره و روان درمانی (فرهنگ مشاوره)، 2(5)، 77-93.

سیف، علی­اکبر. (1396). روان­شناسی پرورشی نوین؛ روانشناسی یادگیری و آموزش. تهران: دوران.

شاپوریان، رضا. (1386). اصول کلی روان­شناسی گشتالت. تهران: نشر رشد.

علی­پور، لیلا. (1398). ارتقای ایده­آفرینی در طراحی معماری به روش اقدام­پژوهی. هنرهای زیبا-معماری وشهرسازی. 4(3)، 59-47. 

گروتر، یورگ­کورت. (1386). زیبایی­شناسی در معماری. مترجم: جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

محمودی، سیدامیرسعید. (1384). نقش قطب­های علمی معماری در ارتقا کیفیت آموزش معماری. هنرهای زیبا. 4(21)، 108-105.

ندیمی، حمید؛ شریعت­راد، فرهاد. (1391). منابع ایده­پردازی معماری جستاری در فرآیند ایده­پردازی چند معمار از جامعة حرفه­ای کشور. هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی. 17(2)، 14-5.

Alipour, L. (2019). Improving Precedent-Based Architectural Design Ideation with Action Research Methodology. Memari-va-Sharsazi (Honar-haye-Ziba), 24(3): 47-59. [In Persian]

Amini, S., Falamaki, M. M., & Keramati. Gh. (2019). Typology of imagination in the process of architectural design. Baghe-e Nazar. 16(72):  53-64.

Anthonysamy, L. (2021). The use of metacognitive strategies for undisrupted online learning: Preparing university students in the age of pandemic Education and Information Technologies. 26, 6881–6899.

Avsec, S., & Jagiello-Kowalczyk, M. (2021). Investigating Possibilities of Developing Self-Directed Learning in Architecture Student. Using Design Thinking. Sustainability, 13, 4369.

Ball, L. J., Ormerod, T. C., & Morley, N. J. (2004). Spontaneous analogizing in engineering design: A comparative analysis of experts and novices. Design Studies. 25(5): 495–508.

Butler, A. G.., & Roberto, M. A. (2018). When cognition interferes with innovation: Overcoming cognitive obstacles to design thinking. Research Technology Management. 61, 45–51.

Casakin, H., & Levy, Sh. (2020). Ideation and Design Ability as Antecedents for Design Expertise. Creativity Research Journal. 32, 333-343.

Cross, N. (2006). Designedly Ways of Knowing. Springer: London, UK.

Daly, S. R., & Christian, J. L., & Yilmaz, S., & Seifert, C. M., & Gonzalez, R. (2011). Teaching Design Ideation Paper presented at 2011 ASEE Annual Conference & Exposition, Vancouver, BC.

Encyclopedia Britanica. (2003). Gestalt Principles. Online.

Flavell, J. H. (1979). Metacognition and Cognitive Monitoring: A New Area of Cognitive-Developmental Inquiry. American Psychologist, 34, 906-911.

Gruter, J. K. (2020). Aesthetics in architecture. Translator: Jahanshah Pakzad and Abdul Reza Homayun. Tehran: Shahid Beheshti University.

Hosseini, E., Flamaki, M. M., & Hojjat, I. (2021). Explaining pattern of individual-centered design process and Architectural design training model based on learners’ cognitive differences. Hoviatshar. 15(3): 43-58. [In Persian]

Jamal, T., Kircher, J., & Donaldson, J. P. (2021). Re-Visiting Design Thinking for Learning and Practice: Critical Pedagogy, Conative Empathy.Sustainability, 13, 964.

Jia, Xiaoyu; Li, W., & Cao, L. (2019). The Role of Metacognitive Components in Creative Thinking. Journal Frontiers in Psychology.

Kavousi, S., Miller, P., A., & Alexander, P. A. (2020). Modeling metacognition in design thinking and design making. Int. J. Technol. Des. Educ. 30, 709–735.

Koffa, K. (1935). Principles of Gestalt Psychology, New York and London: harcourt brace.

Mahmoudi, S. S. (2005). The role of the scientific poles of architecture in improving the quality of architecture education. Honar-haye-Ziba. 21(21): 105-108. [In Persian]

Martins, F., Almeida, M., Calili, R., & Oliveira, A. (2020). Design Thinking Applied to Smart Home Projects: A User-Centric and Sustainable. Perspective. Sustainability,12, 10031.

Mavros, P., Conroy Dalton, R., Kuliga, S., Gath Morad, M. S., & Holster, Ch. (2021). Architectural cognition cards: a card-based method for introducing spatial cognition research and user-centered thinking into the design process. Informa UK Limited, trading as Taylor & Francis.

Mitsea, E., Drigas, A., & Skianis, Ch. (2022). ICTs and Speed Learning in Special Education: High-Consciousness Training Strategies for High-Capacity Learners through Metacognition Lens.  Technion Social Sciences Journal. 27, 230-252.

Moseley, A., & Whitton, N. (2014). New Traditional Games for Learning: A Case Book. London: Routledge.

Nadimi, H., & Shariat Rad, F. (2013). Sources of architectural ideation, a research in the ideation process of several architects from the professional society of the country. Honarhaye Ziba- Memari va Sharsazi. 17(2): 5-14. [In Persian]

O'Neil, Jr. H. F., & Abedi, J. (1996). Reliability and validity of a state metacognitive inventory: Potential for alternative assessment. The Journal of Educational Research. 89(4): 234-245.

Rezaei-Ashtiani, S., & MahdiNejad, J. (2020). Evaluation of the Effect of Applied Research Design on the Process of Architectural Design Studios (Case Study: Design 1 of Architecture’s Students, Master Degree). Hoviatshar. 14(44): 73-88. [In Persian]

Salarifar, M. H., Pouretemad, H. R., Haidari, M., & Asgarnejad Farid, A. (2011). Beliefs and Metacognitive State, Inhibitor or Facilitor of Worry. Counseling Culture and Psychotherapy, 2(5): 77-93. [In Persian]

Seif, A. A. (2018). Modern educational psychology; Psychology of learning and education. Tehran: Duran. [In Persian]

Shapourian, R. (2008). General principles of Gestalt psychology. Tehran: Roshd Publisher. [In Persian]

Soleas, E. (2015). Integrating design thinking and metacognition: An accessible way to cultivate thinkers. Ubiquitous Learn. 8, 1–13.

Swan, K. (2005). A constructivist model for thinking about learning online. In J. Bourne & J.C. Moore (Eds.), Elements of Quality Online Education: Engaging communities, Needham, MA: Sloam-C.

Tenbrink, T., C. Hِlscher, D. Tsigaridi, & R. C. Dalton. (2014). “Cognition and Communication in Architectural Design.” In Space in Mind: Concepts for Spatial Learning and Education, edited by D. R. Montello and K. E. Gross ner, 263–280. Cambridge: MIT Press.

Wong, Y. L., & Siu, K. W. M. (2012). A model of creative design process for fostering creativity of students in design education. International Journal of Technology and Design Education, 22(4): p. 437-45