نقد و بررسی رویکرد پدیدارشناسانه در فهم قرآن

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 خرداد 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qsf.2023.1978983.2980

نویسندگان

مرضیه حسینی پور¹؛ امیر جودوی^{* 2}

¹دانشجوی مقطع دکتری رشته الهیات گرایش تفسیر تطبیقی، دانشگاه یزد، یزد،ایران

²دانشیار دانشکده الهیات دانشگاه یزد

چکیده

پدیدارشناسی بهمعنای توصیف صریح و شناسایی پدیدههاست؛ به‌گونه‌ای که تصویر ی روشن و جامع از یک پدیده در ذهن مخاطب ایجاد نماید. رویکرد پدیدارشناسه اگرچه ابتدا در اندیشه منتقدان ادبی شکل گرفت و گشترش یافت، امّا به مرور زمان نگاه متفکران زیادی را به خود جلب نموده و علوم زیادی همچون فلسفه، منطق، ادبیات و... را با خود همراه گردانیدهاست؛ از طرفی کاربست این رویکرد در قرآن و متون دینی رویکردی نوظهور است که تا حدودی توانسته نگاه بسیاری را به خود معطوف نماید. از آنجاییکه پدیدارشناسی از شیوههای رایج و فراگیر در فهم متون میباشد، به نظر میرسد می‌تواند به عنوان اصلی بسیار کارآمد در بستر تفسیر قرآن قرار گیرد. هدف از انجام این پژوهش که به شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی صورت گرفته، بررسی نگاه پدیدارشناسانهی خداوند به پدیدهها در آیات قرآنکریم است؛ از این رو شخصیت منافق بر اساس دو نوع نگاه تفسیری 1. شیوه مکتب پدیدارشناختی و 2. شیوه تفسیر موضوعی، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که پدیدارشناسی علاوه بر تمامی مزایا و کارآمدی خود در فهم دیگر کتب، در مورد قرآن نمیتواند برای تمام آیات مورد استفاده قرار گیرد و تنها برای آیاتی که به وضوح سخن گفته و برای فهم آن نیاز به پیشفرض نیست، کارآمد است.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ پدیدارشناسی؛ تفسیر موضوعی؛ منافق