طراحی و اعتباریابی الگوی برنامه درسی هنرهای تعاملی بر اساس عناصر کلاین

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 63، خرداد 1402، صفحه 276-296   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

داود اکبری قورتانی¹؛ مریم براتعلی^{* 2}؛ حمید دوازده امامی³

¹دانشجوی دکتری گروه برنامه ریزی درسی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

²استادیار، گروه برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

³استادیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی الگو‌ی برنامه‌ی درسی هنرهای تعاملی بر مبنای عناصر کلاین می‌باشد.
روش: این پژوهش آمیخته (کیفی _کمی) و به شیوه‌ی تحلیل محتوای قیاسی مبنی بر عناصرکلاین انجام شده است. در این راستا، کلیه‌ی مقالات معتبر مرتبط با برنامه درسی و هنر تعاملی جمع‌آوری و مورد تحلیل قرار گرفت؛ سپس با کمک جامعه‌ی خبرگان، اعتبارسنجی گردید و برازش الگو به‌دست آمد.
یافته ها: بر این اساس یافته‌های این پژوهش در 9 عنصر کلاین، به شیوه‌ی قیاسی دسته‌بندی شدند که شامل مقوله‌های اصلی و فرعی بودند. ابتدا عناصر کلاین به عنوان مقوله اصلی، سپس 25 مقوله فرعی(1) و 98 مقوله فرعی (2) شناسایی و استخراج، و در نهایت الگو‌ی برنامه‌ی درسی هنرهای تعاملی، طراحی و پس از آن اعتبارسنجی شد.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش، با توجه به تغییرات در فراگیران و اصلاحات نظام های آموزشی نوین دنیا، نشان می‌دهد که برای داشتن یک برنامه‌ی درسی موفق و معتبر نیاز است تا کلیه‌ی برنامه‌ریزان، مدیران و معلمان، در طراحی، تدوین، اجرا و ارزشیابی برنامه‌ی درسی در سطح خرد و کلان آموزش، هنرهای تعاملی را به عنوان مکمل طراحی آموزشی، در فرایند یاددهی-یادگیری تلفیق کنند؛ چرا که منجر به استفاده از حواس شش‌گانه‌ی فراگیر، تقویت خلاقیت، حل مسئله، تفکر، مشارکت در آموزش و استفاده از کلیه‌ی رسانه‌های آموزشی غیر کلامی در کنار رسانه‌ی کلامی و کیفیت بخشی به فرایند یاددهی-یادگیری می‌شود.

کلیدواژه‌ها

برنامه درسی؛ هنرهای تعاملی؛ عناصر کلاین

مراجع

افراخته، سقا. (1398). طراحی الگوی جامع برنامه درسی مبتنی بر نظریه یادگیری مغزمحور در آموزشهای  سازمانی(اندروگوژی)، دانشکده علوم انسانی، روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان.

افراخته، سقا. اسدزاده، حسن. کرمی، ابولفضل. (1398). طراحی الگوی جامع برنامه درسی مبتنی بر نظریه یادگیری
         مغزمحور در آموزش های سازمانی، فصلنامه علمی آموزشی علوم دریایی، 5 (2): 37-58.

اکبری قورتانی، داوود. (1393). عوامل و موانع مؤثر در تحقق اهداف برنامه درسی هنر در دوره ابتدایی،  پایان‌نامه‌کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم‌تربیتی و روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.

پورمند، فاطمه. (1396). افق بیناذهنی هنرمند و مخاطب در هنر تعاملی معاصر، دو فصلنامه مبانی نظری هنرهای تجسمی، 2 (3): 41-25.

تلخابی، محمود.( 1387). برنامه درسی مبتنی بر مغز، فصلنامه نوآوری های آموزشی، 7 (2): 127-150.   

خرازی، سیدکمال. (1398). علوم اعصاب، علوم تربیتی و مغز معرفی تحقیقات عصبی-تربیتی،  ترجمه پاول هوارد جونز، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).

داداش زاده، سعید. فتحی آذر، اسکندر. ملکی آوارسین، صادق. خدیوی، اسداله. (1399). تعیین و تبیین اصول یادگیری  مبتنی بر فرایندهای شناختی مغز، نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، 13 (4): 36-58.

درتاج، فریبرز، اخشابی، مجید. (1401). شناسایی متغیرهای میانجی در رابطه میان آموزش موسیقی و افزایش
   خلاقیت، ماهنامه علوم روانشناختی، 21 (10): 125-101.

راهیل قوامی، فاطمه. (1396). هنرهای تعاملی و آموزش دانشگاهی بررسی برنامۀ درسی رشتۀ هنرهای تعاملی
       مدرسۀ هنر منچستر بر  اساس رویکرد شناختی، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 10 (4) : 94 -112.

رحمتی، فرشته. پرداختچی، محمد حسن. سنجری، احمد رضا. حسن مرادی، نرگس. (1401). طراحی الگوی پرورش خلاقیت دانش آموزان دختر دوره دوم  متوسطه نظری در مدارس شهر تهران، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 16 (3): 183-212.

رهبری نیا، زهرا. خیری، مریم. (1392). هنر تعاملی به مثابه یک متن با اشاره به یکی از آثار تعاملی، مجله جهانی رسانه،8 (1): 92-113.

سبطی، صفا. (1395). تحلیل کنش مخاطب در هنر تعاملی از منظر فلسفی، پایان نامه دکتری، دانشکده هنر، دانشگاه   الزهرا، تهران.

سویزی، مجتبی. (1391).  ارزشیابی برنامه درسی هنر دوره ابتدایی: ارائه الگو تلفیقی در برنامه درسی هنر،وزارت علوم تحقیقات وفناوری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، پایان نامه کارشناسی ارشد.

سیفی، سمیه. (1396). اثربخشی یادگیری سازگار با مغز بر مولفه های برنامه ریزی و حل مساله ی کارکردهای اجرایی دانش آموزان دبستان، نشریه روانشناسی تربیتی، 13 (3): 99-116.

شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، مشهد، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.

شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری   اسلامی ایران، تهران.

طاهری، محبوبه. رهبرنیا، زهرا. (1397). رسانه هنر تعاملی در تبلیغات خدمات  عمومی در گفتمان پسامدرن، مجله
         جهانی رسانه، 13 (1): 93-113.

علیخانی گله، مدینه. براتعلی، مریم. (1397). طراحی و اعتباربخشی برنامه‌های درسی زیبایی شناسانه‌ی‌ مغز محور،رساله‌ی دکترای برنامه  ریزی درسی، دانشکده علوم‌تربیتی و روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.

فتحی واجارگاه، کوروش. (1395). اصول و مفاهیم اساسی برنامه‌ریزی درسی، علم استادان.

فدایی مریم. (1394). تاثیر استفاده از استراتژی‌های شناختی-فراشناختی براساس رویکرد تربیت مغزمحور  بر   خلاقیت دانش آموزان ششم ابتدایی شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان،  اصفهان.

کاردان حلوایی، ژیلا. (1397). طراحی الگوی برنامه درسی زیست شناسی با رویکرد یادگیری مغزمحور و  اعتباربخشی آن، پایان نامه دکتری. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، تبریز.

کاردان حلوایی، ژیلا. فتحی آذر، اسکندر. ادیب، یوسف. مهدیزاده، فانید، لیلا. (1397). تعیین اصول یادگیری مبتنی برعصب- تربیت با استفاده از مطالعه اکتشافی و تبیین دلالت های آموزشی آن، نشریه راهبردهای آموزش در علوم  پزشکی، 11 (6): 66-51.

کریم زاده، حسین. مجلل، محمدعلی. (1394). مقایسه تاثیر روش یادگیری مغزمحور و روش یادگیری مشارکتیبر یشرفت تحصیلی دانش آموزان پنجم ابتدایی شهرستان بناب، اولین همایش ملی پژوهش های نوین در حوزه     علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران.

 کیان، مرجان. عباسی، عفت. (1401). طراحی و اعتباریابی الگوی برنامه درسی هنر مبتنی بر رویکرد چندفرهنگی در دوره اول متوسطه، فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 17 (3): 75-112.

مخبریان، محمد. (1396). اصول طراحی آموزشی درس هنر برای معلمان مقطع ابتدایی، اولین کنفرانس ملی   پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روانشناسی و علوم‌تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی.

مهرمحمدی، محمود. (1389). آموزش هنر، چیستی، چرایی و چگونگی، تهران: مدرسه.

مهرمحمدی، محمود. (1397).  برنامه‌ریزی درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها، چشم‌اندازها، تهران، انتشارات مت.

Benjamin, W., Jennings, M. W., & Doherty, B. (2008). The work of art in the age of its technological reproducibility, and other writings on media, Harvard University Press.

Candy, L, Edmonds E A. (2002). Exploration in art and technology, London, Springer. Ernest, E. (2010). The Art of Interaction, Digital Creativity, 21 (4): 257-264.

Johnston A, Candy L, Edmonds E. (2008). Designing and evaluating virtual musical instruments: facilitating conversational user instruction, Digest Studies, 29(6): 556-571.

Kluszczynski, W, R. (2010). Strategies of interactive art, Poland: Department of Media and  Audiovisual Culture of University of Lodz, Journal of Aesthetics & Culture, 22: 127-145.

Lopes,D.M.(2010). A Philosophy of Computer Art, Routledge, London and New York.Siaulytiene, D. (2002). Active Methods in Art Education in Lithuania, quarterly review of comparative education, 6 (4): 447-457.

Paul P. (2016). The effectiveness of brain-compatible learning on planning and problem-solving components of executive functions Primary school students, Journal of Educational Psychology, 13 (3): 99-116.

yaghooti, S., rahbarnia, Z., morsali tohidy, F. (2020). Transformation of the subjective concept of "play" in interactive arts, based on Gadamer's views, Honar-Ha-Ye-Tajassomi, 25(2): 13-22.

Van der Niet, A. G., Hartman, E., Smith, J., & Visscher, C. (2014). Modeling relationships between physical fitness, executive functioning, and academic achievement  in primary school children, Psychology of sport and exercise, 15(4): 319-325.