بررسی پتانسیل ماهواره‌ی مودیس و سنتینل-5 در برآورد میزان گرد و غبار (مطالعه موردی: استان خوزستان)

جغرافیای طبیعی

مقاله 15، دوره 16، شماره 62، آذر 1402، صفحه 45-60

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

حمیدرضا غفاریان^{* 1}؛ ابوذر کیانی²؛ فهیمه عربی علی آباد³

¹گروه جغرافیا. معاون پژوهشی و آموزشی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

²گروه جغرافیا، معاون پژوهشی و آموزشی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

³دکتری مدیریت مناطق خشک و بیابانی و پژوهشگر، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد

چکیده

آلاینده‌های هوا در کلان‌شهرها، چالش‌ جدی برای مدیران است که سلامت شهروندان را تهدید می‌کند و نظارت بر آن یک وظیفه مهم است. به دلیل تعداد محدود ایستگاه‌های نظارت زمینی، بررسی و پایش میزان دقیق آلودگی هوا در مناطق مختلف کشور ناممکن است. در این تحقیق تصاویر ماهواره‌ی سنتینل-5 و سنجنده مودیس برای مطالعه تحلیلی از روند تغییرات زمانی - مکانی میزان گرد و غبار در سطح استان خوزستان استفاده شد. هدف این مطالعه استفاده از داده‌های ماهواره‌ای با وضوح نسبتاً بالا برای پایش محلی کیفیت و میزان آلودگی هوا و بررسی ارتباط تصاویر دو سنجنده سنتینل-5 و مودیس است. در این پژوهش، از کدنویسی در محیط گوگل ارث انجین تصاویر سنتینل 5 و همچنین میانگین گیری AOD مودیس استفاده شد. و یافته‌های تحقیق حاکی از مقادیر قابل‌توجهی AOD‏ ‏در چندین بخش از منطقه مورد مطالعه همچون شهرستان‌های اهواز، آبادان، خرمشهر، بندرماهشهر و باوی است. هم‌چنین میزان کمی ریزگردها در شهرستان‌های جنوب‌شرقی، شرق و شمال‌شرقی استان دیده می‌شود. با توجه به نتایج این تحقیق هر چه از سمت جنوب‌شرقی، شرق و شمال‌شرقی استان حرکت و به سمت بخش‌های جنوب و غرب استان پیش رفت میزان ریزگردها افزایش می‌یابد. با توجه به تجزیه و تحلیل صورت گرفته، همبستگی مثبت بالایی بین تصاویر هر دو سنجنده سنتینل-5 و مودیس در تشخیص میزان گرد و غبار مشاهده شد، که نشانگر امکان استفاده از آن‌ها در پایش این نوع آلاینده در مقیاس کشوری است.

کلیدواژه‌ها

آلاینده‌های هوا؛ ریزگردها؛ تصاویر ماهواره‌ای؛ سنتینل-5؛ ایستگاه‌های آلودگی سنج

مراجع