اثربخشی آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی بر تعارض کار و خانواده، اعتیاد به کار، سلامت روان و تعاملات بین فردی در کارکنان شاغل

روانشناسی اجتماعی

دوره 11، شماره 67، فروردین 1402، صفحه 1-15   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مائده مختاری کرچگانی¹؛ هادی فرهادی^{* 2}

¹دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی ، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)،

²دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

چکیده

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی بر تعارض کار- خانواده، اعتیاد به کار، سلامت روان و تعاملات بین فردی انجام گرفت. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با دوره پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان زن مقطع متوسطه دوم در سال تحصیلی1402- 1401 شهر اصفهان بود که به شیوه نمونه گیری دردسترس تعداد 30 معلم زن انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) گماشته شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی قرار گرفتند و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماندند. هر دو گروه در مراحل پیش آزمون، پس آزمون توسط پرسشنامه های تعارض کار و خانواده ( کارلسون و همکاران ،2000)، اعتیاد به کار(اسپنس و رابینز، 1992)، سلامت روان(گدبرگ، 1979) و تعاملات بین فردی(مک الیستیر، 1995) مورد ارزیابی قرار گرفتند. به‌منظور بررسی و تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها از نرم افزار آماری SPSS23 و روش تحلیل اندازه های تکراری استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی بر تعارض کار- خانوادهف اعتیاد به کارف سلامت روان و تعاملات بین فردی تأثیر معنی داری دارد و اثرات آموزش ها در مرحله پیگیری نیز باقی مانده است(01/0p<) . در نتیجه آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی به عنوان درمانی اثرگذار می تواند به بهبود سلامت روانی کارکنان کمک شایانی نماید. از این رو پیشنهاد می گردد مشاورین و روانشناسان به آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی بر کاهش تعارض کار- خانواده و اعتیاد به کار و افزایش سلامت روان و تعاملات بین فردی توجه ویژه ای داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی؛ تعارض کار و خانواده؛ اعتیاد به کار؛ سلامت روان و تعاملات بین فردی

مراجع

باقری، ندا؛ و  ایروانی، محمد رضا.(1397).اثربخشی کیفیت زندگی درمانی بر افزایش شادی و عزت نفس پرستاران شاغل در بیمارستان دولتی شهدای لنجان زرین شهر. مجله سلامت جامعه، 12(35)، 21-12. ##

تقوی، سید محمد رضا (1380).بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه سلامت عمومی.مجله روانشناسی ،1(36)، 1-19. ##

تقوی لاریجانی، ترانه؛ نیکبخت نصرآبادی، علیرضا؛ یونس پور، شیما؛ و عرشی ها، مرجان.(1397).تأثیر آموزش رویکرد کیفیت زندگی درمانی بر ابعاد بهزیستی ذهنی دانشجویان پرستاری. فصلنامه پژوهش پرستاری، 13(3)، 33-27. ##

ثناگو، اکرم.؛ تقوی، احمد؛ بهنام پور، ناصر و بیکی، فریبا. (1394). بررسی وضعیت خودشکوفایی با برخی از عوامل جمعیت شناختی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان، نشریه پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 8(2)، 22-29. ##

درگاهی، شهریار؛ براتی مقدم، بهروز؛ احمدبوکانی، سلیمان؛و  اعیادی، نادر.(1398).ارتباط صمیمیت ادراک شده از خانواده ی اصلی و تعارض کار-خانواده با همدلی و اعتیاد به کار، در اعضای کادر درمانی. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، 12(1)،327-325. ##

دهقان نیری، ناهید و صالحی، تهمینه؛(1387). کیفیت زندگی کاری و بهره وری پرستاران بالینی و ارتباط آن‌ها با یکدیگر، مجله پژوهش پرستاری، 3(8)،9-8. ##

دهقانی قهنویه، آ.(1398).اثربخشی کیفیت زندگی درمانی بر استرس شغلی، تعارضات زناشویی و کیفیت زندگی کارکنان شاغل. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان. ##

رجعتی، ریحانه؛ خدیورزاده، طلعت؛ اسماعیلی، حبیب اله؛ دانش، فرشته.(1400).مقایسه‌ی تعارض کار- خانواده از دیدگاه زنان شاغل و همسران آن‌ها. مجله دانشکده پزشکی زابل، 5(1)،14-7. ##

حیدری، ندا.(1396).بررسی اثربخشی کیفیت زندگی درمانی گروهی بر اضطراب، استرس ادراک شده، سلامت عمومی و کیفیت زندگی زنان باردار شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان. ##

خیری خواه، آرش و زندپور، اسماعیل و علوی صدر، سیده زهرا(1400). رابطه بین استرس شغلی با سلامت روان کارکنان شرکت فولاد سرمد ابرکوه،چهاردهمین کنفرانس ملی روانشناسی، علوم اجتماعی و تربیتی،بابل. ##

شاهسوندی پیمان، موسوی زهره. (1400). پیش بینی سلامت و بهداشت روانی کارکنان یک مجتمع صنعتی براساس حمایت سازمانی ادارک شده، اعتیاد به کار و رفتار شهروندی سازمانی. بهداشت کار و ارتقاء سلامت، ۵ (۳) ،۲۳۴-۲۴۲##

طلایی پاشیری، مطهره؛ و یزدخواستی، فریبا. (1397). مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی انفرادی و گروهی بر تعاملات بین فردی، فراخنای توجه، کنترل رفتار و کنترل هیجان. مجله پرستاری کودکان ، 4(۳) ، ۵۵-۴۷. ##

کریمی، زهرا؛ رضایی، نسرین؛ شکیبا، منصور؛ و نویدیان، علی.(1398). تأثیر مداخله «کیفیت زندگی درمانی» بر بار روانی مراقبان خانوادگی معتادان. حیات، 25(3)، 251-231. ##

عراقیان؛ شیما؛ نجات؛ حمید؛ توزنده جانی؛ حسن و زهرا باقرزاده گلمکانی(1399). مقایسه اثربخشی درمان مهارت‌های مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی و درمان مبتنی برشفقت بر تحمل آشفتگی و معنای زندگی زنان دارای تعارض. فصلنامه علمی روشها و مدلهای روانشناختی،9(11)، 121-138. ##

عقیقی، علیرضا و زمانی،نرگس. (1399). بررسی رابطه رضایت شغلی با سلامت روانی کارمندان‌ زن کتابخانه‌های عمومی استان همدان. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات،12(3)، 17-29. ##

علیپور شاهین، الهام و علیپور شاهین، پریسا(1400). نقش سلامت روان در پیش بینی فرسودگی شغلی کارکنان ستاد بهزیستی تبریز،هشتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم انسانی ، مدیریت و کارافرینی ایران،تهران. ##

متشرعی، محمد حسین.، نیسی، عبدالکاظم و ارشدی، نسرین. (1392). آزمون اثر غیر مستقیم تعارض کار- خانواده بر خشنودی زندگی: یک الگوی چند میانجی گر، روانشناسی بالینی و شخصیت، 20(8)، 86-75. ##

محمدی، بهرام(1387). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و سلامت سازمانی در مدارس متوسطه استان کردستان. پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه شهید رجایی تهران. ##

موسوی،  سید محمد؛ سماواتیان،حسین؛ و نوری، ابوالقاسم. (1397). اثربخشی همزمان کیفیت بخشی زندگی کاری و غنی سازی زندگی زناشویی بر تعارضات زناشویی و بی ثباتی زناشویی در بین زوج های شاغل با توجه به نقش سرریزشدگی. دست‌آوردهای روان‌شناختی، 25(2)، 1-20. ##

یوسفی˛ فایق؛ و محمدخانی˛ مونا. (1393). بررسی سلامت روان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان و ارتباط آن با سن، جنسیت و دوره‌های تحصیلی آن‌ها. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 56 (6)˛ 61-345 ##

یوسفی، زهرا؛ و سبحانی، مریم.(1397).اثربخشی آموزش کیفیت زندگی درمانی بر فرسودگی شغلی و ابعاد آن در کارکنان زن. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی؛ 10(4)، 8-12. ##

 

Akrami Fard M A, Salehi S, Akramifard M. (2020). Effect of Quality of Work Life on Mental Health of Flight Crew Staff of Havanaja. J Police Med,9 (2)
URL: http://jpmed.ir/article-1-819-en.html. ##

Azevedo W.F, Mathias LADST. (2017).  Work addiction and quality of life: a study with physicians. Einstein (Sao Paulo). Apr-Jun;15(2):130-135. doi: 10.1590/S1679-45082017AO3960. PMID: 28767908; PMCID: PMC5609606. ##

Barazandeh, A., Samavatyan, H., Nouri, A., & Abedi, M. R. (2021). The Effectiveness of Quality of Work Life Improvement Training Program on Employee Work-Family Conflict and Self-actualization Based on the Moderating Role of Perceived Job Security and Optimism. Career and Organizational Counseling. ##

Berino, T. N., Reis, A. L., Carvalhal, M. M. L., Kikuchi, J. L. D., Teixeira, R. C. R., & Gomes, D. L. (2022). Relationship between Eating Behavior, Quality of Life and Weight Regain in Women after Bariatric Surgery. International journal of environmental research and public health, 19(13), 7648. https://doi.org/10.3390/ijerph19137648. ##

Borgmann, L., S., Rattay, p. & Lampert, T. Health-Related Consequences of Work-Family Conflict From a European Perspective: Results of a Scoping Review, Public Health, 7. ##

Carlson, D. S. (2000). Personality and role variables as predictors of three forms of work-family conflict. Journal of Vocational Behavior, 55(2), 236–253. ##

Connell J, O'Cathain A, Brazier J. (2014). Measuring quality of life in mental health: are we asking the right questions? Soc Sci Med. 2014 Nov;120:12-20. doi: 10.1016/j.socscimed.2014.08.026. Epub 2014 Aug 20. PMID: 25194472; PMCID: PMC4224500. ##

Fekih-Romdhane, F., Sawma, T., Akel, M. et al. (2022). Work Addiction and Depression, Anxiety, and Stress: the Mediating Role of Food Addiction Among Lebanese Young Adult Workers. Int J Ment Health Addiction  https://doi.org/10.1007/s11469-022-00909-8##

Ferrans, N.E. (1996). Development of a conceptual model of quality of life, Scholarly inquiry of nursing practice, 10, 293-304. ##

Frisch, MI, B. (2006). Quality of life therapy. New Jersey: John Wiley & Sons Press. ##

Jingyuan Shi, Liang Chen & Stephanie Jean Tsang (2022) Integrating Interpersonal Communication into the Influence of Presumed Media Influence Model: Understanding Intentions to Censor and Correct COVID-19 Misinformation on Social Media, Journal of Broadcasting & ElectronicMedia, 66:3, 464483, DOI: 10.1080/08838151.2022.2109638. ####

Khukhlaev O, Novikova I and Chernaya A (2022) Interpersonal Mindfulness, Intergroup Anxiety, and Intercultural Communication Effectiveness Among International Students Studying in Russia. Front. Psychol. 13:841361. doi: 10.3389/fpsyg.2022.841361. ####

Niswaty, R., Juniati, F., Darwis, M., Salam, R., & Arhas, S. H. (2019). The Effectiveness of Leadership Functions Implementation in The Makassar Departement of Manpower. JPBM (Jurnal Pendidikan Bisnis dan Manajemen), 5(1), 1–10. ###

Nogueira, L. C., Kikuchi, N. C. S., Faria, G. S., & De Oliveira, I. J. (2018). Workaholic e worklovers. Anais do EVINCI-UniBrasil, 4(1), 265-265.‏ ##

Spence, J. T. and Robbins, A. S. (1992). Workaholism: definition. measurement, and preliminary results, Journal of Personality Assessment, 58(1), 160-78.##

TaherKarami, Zh,Hosseini O &DashtiBozorgi Z. (2019).The Effectiveness of Compassion-Based Therapy on Psychological Resilience, Self-Detachment, Hope, and Well-Being in Menopausal Women. Social Health, 5 (3), 189-197.