تحریف معنوی، تحدّی و جاودانگی قرآن از منظر مثنوی مولوی

عرفان اسلامی

مقاله 14، دوره 20، شماره 76، خرداد 1402، صفحه 269-290   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.2234/erfan.2023.703036

نویسندگان

صدیقه اسفندیاری¹؛ محمد رضا شایق^{* 2}؛ محمدرضا ابویی³

¹دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

²استادیار گروه معارف اسلامی،واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]

³استادیار گروه معارف اسلامی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

چکیده

قرآن کریم کتاب هدایت و مایه رحمت و بشارت برای مسلمانان است. در طول تاریخ آیات و مضامین قرآنی ابزاری هنری و منبعی الهام‌بخش برای شاعران و ادیبان بودهاست. در مثنوی مولوی، استفاده، استشهاد و استمداد از مضامین و داستان­های قرآنی چنان وسیع و پربسامد و متنوع است که فهم اکثر مطاوی مثنوی جز با شناخت مفاهیم قرآنی یا ممکن نیست و یا در صورت امکان، همه­جانبه و کامل نمی‌تواندباشد. البته در مقابل، شناخت برخی حقایق باطنی و معنوی قرآن نیزبا کتاب مولوی ممکن‌تر به­نظرمی‌رسد. پژوهش حاضر که با روش توصیفی – تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه­ای صورت­گرفته­است، نشان می­دهد مولوی درمثنوی در موارد متعدّدی به تحدّی قرآن پرداخته و مبارزه­طلبی و عدم تحریف آن را به زبان نرم و لطیف عرفانی آراسته و تلطیف نموده و ردمی­کند و گاه با زبانی ستیهنده و تند به دشمنان ومنکران قرآن می­تازد. در کنار همه این موارد نباید فراموش کرد که بازتاب گسترده آیات قرآن کریم در مثنوی مولوی رابطه مستقیمی با جاودانگی این کتاب آسمانی دارد؛ , مولوی با انعکاس آیات قرآن کریم در مثنوی خود سبب جاودانگی این اثر و انتقال مفاهیم آن به نسل­های آینده شده­است و در نهایت نمود بارز آیات و مفاهیم و داستان­های قرآنی در مثنوی مولوی به­خوبی نشان­می­دهد که این شاعر به نوبه خود نقشی در جاودانه­ساختن مفاهیم قرآن کریم و انتقال آموزه­های آن به مردم ادوار تاریخی بعد از خود دارد.

کلیدواژه‌ها

تحریف معنوی؛ تحدّی؛ جاودانگی قرآن؛ مثنوی مولوی

مراجع